Item gefilterd op datum: december 2012

Ontstaat in de 19^de eeuw bij BISMARCK (die zorgt voor Duits model)

& bij BEVERIDGE (die zorgt voor Engels model)

=> Tijd waarin INDUSTRIALISERING begint. De commons worden geschrapt en men krijgt massa’s goedkope arbeid die terechtkomt in de industrie.

PROBLEEM van het PROLETARIAAT => massa mensen die in slechte omstandigheden leven en waar revolutionair potentieel in zit!

Bismarck zijn oplossing: hun situatie verbeteren zodat revolutionair potentieel weggaat!

1. via VERZEKERINGSSYSTEEM:

(Dit werd mogelijk gemaakt door ontstaan van de statistiek die voor inzicht zorgde in de mogelijkheid tot verzekeren)

Vb1. Risico op brand

=> als je dat gaat spreiden over hele samenleving en iedereen geeft kleine bijdrage, dan kan als iemand zijn huis afbrandt er iets aangedaan worden.

Vb2. Bij werkloosheid, ziekte, ouderdom,…
=> verzekeringssystemen kunnen voor basiscondities zorgen waarin die mensen dan nog kunnen leven.

=> een geringe daling van inkomensverlaging zorgt ervoor dat men over het hele leven lang meer inkomenszekerheid kan hebben.
(=1^ste risico waartegen men zich vooral wil verzekeren)

OPVALLEND: het lijkt alsof mechanisme van onzichtbare hand aan het werk is bij het verzekeringssysteem want als iedereen denkt in eigenbelang zorgt men tegelijk ook voor anderen.

MAAR: volgens strikte verzekeringsprincipe: enkel mensen die inkomen verdienen kunnen zich verzekeren. Mensen die o.w.v. fysische, psychische,… redenen nooit hebben kunnen werken, kunnen niet van uitkering genieten.

Daarom => aanvullen met solidariteitsprincipe…

2. + via vorm van SOLIDARITEIT (in die verzekeringssystemen)

In het algemeen zijn de meeste mensen bereid te aanvaarden dat al te grote ongelijkheden in talenten van natuurlijke of sociale oorsprong in zekere mate moeten worden gecompenseerd.

Ingrijpen van de overheid kan voor solidariteit zorgen!

=> Groepen met een kleiner risico zullen hogere premies betalen dan op vrije markt, maar het maakt verzekeren van groepen met groter risico mogelijk. Door verschillende risicogroepen te vermengen is er meer solidariteit.

(vb. autoverzekering)

=> In de Sociale Zekerheid is deze solidariteit ook heel sterk aanwezig.
Indien je de objectieve kans op ziekte kent, zou wat wij betalen aan premies sterk dalen want die zijn enorm!

Conclusie: het verzekeringsprincipe en het solidariteitsprincipe helpen in werkelijkheid elkaars doelstellingen te realiseren.

- Rechtvaardigheid als wederzijds voordeel

• => mensen zijn nooit rechtvaardig uit vrije wil, maar slechts uit noodzaak omdat ze ertoe gedwongen worden of dat onrechtvaardigheid bestraft wordt.
• (zie gelijkenis Leviathan bij Hobbes)

- Rechtvaardigheid als onpartijdigheid

• => mensen hebben genoeg verbeeldingskracht om zich van onmiddellijke eigenbelang los te maken en belangen van anderen op dezelfde manier als hun eigenbelang in rekening te brengen (zie Smith, Kant, Rawls)
• ! Rechtvaardigheid wordt bij deze twee modellen niet buiten context van belangenbehartiging gedacht!
  Niets houdt ons tegen deze 2 modellen aan te vullen met verdere solidariteit.

IDEOLOGISCHE DEBATTEN => debatten over waarden en overtuigingen.
Overtuigingen drukken bepaalde visie op werkelijkheid die niet helemaal op wetenschappelijke bevindingen is gestoeld. Hoewel het niet kan worden bewezen, meent men dat men goede argumenten kan aanbrengen.

=> Wie een overtuiging koester meent dat zijn visie en waarde meer is dan een uitdrukking van een sterke subjectieve voorkeur.

MAAR: ideologie vaak negatieve bijklank. Postmoderne intellectuelen nemen een heel cynische houding hiertegenover aan.

=> Ze vinden maatschappelijke waarden debatten een futiliteit!

REDEN: Politieke keuzes gaan tegenwoordig niet meer over waarden, maar worden gezien als instrumentele keuzes met oog op eigenbelangbehartiging.

