Fysieke agressie:

- Direct: bv. een persoon slaan

- Indirect: bv. dingen van hem/haar kapot doen als hij/zij niet in de buurt is

Relationele agressie:

- Direct: bv. “Doe wat ik zeg of ik ben niet langer jouw vriend”

- Indirect: bv. geruchten verspreiden, weigeren om met een leeftijdsgenoten te praten of vriendschappen
manipuleren door achter iemand zijn rug lelijke dingen te zeggen.

Kinderen worden hier gezien als actieve denkers over sociale regels
(bij psycho-analyse en leertheorie worden kinderen gezien als passief)

Vanaf kleuterperiode hebben kinderen al morele oordelen.

Kleuters onderscheiden :

- Morele regels

• Fundamentele rechten

- Sociale conventies

• Hoe je je moet gedragen, afspraken, zoals bv. tafelmanieren

- Persoonlijke keuze

• Er worden geen rechten geschonden, het hangt enkel af van het individu
• Bv. het is mijn kamer, dus ik moet niet opruimen als ik dat niet wil. Ik heb er last van, jij niet!

Kinderen leren deze onderscheidingen door actief betekenis te geven aan hun ervaringen

Binnen het morele gebied is het denken nog rigied, d.w.z. enkel op basis van opvallende kenmerken van de situatie. Bv. “stelen is altijd fout”.

Hoe onderscheiden ze morele imperatieven van sociale conventies?
Door sociale ervaringen leren ze te denken over morele kwesties!

• Leeftijdsgenoten reageren minder fel op overtredingen van sociale conventies
• Ruzies om rechten, bezittingen en eigendom met broers/zussen en leeftijdsgenoten helpen kinderen hun eerste ideeën over gerechtigheid en eerlijkheid uit te werken
• Volwassenen moeten omgaan met het overtreden van regels
• Volwassenen moeten hun communicatie aanpassen naar wat hun kinderen kunnen begrijpen , zoals verhaaltjes vertellen met morele implicaties, prosociaal gedrag aanmoedigen en het kind zachtjes stimuleren om verder na te denken , zonder kritisch of vijandig te zijn.
• Kinderen die niet graag gezien zijn (niet populair), kennen het onderscheid tussen moreel-conventioneel niet zo goed.

= positieve samenwerking van de ouders – kinderen (bv. “goed gedaan!”)

Omvat ook verminderen van mogelijkheden voor ‘stout’ gedrag. Een hechte band tussen ouders en kinderen leidt ertoe dat kinderen gehoorzamen naar de ouderlijke eisen omdat ze het gevoel hebben dat ze een verplichting (verbintenis) hebben in de relatie.

• Time out

= kinderen tijdelijk verwijderen uit omgeving (bv. naar de kamer sturen) tot ze bereid zijn zich gepast te
gedragen (is milde vorm van straf)

• Intrekken van privileges
  bv. kind mag niet meer naar tv kijken -> laat toe hardere bestraffing te vermijden

Efficiëntie van de straf kan men verhogen door:

- Consistentie over situaties heen

- Warme ouder –kind relatie waardoor kinderen de goedkeuring van hun ouders willen terugwinnen

- Toelichtingen (uitleg) geven over wat ze fout hebben gedaan, dit heeft een band met de verwachtingen.