Item gefilterd op datum: december 2012

- Situering

Bedrijven die slechts 1 productieproces hebben of waarvan de processen administratief niet splitsbaar zijn, behoren tot het “eenvoudige type van massaproductie”.

Bij ondernemingen waar de productieprocessen wel splitsbaar zijn, moeten we de kostenadministratie aanpassen om de complexiteit op een verantwoorde manier administratief op te volgen.

- Kostencalculatie en kostenadministratie massaproductie- cumulatiemethode

Een eerste aanpassing is de organisatie van afzonderlijke kostenplaatsen per productieproces. De cumulatiemethode veronderstelt een eenvoudig productieproces waarbij in ieder stadium slechts 1 of een beperkt aantal verschillende producten verwerkt worden. Hierdoor is het mogelijk alle kosten te verzamelen per kostenplaats en na verdeling van de hulp- en algemene kostenplaatsen de deelcalculatie toe te passen.

Naargelang we beschikken over de marktprijs, gebeurt de interne afstand tegen kostprijs of tegen marktprijs. De kostprijs na het tweede verwerkingsproces is dan de kostprijs of marktprijs na eerste verwerkingsproces vermeerderd met de specifieke verwerkingskosten van het tweede productieproces en de al verdeelde hulp- en algemene kostenplaatsen.

1.1 Bedrijven met massaproductie

Deze produceren 1 of meer gerede producten en dit op massale en/of continue wijze. De gerede producten voldoen aan een veelheid van afnemers, zonder rekening te houden met hun individuele wensen

a) Een gereed product : dezelfde grondstof ondergaat steeds hetzelfde vervormingsproces

b) Verschillende gerede producten

• Het gereed product ontstaat doordat verschillende grondstoffen een gemeenschappelijk vervormingsproces ondergaan
• Het gereed product ontstaat doordat een grondstof verschillende vervormingsprocessen ondergaat
• Het gereed product ontstaat doordat verschillende grondstoffen verschillende vervormingsprocessen ondergaan

Ondergaat 1 grondstof meerdere vervormingsprocessen dan onderscheidt men:

• Processen die administratief niet kunnen worden gesplitst doordat zij elkaar te vlug opvolgen
• Productie in stadia
• Productie in bedrijfsafdeling : na ieder vervormingsproces bekomt men een verkoopbaar product dat ook als grondstof voor verdere bewerking kan worden gebruikt

1.2 Serieproductie

Een welbepaalde hoeveelheid gelijke producten worden vervaardigd (hoeveelheidsbeperking) OF er wordt gedurende een bepaalde periode een aantal producten geproduceerd (tijdsbeperking)

1.3 Stukproductie

Er wordt slechts één exemplaar van een product geproduceerd dat voldoet aan de vooraf door de afnemer kenbaar gemaakte specificaties.

De extracomptabele kostencalculatie is gesteund op een centrale registratie naar kostensoort in de algemene boekhouding, die dan opnieuw verwerkt wordt, dankzij de gegevens van de kostencentra, in een kostenverdeeltabel waaruit de kostprijs kan worden afgeleid.

Methode:

• Gedurende de boekingsperiode worden alle kosten en opbrengsten in de algemene boekhouding op gebruikelijke wijze genoteerd
• Op het einde van de boekingsperiode, maar voor de afsluiting wordt de kostprijs van de productie via de kostenverdeelstaat bepaald
• Uit de kostenverdeelstaat wordt de fabricagekostprijs bepaald alsook de verkoopkostprijs en het analytisch resultaat
• De bestanddelen van de inventaris worden gewaardeerd (gereed product aan fabricagekostprijs) en de algemene boekhouding wordt afgesloten
• Men vergelijkt het in de boekhouding bekomen bedrijfsresultaat met het extracomptabel analytisch resultaat

Belangrijke afwijking op techniek van kostencalculatie. Kostenplaatsen van algemene aard worden niet verdeeld over kostendragers MAAR na de kostprijsbepaling als procentuele toeslag gelijkmatig verdeeld.

Algemene kostenplaatsen : administratieve, verkoop- en dienstverlenende kostenplaatsen

Fabricagekostprijs van geproduceerde hoeveelheden (cost of goods sold) bevat dus enkel productiekosten.

Indien men deze kostprijs van de opbrengst aftrekt, bekomt men de brutowinst (Gross margin) en vermindert men deze met de algemene kostenplaatsen bekomt men het nettoresultaat.