TEGENARGUMENTEN hiervoor:

1. Hoewel private belangen steeds verder oprukken, blijkt dat mensen nog steeds aan zelfbeperking doen en zich laten leiden door diverse sociale en ethische normen.

2. Een markteconomie kan zelfs niet goed/efficiënt functioneren als alle mensen puur hun eigenbelang nastreven. Een concurrentie waarin alle slagen toegelaten zijn is nl. zelfvernietigend door geen enkele vorm van moraliteit.

• De natuurtoestand van Rawls bevat allemaal individuen die hij veronderstelt Kantiaans te denken volgens bepaalde rechtvaardigheid en bepaalde moraal hebben.
• => “Sluier van onwetendheid” (Rawls) en de “Categorische Imperatief” (Kant) maken allebei meer morele individuen die minder voor eigenbelang kiezen.
• CENTRAAL: persoon die mogelijkheden krijgt en levensweg zelf kan kiezen.
• Het difference principe zit ook in de Sociale Zekerheid vervat…

! Nozick zegt niet dat Chamberlain het geld dat hij krijgt verdient!
Hij zegt dat hij er recht op heeft omdat mensen hem vrijwillig geld gaven.

=> Sociale rechtvaardigheid heeft voor hen niets te maken met zorgen dat mensen de waarde krijgen van hun productiviteit op basis van het feit dat ze het zouden verdienen!

Over rechtvaardigheid als verdienste zijn er 3 manieren van denken:

1. Conventional view

=> Een persoon kan verdienen om minder te krijgen dan een andere ook al ligt dit aan factoren waar hij geen controle heeft.

Vb. Stel: Woods en sociaal werkster werken allebei even hard, doen evenveel hun best,… Woods verdient echter veel meer omdat mensen hun bereidheid tot betalen groter is voor exceptioneel golven.
=> In deze view verdient Woods dit om beter af te zijn dan haar.

2. Extreme view

=> Een persoon mag niet meer verdienen dan een andere ook al doet hij duidelijk meer inspanning dan de andere.

Reden: Sommigen kunnen er namelijk niet aan doen dat ze dom geboren zijn en anderen slim. Waarom zouden diegene die het geluk hadden slim geboren te worden meer mogen verdienen dan diegenen die pech hadden?

3. Mixed view

=> Personen mogen niet verschillend beloond worden voor zaken die buiten hun controle liggen, maar wel voor zaken die kwestie zijn van keuze.

! Verdienste waar het hier over gaat mag je niet verwarren met de verdienste waarover men spreekt bij:

1. Rechtmatige verwachting (Legitimate Expectation)

=> Je moet je institutionele structuur voorstellen waarin mensen ongelijk worden beloond afhankelijk van het bezit van bepaalde kwalificaties. Sommigen zouden dan zeggen dat die de bonus ‘verdienen’ omdat de instituten zo zijn opgezet dat een persoon die een bepaalde kwalificatie ontvangt, een legitieme verwachting heeft dat hij door het behalen van die kwalificatie een bonus/beloning ontvangt.

2. Compensatie en gelijkmaking (Compensation & equilization)

=> Sommigen mensen zeggen dat mensen meer verdienen omdat hun werk gevaarlijk, vuil, stresserend,… is.

3. Idee van compenserende verschillen (Idea of compensating differentials)

=> Soms mogen mensen recht hebben om meer te verdienen omdat er anders slechte gevolgen zullen zijn als ze dit niet doen.
vb. als chirurgen evenveel verdienen als verplegers, wie wil nog chirurg zijn?

• Bij Nozick draait het allemaal om het respecteren van het recht van de mensen op “self-ownership”.
• => Rawls staat volgens hem niet genoeg stil dat de mens zijn talenten en eigenschappen helemaal van zichzelf zijn! Ze mogen niet gebruikt worden om anderen beter te maken zonder die mensen hun instemming.
• Zijn 3 manieren om iets rechtvaardig als het jouwe te beschouwen:

1. Initial Acquisition (Initiële Verwerving)

• => Zaken die nog niet bezit zijn van iemand anders mag iemand tot zijn bezit maken. (gelijkenis Locke ‘als er nog genoeg en even goed is’)
• Dit is echter moeilijk te definiëren hoe je juist iets dat nog geen bezit is van iemand tot jou bezit maakt + Is de natuurlijke wereld geen bezit van ons allemaal? => Volgens Locke heeft de wereld initieel geen eigenaar(s).

