Tijdens de presidentsverkiezingen van 1800 streden Alexander Hamilton en Thomas Jefferson tegen elkaar om het hoogste ambt van de VS te bekleden…

Alexander Hamilton, komende uit New York, was een federalist en wou een sterk centraal gezag, hij kwam op voor de belangen v/d handel en de industrie.

Thomas Jefferson was een anti-federalist/ republikein en wilde de klemtoon v/d macht bij de individuele staten leggen. Hij beklemtoonde als het ware het agrarische karakter van de VS.

De presidentsverkiezingen werden door Thomas Jefferson gewonnen. Hij bleef 2 termijnen (1801-1809) waarin hij 2 belangrijke zaken heeft gedaan.

• Hij was de auteur van de Declaration of Independence
• Louisiana Purchase (1803)

Het gebied van Spanje was in Franse handen geraakt en Jefferson vond dit onaanvaardbaar. Hij zei dat hij bij een mogelijke oorlog tussen Frankrijk en Engeland de zijde van Engeland zou kiezen.

Jefferson kocht het gebied na onderhandelingen met Frankrijk (Napoleon) voor 15 miljoen dollar. Door deze aankoop verdubbelde zijn gebied.

→ Jefferson wilde dit gebied exploreren en stuurde 2 mensen op expeditie, nl. Meriwether Lewis en William Clark.

De expeditie duurde van 1804 tot 1806. Ze starten in St. Louis en komen 2 jaar later aan bij de Stille Oceaan. Ze vergaarden kennis over geografie, planten, indianenstammen,… De Amerikanen wisten hoe imméns groot het gebied was en richtten hun blik meer en meer naar het Westen.

Door het systeem van Checks and Balances tracht men een evenwicht te bewaren tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht.

• President wordt politiek gecontroleerd door het Congres…verder is hij ookfinancieel afhankelijk v/h Congres, hij moet immers een budget vragen aan het Congres.

Hij heeft ook een vetorecht i.v.m wetgeving, deze wordt dan teruggestuurd naar het Congres, waar het dan wordt herstemd (bij 2/3 meerderheid wordt de wet aanvaard)

• De Supreme Court controleert het Congres en de President in verband met de naleving van de Grondwet.

• Congres kan beslissingen v/h Supreme Court teniet doen door nieuwe amendementen op te nemen i/d Grondwet.

Het kan leden van de gerechtelijke macht in beschuldiging stellen en veroordelen, verder bepaalt het Congres het aantal leden v/h Hooggerechtshof.

De Bill of Rights werd in 1791 toegevoegd aan de Grondwet, het zijn individuele rechten van de burger voor bescherming t.o.v de overheid:

• Vrijheid van godsdienst
• Vrijheid van meningsuiting
• Persvrijheid
• Vrijheid van vergadering
• Petitierecht
• Recht om vuurwapens te dragen. Dit is het 2^de amendement. (de National Rifle Association vecht voor het recht om wapens te dragen. Er vallen ca. 30.000 doden per jaar in Amerika door geweren.
• Juridische bescherming (vrijwaren van onredelijke huiszoekingen)
• Recht op voldoende juridische bescherming en behoorlijk proces.

De Grondwet volgt het systeem van de Trias Politicas om de concentratie van macht te vermijden. Er is dus een scheiding der machten, er zijn dus Check and Balances, het is een systeem van wederzijdse controle.

• WETGEVENDE MACHT

Is in handen v/h Congres, die bestaat uit het Huis van Afgevaardigden en de Senaat.
Huis van Afgevaardigden: worden voor 2 jaar verkozen. De hoeveelheid inwoners v/d Staat bepaalt hoeveel vertegenwoordigers de Staat naar het Huis van Afgevaardigden mag sturen. Nu zijn er 450 leden i/h Huis van Afgevaardigden.
Senaat: élke Staat stuurt 2 senatoren, er zijn dus 100 senatoren die verkozen worden voor 6 jaar.

• UITVOERENDE MACHT

Is in handen van een President die voor 4 jaar verkozen wordt. hij is Staatshoofd, Regeringsleider en Opperbevelhebber v/h Leger. Hij kiest zijn ministers zelf die enkel verantwoording zijn verschuldigd aan hemzelf. Het Congres verklaart de oorlog niet de P

Hij moet jaarlijks een ‘State of the Union’ houden waarin hij het beleid toelicht.

De Vice-president is voorzitter v/d Senaat maar heeft geen stemrecht behalve als deze staakt. Belangrijke benoemingen (bv. Ministers, Ambassadeurs, Topmilitairen en Rechters,…) worden aan de Senaat voorgelegd

De ’Impeachment-procedure’ is een procedure waarbij de president en andere officiële functionarissen kunnen worden ontzet uit hun ambt wanneer ze in beschuldiging worden gesteld voor Treason (verraad), Bribery (omkoping), High Crimes (ernstige misdaden) en Misdemeanors (misdrijven)

Voor de ’Impeachment-procedure’ moet er wel een 2/3 meerderheid zijn in beide huizen v/h Congres.

• RECHTERLIJKE MACHT

Het Supreme Court (Hooggerrechtshof) overkoepelt de ‘courts’ van de staten

De leden worden voor het leven benoemd door de President en houden juridisch toezicht op de naleving van de Grondwet en op wetgeving van het Congres

Elke lidstaat moest zijn eigen grondwet opstellen die gebaseerd was op de Declaration of Independence, waarbij de Rechten van de Mens centraal stonden.

Het stemrecht was steeds meer gebonden aan bezit. Maar in het algemeen had iedere blanke man stemrecht.

Aanvankelijk wou men geen algemene grondwet. Er was een poging in 1777, namelijk de Articles of Confederation. Dit werkte niet door gebrek aan een overkoepelende regering en belastingsinkomen omdat de Staten elkaar tegen werkten door eigen tarieven en munten.

In 1787 vond er in Philadelphia een Grondwetgevende Conventie plaats met als doel een gezamenlijke grondwet op te stellen. Daarbij bleken de tegenstellingen:

• Men had de pioniers ten westen, ten oosten had men de aristocratie- handelaars, er waren ook tegenstellingen tussen plantagehouders en pioneers
• Noord (Industrie) versus Zuid (Agrarisch)
• Kleine en grote steden

Ook op de vraag hoe groot de macht van de (federale) overheid t.o.v de lidstaten waren er verschillen, zo had je Federalisten (Washington, Hamilton) en Anti-Federalisten (Jefferson)

James Madison had het Virginia Plan opgesteld dat als voorbeeld voor de grondwet diende. Zo werd er een bicameraalstelsel voorgesteld. Verder moest er een Republikeinse nationale regering komen, met bevoegdheden om de burgers i/d lidstaten haar wil op te leggen, zo worden de buitenlandse betrekkingen, het muntwezen, het postverkeer en de in- en uitvoer allemaal bevoegdheden van de overkoepelende regering.

→ de (lid)staten krijgen eigen rechtspraak, politie en regering

De Grondwet werd door alle staten aangenomen, en George Washington wordt in 1789 de 1^ste President van de VS, in 1792 wordt de US-Dollar ingevoerd.