Item gefilterd op datum: december 2012

- men ontleent zaken aan een andere cultuur dan de zijne

→ Deze zaken krijgen vaak een andere betekenis en worden zo ingepast in de eigen cultuur

→ voorbeeld: Cargo Cultures

- Murdock: er bestaan culturele universalia

= kenmerken die voorkomen in alle, of zo goed als alle culturen

→Bijvoorbeeld taal: grammaticaal ontwikkelde taal is typisch menselijk en komt

in elke cultuur voor

- Kritiek: biologisch fundament + binnen universalia grote verschillen

- spreken en schrijven:

→ Ontwikkeling van het schrift als één van de belangrijkste omwentelingen in de menselijke geschiedenis

→ Gesproken woord:

• beperkt tot specifieke contexten
• verhalen
• onaantastbaarheid
• wervende kracht

- Semiotiek en materiële cultuur:

→ Semiotisch systeem = systeem van niet-verbale culturele betekenissen

→ Studie bruikbaar voor vergelijking verschillende culturen (eg wijze waarop gebouwen in steden geordend zijn)

<-> materiële cultuur: voornamelijk bevrediging van fysieke behoeften

→ Classificeren van maatschappijen adhv hoe zijn hun fysieke behoeften bevredigen

- eigen gedragspatronen die vreemd lijken in de ogen van mensen met een andere culturele achtergrond

→ Iedere handeling die uit haar context beschreven wordt, lijkt vreemd

=> cultuur moet bestudeerd worden in termen van zijn eigen betekenissen en waarden

= cultuurrelativisme

• relatief cultuurrelativisme
• absoluut cultuurrelativisme

- etnocentrisme: waarden, normen, praktijken en denkbeelden uit een andere cultuur interpreteren in het licht van de waarden en normen van je eigen cultuur

- neutrale betekenis

= waarden en gedragsnormen verschillen van cultuur tot cultuur omdat de natuur ons niets oplegt

- tussen culturen en binnen culturen:

→ Binnen een cultuur zijn er gemeenschappelijke basiswaarden en veronderstellingen

= culturele uniformiteit in kleine maatschappijen

→ Geïndustrialiseerde maatschappijen: subculturen

- Emile Durkheim: instituties bestaan buiten het individu en leggen zich dwingend aan dat individu op

- Arnold Gehen: menselijke vroeggeboorte + instinctloos

→ Gevoelig voor invloeden van de omgeving omdat mens na zijn geboorte nog een groot deel van zijn biologische ontwikkeling moet doormaken

→ Nood aan stabiliteit en sociale institutiesom onze tekortkomingen te compenseren

- sociale instituties = cultureel gebonden gedragspatronen die aan het menselijk leven een stabiliteit geven die zijn biologische constitutie hem niet kan geven

→ Achtergrondfunctie: lossen problemen op nog voor deze zich voordoen

- historische oorsprong moeilijk achterhaalbaar + levensbelangrijke functie

- desinstitutionalisering: in moderne maatschappij is stabiliteit van instituties verzwakt

→ Onrust en onzekerheid want mens trekt alles in twijfel

- mensen hebben geen instincten

→ Instinct = aangeboren complex gedragspatroon

- mensen hebben wel:

→ Reflex: respons, evolutionair voordeel

→ Drift: noden van het lichaam die tot uiting komen onder de vorm van een fysiek gevoeld onbehagen of behoefte

- 2 mechanismen:

Genetische variatie:

= veranderingen in het genetisch materiaal die gunstig zijn voor de ontwikkeling van een soort treden op

Natuurlijke selectie:

= nakomelingen met betere genetische eigenschappen hebben meer overlevingskansen en nakomelingen zonder deze eigenschappen gaan verdrongen worden

- Mensen en apen

→ Huidige apen en mensen stammen af van primaten (soort die zich 70 miljoen jaar geleden ontwikkelde)

→ Culturele ontwikkeling was toen ook al een tijd bezig

=> co-evolutie

1. Gebruik van werktuigen en communicatievormen speelde een belangrijke rol in het biologisch evolutieproces

2. Biologische evolutie van de hominiden speelde rol in de culturele evolutie

- Sociobiologie

→ Wilson: verklaart sociaal gedrag door genetische factoren

→ Genetic pools: mensen gedragen zich onbewust op zo’n manier dat de kwaliteit van hun genenpool geoptimaliseerd wordt