1. Voluntary Transfer (Vrijwillige Overdracht)

• Iets kan je ook van tot je bezit benoemen als je het hebt gekregen van iemand anders. Die kan namelijk met haar bezit doen wat ze wil en als ze dat aan jou wil geven, dan wordt dat het jouwe!
• Vb. Nozick is dus tegen belastingen. Een deel ervan bevat nl. onvrijwillige transfers van de ene naar de andere. Dit kan niet volgens zijn 2^de principe.
• (LINK met KANT => we moeten opletten dat we de mens niet puur als middel (2^de formulering categorische imperatief) gaan gebruiken om te herverdelen.

1. Rectification (Rectificatie/Rechtzetting)

• Omdat er ook onvrijwillige transfers zijn in de wereld (waarbij de sterkeren de zwakkeren iets forceren op te geven) voerde hij dit principe van rechtzetting in. Dit houdt in dat onrechtvaardige transfers rechtgezet mogen worden door compenserende transfers die dan tot je bezit behoren.

• 1. Is het niet meer logisch dat mensen voor het maximaliseren van het gemiddelde zouden willen gaan, dan voor het maximaliseren van het minimum?
• 2. Volgens Rawls zijn de partijen in het hypothetisch contract bereid basisrechten te verruilen voor economische winst…
  => als je arm bent, en je moet kiezen tussen vrijheid en voedsel, kiezen mensen wel voor het eten en niet voor hun vrijheid!
• 3. Ongelijkheid, stellen sommigen, is nodig. Zonder ongelijkheid hebben mensen geen reden om ene job liever te doen dan een andere en geen reden om het werk te doen waarvoor het voor anderen nuttig is dat ze het doen…
  vb. Stel dat alle chirurgen eigenlijk liever gewoon poëet zijn…
• 4. Wie is diegene die het slechtste af is en hoe is die daar gekomen?
  vb. Rijke luiwammes die arm is geworden door niets te doen en arme boer die rijk is geworden door hard te werken… Moet je dan ook hier herverdelen?
• 5. Mag je ongelijkheid wegwerken door nieuwe ongelijkheid te creëren in omgekeerde richting? Vb. Zuid-Afrika => zwarten krijgen voorrang om aan universiteit te studeren, de blanken trekken er allemaal weg.

• Iedereen kan bijvoorbeeld eerste minister worden. Wie wil mag dit proberen, maar of je erin gaat slagen is nog een andere zaak.”
• Vroeger: er waren geprivigileerde mensen.
  Nu recent: meer gelijke kansen, maar privileges zijn er nog niet helemaal uit.
• Vb. Politiek staatsexamen bestaat nog niet zo lang waardoor iedereen nu wel kan meedoen om minister te worden.
• Vb. In de bedrijfswereld aan vriendjespolitiek doen.

Vb. Mensen die geen goeie burgers geweest zijn (criminelen) worden.
=> Er zijn dus

• => dit op politiek/religieus/meningen… vlak. Je werkt naar leven dat jij wil!
• Basisvrijheden zijn KERN van LIBERALE STAAT (staat valt terug op individu, i.t.t. niet-liberale staat die terugvalt op de gemeenschap)
• Vb. Rechten v.d. Mens => Elk individu heeft aantal niet-afneembare rechten.
• MAAR: dit is moeilijker te concretiseren dan je denkt!
• Vb. Recht op vrijemeningsuiting => Dit is zeker niet oneindig en de grenzen verschuiven doorheen de tijd, dus dit is moeilijk concretiseerbaar.
• Dit idee hangt samen met gelijkheid en is dus fundamenteel gelijkheidsidee!
• NUSBAUM is iemand die zich baserend op dit principe van basisvrijheden een lijst van vrijheden heeft gemaakt die volgens haar universeel moeten zijn.

• Schets van de situatie waarin Rawls dit schrijft:
• In Amerika: President Kennedy is net vermoord + we zitten in de periode waarin Martin Luther King samen met vele anderen voor gelijkheid eist tussen blank&zwart. De nieuwe president Lyndon Johnson zet dit verder + start de “War on Poverty”. In een welvarend land als Amerika zou armoede namelijk niet mogen kunnen!
• Rawls schrijft zijn Theory Of Justice als ondersteuning voor deze zaken.
• Hierin zitten aantal criteria die samen voor een rechtvaardige samenleving zouden moeten zorgen.
• !Deze 3 grote criteria van Rawls zijn LEXOGRAFISCH GEORDEND!
• Eerst moet aan 1 voldaan zijn, dan aan 2a en dan aan 3a. Je kan niet compenseren door meer van 2a te doen om het te weinig aan 1 te herstellen.