Kostendrager
+BV GIB
- EV GIB

- afvalopbrengsten
+ afvalverwerkingskosten
- kostprijs bijproducten of tweede kwaliteitsproducten (uitval)

= fabricagekostprijs van de geproduceerde goederen GP/bijproduct/uitval

+ BV GP/bijproduct/uitval
- EV GP/bijproduct/uitval

+ verkoopkosten

= verkoopkostprijs van de verkochte goederen GP/bijproduct/uitval

Analytisch resultaat GP/bijproduct/uitval
= omzet
- verkoopkostprijs van de verkochte goederen GP/bijproduct/uitval

Aangezien we per product een kostprijs en een resultaat wensen te kennen, dienen we een oorzakelijk verband te zoeken tussen kostenplaatsen en kostendragers. De verdeling van kostenplaatsen gebeurt via omslagsleutels. Het uiteindelijk resultaat is een totale kost voor kostendrager en verkoopkostenplaats.

- Principe

Een verantwoord beleid heeft nood aan een geïntegreerd systeem van vastlegging van verantwoordelijkheden en controle op de taakvervulling (responsability accounting).
Een zogenaamd “gesloten kostensysteem” waakt erover dat voor iedere kost een verantwoordelijke functionaris wordt aangewezen.

Kostenplaatsen verdelen de onderneming in verantwoordelijkheidscentra.

Optimale kosteninformatie!

- Techniek

De kostenverdeeltechniek verschilt fundamenteel naargelang het directe of indirecte kosten betreft. Directe kosten => direct toegewezen aan kostendrager. Indirecte kosten => omslagsleutel.

- Kostenplaatsen

Verschillend van onderneming tot onderneming.VBN:

- Hulpkostenplaatsen

- Algemene kostenplaatsen

- Technische kostenplaatsen

- Industriële kostenplaatsen of fabricagekostenplaatsen

- Verkoopkostenplaatsen

De kostengegevens worden wel centraal verzameld, maar meteen per bestemming genoteerd in zogenaamde “hulpboeken”. Periodiek worden deze gecentraliseerd naar hoofdboeken die de algemene boekhouding bijhoudt en waardoor de jaarrekening kan worden opgesteld.

Verschil met andere methode? De primaire boekhoudkundige vastlegging van de kost gebeurt niet naar soort, maar naar soort op een bepaalde plaats.

- Centrale administratie en algemene boekhouding

De verzamelde gegevens worden in de algemene boekhouding verwerkt. Deze verwerking gebeurt via een systeem van hoofdboeken. D.w.z.:

• Aankoopboek
• Diversepostenboek (loon –en salarisberekening, afschrijvingen,..)
• Thesaurieboeken : kasboek, bankboek, wisselboek
• Verkoopboek

Kenmerkend:

• Centrale verwerking van alle kosten in algemene boekhouding
• Nadien detailverwerking voor analytische doeleinden
• Accuratessecontrole omdat de verwerkte kosten uiteindelijk over dezelfde kostenmassa slaan

De belangrijkste technieken zijn :

• Kostprijsberekening buiten de boekhouding (extracomptabel)
• Volledig autonome analytische boekhouding
• Analytische boekhouding, geïntegreerd in algemene boekhouding

Extracomptabele kostencalculatie of kostencalculatie autonoom gevoerd is meest voorkomend. “Extracomptabel” betekent dat men de kostengegevens buiten het boekhoudsysteem om herklasseert naar centrum en uiteindelijk product om de kostprijs te bepalen.

Autonome analytische boekhouding voornamelijk in grote ondernemingen met meestal een complexe exploitatiestructuur en gesofisticeerde administratieve organisatie. Iedere kosteninformatie zowel input voor analytische als voor algemene boekhouding.

De binnen de algemene boekhouding geïntegreerde analytische boekhouding wordt gekenmerkt door het feit dat alle kosteninformatie eerst analytisch verwerkt wordt in “factory journals” (noteren per centrum) en slechts in de algemene boekhouding opgenomen wordt via de centralisatie.

Klassiek maakt men volgende typologie:

• Proces costing of kostencalculatie van massaproductie : het exploitatieproces levert als output een gelijkwaardig product dat op continue wijze geproduceerd wordt
• Job-order costing of kostencalculatie van orderproductie : exploitatieproces levert als output verschillende producten in min of meer grote series. De productie gebeurt intermittent (niet continu).