= reproductieve strategie

→ Verschil in seksueel gedrag tussen mannen en vrouwen

= mannen: miljoenen spermatozoïden, willen nakomelingen verspreiden

= vrouwen: 1 eicel, zoeken bescherming van hun nakomelingen

- kritiek op de sociobiologie

→ Verscheidenheid en plasticiteit van mensen verdwijnt

→ Psychologische, sociale en culturele factoren spelen ook een rol

- Cultuur = al wat aangeleerd is en betekenis heeft voor mensen

1. Symbolen

→Al wat door de leden van een bepaalde groep als betekenisdragend wordt herkend

→ Typisch menselijk

→ Niet natuurlijk

2. Waarden

→Abstracte idealen of streefdoelen

→ Wat in een groep of een samenleving belangrijk wordt gevonden

3. Normen

→ Concretiseringen van waarden

→ Gedragsregels die je verondersteld wordt na te leven

4. Materiële goederen

→ Artificiële, door de mens vervaardigde objecten, natuurlijke voorwerpen en grondstoffen die in het handelen van de mens een betekenis krijgen

→ Materialisering van waarden

=> materiële cultuur: geheel van materiële voorwerpen die een belangrijke plaats innemen in het leven van een bepaalde groep of samenleving

=> verband tussen mentaliteit en materiële omgeving van de mens

- Cultuur en maatschappij:

→ Maatschappij: structuur van interrelaties dat individuen verbindt, zorgt voor stabiele sociale verhoudingen tussen individuen

→ Cultuur: manier van denken en handelen binnen die maatschappij

=> andere grondleggers: Emile Durkheim en Max Weber, Simmel, Park, Mead, Schütz

- Evolutie van spencer: niet op basis van groeiend inzicht maar komt vanuit de materie, levenssubstantie

→ Comte en Spencer vertrokken van dezelfde sociologische basisvragen maar beantwoordde ze anders

- Sociologie als wetenschap van de sociale evolutie

= alle wetenschappen bestuderen evolutie

→ Darwin, On the Origin of Species: natuurlijke selectie

→ Spencer: wet van de evolutie geldt ook buiten de biologie: alle fysische en chemische processen zijn resultaat van evolutie, ook menselijke samenlevingen en cultuur

=> er is slechts 1 wetenschap: wetenschap van de Evolutie, wetenschappen verschillen slechts naar mate ze verschillende niveaus van de evolutie bestuderen

=> universele evolutiewet:

- van homogeen naar heterogeen

- van ongedifferentieerd naar gedifferentieerd

- van ongeïntegreerd naar geïntegreerd

E.g.: atoomsoorten (130 soorten)

→ Die atomen beginnen te clusteren, krijgen kenmerken en zo krijg je diverse moleculestructuren, met relatief weinig verschillen die toch door combinatie zeer veel verscheidenheid creëren

=> integratie leidt naar differentiatie

→ Atomen - moleculen - levende wezens (verschillende soorten)- bewustzijn (verschillende ideeën): sprongen in de evolutie

=> in de wereld ontstaat er een tendens tot differentiatie en een tendens tot integratie, die elkaar beiden in de hand werken

=> universele wet van de evolutie: een toenemende integratie vergezeld van een toenemende heterogeniteit

=> sociologie: meest geëvolueerde zijnsvormen nl. maatschappijen

- Sociale verandering als evolutie

= Spencer in Engeland van de 18e en 19e eeuw:

→ Van homogene mensen en gemeenschappen naar heterogene en gedifferentieerde maatschappijen

→ Spencer voorspelde een evolutie, die kwam er (dat die zo snel was, was minder belangrijker dan dat die er was)

=> waardoor wordt die evolutie voortgestuwd?

→ Biologische wet die zegt dat het eigen is aan het leven te groeien

→ Gevolgen op maatschappelijk vlak: groei + structurele differentiatie; specialisering naar functie (woongedeelten, werkgedeelten, handelgedeelten, …)

→ Heterogener worden: aantal beroepen, verschillen in denkwijze, etc.

→ Integratie: mensen worden afhankelijk van elkaar