strong:
◦ morality presupposes freedom
◦ therefore we should stimulate people to act autonomously
◦ rights of the indivudual are protected
◦ principles are holy
weak:
◦ sometimes rigid
◦ intention and result cannot be separated completely
◦ unacceptable actions can sometimes be universalized
◦ not taking happiness and consequences into consideration is ‘unreasonable’
Het menselijkheidsprincipe luidt als volgt:
“Act in such a way that you treat humanity, whether in your own person or in the person of any other, always also as an end and never merely as a means to an end.”
Dit principe stelt de mensheid op als doel op zich en verklaart dus dat mensen nooit als middel ingezet mogen worden om een doel te behalen.
Kernpunten zijn het hebben van respect voor de rationaliteit, vrijheid en autonomie van de ander.
Het universaliteitsprincipe luidt als volgt:
“act only in accordance with that maxim through which you can at the same time will that it becomes a universal law”
Anders gezegd: doe alleen dingen waarvan je vindt dat het een universele wet zou moeten zijn
Om volgens dit principe te kunnen handelen moeten de volgende dingen in ogenschouw worden genomen:
1) Maxim: subjectief principe van handeling
2) Objective law: de wet die je gebruikt om te bepalen of jouw maxim rechtvaardig is
3) God’s eye view: Wat zou God, een compleet rationeel wezen, doen?
4) Freedom: Vrijheid is het opvolgen van (je eigen) rationele wetten
Het categorisch imperatief heeft de vorm:
Doe X
Onder de categorische imperatief verstaat Kant de leidraad van het zedelijk bewustzijn, dat zich zowel van zijn eigen menselijke vrijheid bewust is als van de zedelijke vrijheid van alle andere mensen; daarnaast moet het volgen van deze leidraad los staan van elke voorstelling van een te bereiken praktisch doel (want dat is bij Kant immers de sfeer van de hypothetische imperatief); het is bij Kant immers een zuivere voorstelling en geen praktische.
Het categorisch imperatief bestaat uit 2 formuleringen, namelijk:
1) Universaliteits-principe
2) Menselijkheids-principe
Het hypothetisch imperatief heeft de volgende vorm:
Als je X wilt bereiken, doe dan Y
Duidelijk is dat het hier om een consequentie gericht imperatief gaat; dit is het imperatief dat gebruikt wordt door het utilitarisme.
Een imperatief is een praktisch voorschrift dat iemand vertelt wat goed of slecht is.
We kunnen 2 soorten imperatieven onderscheiden:
Kant stelt dat de morele juistheid van handeling ligt in de intentie van de handeling. Kant stelt het op de volgende manier:
1) Het enige waar ik controle over heb is mijn intentie
2) Ik kan alleen verantwoordelijk gehouden worden voor de goedheid of slechtheid van mijn intentie
Daarnaast is Kant van mening dat goedheid alleen kan voortkomen uit vrije keuze. Vrije keuze wordt door Kant gezien als een keuze die op basis van het categorisch imperatief genomen is (doe X) en niet op basis van de eventuele consequenties of persoonlijke behoeftes.
De deontologie is een ethische stroming die uitgaat van absolute gedragsregels, vaak, maar niet altijd, gesteld als normen. Er wordt ook wel gesproken over plichtethiek. Iets wat slecht is, is volgens een deontoloog altijd slecht, ook als de uitkomst goed zou zijn, want er bestaat geen "goed" als zodanig; het enige wat goed zou kunnen zijn is de intentie, de goede wil, en die goede wil impliceert de aanvaarding van bepaalde morele wetten. Zo keuren deontologen bijvoorbeeld martelen af, ook als daar levens mee gered kunnen worden.
Deontologie is anti-eudaimonistisch; verschillende dingen maken verschillende mensen gelukkig.
Daarnaast is het anti-consequentialistisch; de deontologie stelt dat we niet verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor de consequenties omdat we geen controle hebben op consequenties.
