Stelde samen met Shannon een communicatiemodel op. De verstoringen in dat model kunnen zich voordoen op grond van pragmatische (impact op de ontvangers), technische (kwaliteit overdracht) en semantisch – semiotische (geeft de tekst de inhoud goed weer?) problemen
- toonde in 1991 samen met E. Balibur de dubbelzinnige identiteit van de term “ras” aan, en toonde ook aan dat een irrationeel oordeel realiteit kan worden (self-fulfilling prophecy)
- stelt dat het kapitalisme een grootschalig sociaal wereldsysteem is, dat zonder overgang ontstaan is uit het ME feodalisme
- post-marxist, weekte zich los van het determinisme en huldigde een humanistische aanpak, spaarde geen kritiek op de these van een al te mechanistisch verband tussen de sociaal-economische ‘onderbouw’ en de ideologische ‘bovenbouw’
- verklaart in ‘The Modern World System’ (1974-1988) de evolutie van het kapitalisme door de uitbuiting door de industrielanden van de onderontwikkelde perifere gebieden. Het kapitalistisch systeem is dynamisch: hij is geboeid door de vraag waarom sommige gewesten de status van kern-land veroveren, andere die verliezen: de welvaart van het ene gewest is afhankelijk van de onderontwikkeling van het andere.
voorspelt in ‘End of the World as we know it’ (1999)dat de massa’s zich, ontgoocheld, zowel van het communistische als van het kapitalistische wereldsysteem zullen afwenden
Wees erop in ‘La vision des vaincus. Les indiens du Pérou devant la conquête espagnole, 1530 – 1571’ (1971) dat de notie « breuk » contradictorische dimensies kan vertonen
3de fase van de Annales: sociale geschiedenis die aandacht schonk aan mentaliteitsaspecten: interesse voor de dood
In Nederland is het milieu van beroepshistorici zelf het voorwerp van een fictieromancyclus ‘Het Bureau’ van Voskuil is de sleutelroman waarop zelfs een index is geconstrueerd om de vaak erg herkenbare figuranten thuis te brengen (verschil ‘literair’ – ‘fictieliteratuur)
rationalist van de XVIII: geschiedenis is een permanent proces van vooruitgang
gedachte van de gemeenschappelijke herkomst van de mensheid wordt uitgewerkt in zijn ‘Essai sur les moeurs et l’esprit des nations’ (1756)
Stak in de XIII een hart onder de riem van de edelen die in de kruistochten hun ideaal waarmaakten: schreef een relaas over de ridderlijke exploten tijdens de Vierde Kruistocht (in het Frans)
zie Baye
- wijst er in ‘Scienza nuova’ (1725) op dat de mensheid een eenheid vormt, omdat de fundamentele begrippen en denkbeelden op identieke wijze door alle volkeren worden ervaren
stelde een optimistische cyclustheorie op, waarbij elk volk de fasen van goden (theocratische), helden (heroïsche) en mensen (rationele) doormaakt, waarvan de laatste fase de Rede is, die dan voor iedereen is weggelegd (houdt wel vast aan determinisme) = meest coherente geseculariseerde vooruitgangsvisie
Stelde samen met Jo Tollebeek in ‘De vreugden van Houssaye’ (1992) dat geschiedenis nutteloos is, maar door het narratieve element ervan toch een behoefte aan historisch inzicht bevredigt
