Wie ben ik? Als ‘wil-tot-betekenis’ heeft de mens aandacht voor zelftranscendentie, vrijheid en verantwoordelijkheid (Viktor Frankl)
- Gepubliceerd in Filosofie
Transcendentie = overstijging.
Frankl heeft in verschillende concentratiekampen verbleven (familie en vrienden kwamen om). Deze ervaringen hebben gezorgd voor de ontwikkeling van zijn visie op het mens-zijn.
De mens als ‘wil-tot-betekenis’
Mensen kunnen een leegte in het betekenis geven ervaren (bv verveling) of existentieel vacuüm.
Mensen voelen zich neerslachtig als ze de ontevredenheid over hun bestaan realiseren (gefrustreerde wil-tot-betekenis). Ze hebben een innerlijke leegte, hierdoor kunnen ze daden doen als zelfmoord, alcoholisme, misdadigheid, crisis,..; het existentieel vacuüm komt vaak voor, maar verbergt zich onder diverse maskers en vermommingen -> bv verlangen naar macht, geld, wil-totlust,…
Deze theorie noemt logotherapie (logos: betekenis). Streven naar de zin van het leven is de primaire motivatiekracht die een mens bezit. Iedereen is zelf verantwoordelijk voor eigen bestaan.
In het concentratiekamp zag hij dat als mensen wisten dat hen nog een taak in het leven wachtte ze grotere overlevingskansen hadden dan mensen die de moed opgegeven hadden.
Niets ter wereld kan een mens beter helpen bij gruwelijke levensomstandigheden dan het gedacht dat zij leven inhoud en betekenis heeft.
Hij vindt het mis dat de biologie zeggen dat een mens behoefte heeft aan evenwicht (homeostase), een spanningsloze toestand. Mens heeft niets aan een spanningsloze toestand, wel aan het streven naar een waardevol doel (= noödynamiek)
Betekenis van het leven verschilt van persoon tot persoon, van dag tot dag en van uur tot uur. -> het gaat dus over de specifieke zin van het individuele leven op een bepaald tijdstip.
Hij krijgt verschillende uitdagingen van het leven dat hij moet oplossen. De mens moet eigenlijk niet zoeken naar betekenis, hij wordt voldoende uitgedaagd door het leven (geen betekenis zoeken – je krijgt betekenis).
Het menselijk bestaan is ‘zelftranscendent’
Hij zegt dat de mens = een verantwoordelijk schepsel die de zin van zijn leven moet verwezenlijken.
De ware zin wordt gezocht in de wereld, niet in de mens zelf. De het doel van menselijk bestaan is niet enkel terug te vinden in zelfverwerkelijking, maar in zelftranscendentie!
We kunnen de levensbetekenis op 3 manieren ontdekken:
- Door het stellen van een daad
- Door een bepaalde waarde aan te gaan of te ondergaan (Ervaren van iets (natuur, cultuur,…) of iemand (liefde))
- Door te lijden (Vaak zie je dan in, dat je met kleine dingen gelukkig bent, je gaat anders denken)
Zelftranscendentie: vrijheid én verantwoordelijkheid
Mens is niet geheel gedetermineerd, hij kiest zelf of hij zich onderwerpt of het hoofd biedt aan bepaalde situaties. -> mens is vrij en onafhankelijk.
Vrijheid wordt gezien als het negatieve aspect van het totale verschijnsel, verantwoordelijkheid is het positieve. Anders wordt vrijheid slecht gebruikt.
