zullen hier zeker een rol hebben in meegespeeld:
- Byzantijns verzoek om hulp bood de Kerk de kans haar positie in die streken te versterken
- Doel van de expeditie was echter niet de bescherming van Byzantium, maar een eventuele pauselijke vazalstaat Palestina
spoorde ridders aan om hun acties niet tegen mede – christenen in eigen land te richten, maar aan bescherming van geloofsbroeders in het Oosten
vermeldde hierbij het verzoek om hulp van Byzantijnse keizer Alexios I aan hemzelf
canons van het concilie vermelden bovendien dat allen die naar Jeruzalem zouden trekken met enkel de bedoeling om het Heilig Graf te bezoeken, volle aflaat zouden krijgen voor hun zonden
Motieven voor kruistochten moeten niet in het Oosten, maar in het Westen gezocht worden. Kruistochten zijn te interpreteren als vorm van westers expansionisme, zowel op religieus als politiek gebied.
(Seldjoekse Turken = tot de islam bekeerd nomadenvolk)
- In 1055 wordt hun aanvoerder tot Sultan benoemd door kalief van Baghdad.
- Bij Manzikert (1071) verslagen ze het Byzantijnse leger waardoor ze bijna heel Klein-Azië onder controle krijgen. Later volgen Syrië en Palestina.
- In 1092 valt het grote Seldjoekse rijk uiteen in vele, kleinere gebieden.
- Gewelddaden waarmee hun veroveringen gepaard gingen, werd door Katholieke zijde voorgesteld als doorslaggevende reden voor kruistochten.
→ Christenen waren echter zeker niet enige slachtoffer
→ Intolerantie richtte zich veel meer tegen sjiieten. Van christenvervolgingen of systematische schendingen van de heilige plaatsen door de Turken bevatten de bronnen geen spoor.
Waren er in het Midden-Oosten zelf tijdens 11e eeuw ontwikkelingen die latere westerse invasies kunnen verklaren en rechtvaardigen? Werden christenen of hun heilige plaatsen daar ernstig belaagd? Was het Heilige Graf werkelijk bedreigd?
- De Islam probeerde in oorsprong geen andere godsdienst te zijn dan het joden- of christendom (erkenden hen als ‘volkeren van het boek’)
- Onderworpen niet-moslims genoten contractuele gastvrijheid (dhimma): garandeerde persoonlijke vrijheid + bescherming van goederen en erediensten.
- In deze gebieden heerste geen eenduidige religieuze situatie van dominerende moslims en onderworpen christenen. (Veel etnische, taalkundige en culturele verschillen).
- Van segregatie of gettovorming was geen sprake: Veel joodse en christenlijke gemeenschappen hadden moslims als bevrijders begroet.
Westerlingen nemen het initiatief over in de contacten met het veel verder ontwikkelde Oosten, reeds voor de kruistochten.
= andere vorm van diezelfde expansiebeweging
IX – X
- Italiaanse handelaars uit Amalfi profiteren van contacten met moslimlanden
- Onttrekken zich van Byzantium’s gezag en handelen op eigen initiatief met het Fatimidenrijk in Egypte.
Venetië
= groeikern voor handelsbetrekkingen tussen Italië en de oostelijke Middellandse
- Erkende wel nog de Byzantijnse suprematie
- in ruil voor maritieme steun tegen de Normandiërs verkrijgen ze vanaf 1082 exclusieve privileges van vrijhandel zonder enige tolheffing in heel Byzantium.
Pisa en Genua
- succesvolle vlootactie in 1088 tegen kapers in Tunesië, die achteraf gezegend werd door de Paus
- typeert de toenemende agressieve houding van de katholieke kerk tegen moslims.
→ Deel van groeiende West-Europese bevolking trok oostwaarts in schaars bevolkte Duitse Rijken verder in Slavisch gebied
→ was in feite pure in bezit name van land en werd halverwege de 13e eeuw voorgesteld als kruistocht tegen heidense Slaven.
→ In het begin van de 11e eeuw trokken Normandische ridders naar Zuid-Italië.
→ Vanaf 1029 verwerven ze er hun eerste steunpunten.
→ Robert Guiscard enerzijds versloeg in 1053 Paus Leo IX. Zes jaar later liet hij zich door hem als hertog van Apulië en Calabrië erkennen, in ruil voor steun tegen Keizer Hendrik IV.
→ Zijn broer Roger anderzijds veroverde tussen 1061 en 1091 Sicilië op de Moslims. De paus zegende deze oorlog en benoemde Roger zelfs tot zijn legaat => Vormt een belangrijk precedent voor de kruistochten later.
→ Vanaf 1130 is er in heel Zuid-Italië en Sicilië een sterk Normandisch koninkrijk, gebaseerd op Byzantijnse en Arabische instellingen.
→ In ruil voor het betalen van rente en de erkenning van de Paus als leenheer kon Roger II van Sicilië ongestoord zijn gang gaan. Voor Rome was hij van strategische belang tegen de Moslims, Byzantium en de Duitse keizers.
→ Halverwege de 10e eeuw is er stabilisatie in het Westen, door het einde van invallen van Saracenen, Vikingen en Maygaren.
→ Landbouwproductie en bevolking groeien gestaag è na enkele generaties komen samenlevingsverbanden onder druk te staan
→ In West-Europa gaat men vanaf de 11e eeuw op zoek naar nieuwe vestigingsgebieden
