? Rood: trendlijn
? lijn die op LT zegt dat ze stijgen
? Paars: Lange termijngolf
? afstand tussen top en dal is ongeveer 30 jaar
? dan stijgt of daalt die terug
? Groen: Conjunctuurgolf
? verschil tussen top en dal is ongeveer 3 jaar
? een beurs bestaat uit golven (is geen rechte lijn)
? 3 soorten
? Lange termijngolf
? Conjunctuurgolf
? seizoensgolf
? A en B zijn rationeel te verklaren, C is niet rationeel te verklaren
? kadert in de behavioural theory van Fama
?In bepaalde periodes is 90% optimistisch en 10% pessimistisch
? Collectief optimisme
? gunstig positief de verwachte toekomstige dividenden inschatten
? E D zal stijgen (E = verwachte)
? RP (risicopremie) ligt bij collectief optimisme laag (zal dalen)
? ED stijgt en RP daalt ? prijs zal stijgen
Dit duurt enkele jaren en dan stopt dat.
Dan ga je naar een Collectief Pessimisme
? omgekeerde
? ED daalt en RP stijgt
? mensen zien overal risico’s in
? prijs daalt
Collectief optimisme en pessimisme zijn periodes van enkele jaren, maar daarbinnen kan het veranderen (voorbeeld: maand optimisme in een periode van pessimisme)
Rendabiliteit
ROE = rendement op eigen vermogen = rendabiliteit
? ROE = winst/Eigen Vermogen
? veronderstelling: EV = constant
? ROE kan enkel stijgen als Winst stijgt
? als (verwachte) W stijgt, zal (verwachte) D stijgen, en P (nu) stijgen
? als bedrijf meer rendabel wordt, zal de prijs stijgen
? Beurs voorspelt algemene groei, maar ook de voorspelling specifiek van een bedrijf
? altijd voorspelling: we kijken in de toekomst (formule = op basis van
verwachtingen
Payout-ratio
= D/W (dividend/Winst)
? percentage van de winst dat het bedrijf uitbetaald aan haar aandeelhouders
? stel 50% ? helft winst wordt uitgekeerd
? Stel: Payout-ratio stijgt
? Winst is een constante (veronderstelling)
? D zal stijgen
? als D stijgt ? prijs zal stijgen (KORTE TERMIJN)
? Ander effect:
? Als D stijgt en W blijft constant
? meer uitkeren ? minder geld overhouden in bedrijf
? je kan minder investeringen (I) doen, want minder geld
? minder investeringen ? minder winst in de toekomst
? minder winst ? D daalt ? P daalt (LANGE TERMIJN)
? Korte termijn (Prijs stijgt) domineert
? Payout stijgt ? stijging prijs
? 2 redenen:
? ander effect: Als de investeringen dalen, zullen de winsten dalen. In de
praktijk klopt dit niet altijd! Investering is onzeker, dus je weet niet als je
er vruchten van zal plukken later (relatie investeringen-winsten is
onzeker)
Als de payout-ratio stijgt, krijg je nu al meer centen, en daalt uw
onzekerheid dus (liever zekerheid nu voor beleggers dan eventueel meer
later)
? Stabilisatiebeleid van de Europese bedrijven tav dividenden
dividenden laten ze nooit dalen (dus wat je dit jaar krijgt, is minder als
volgend jaar) (Dt+1 > Dt)
Als bedrijf nu meer dividenden uitkeert, straalt dat vertrouwen uit dat ze
ook in de toekomst meer dividend zullen kunnen uitkeren
Kans op overname
? bedrijf loopt altijd kans dat het wordt overgenomen
? bij ene bedrijf is die kans groter dan bij andere
? stel: beleggers denken dat kans op overname stijgt
? Prijs aandeel zal stijgen
? beleggers hopen altijd op een hoge biedprijs van de koper
? algemeen is biedprijs altijd hoger dan de marktprijs
? Waarom hoge biedprijs?
? hoe slaagt de koper er in een hoge biedprijs te betalen
? hij hoopt op potentiële synergiën (vb. Bepaalde kosten schrappen,…)
? hij vind huidig management misschien slecht, en hij plant een nieuw
management
? ….
? winst zal stijgen van het bedrijf dat overgenomen wordt (want minder
kosten,…) dus je kan u een hogere prijs permitteren)
? hij gaat er dus van uit dat er meer winst zal komen
Economische groei
? groei stijgt ? winst stijgt ? dividenden stijgen (deel winst naar aandeelhouders)
? dividenden (D) in teller
? teller stijgt, noemer blijft gelijk
? breuk stijgt
? P stijgt
? economische groei lijdt dus tot de stijging van aandelen
? redenering gaat enkel op als alle andere factoren gelijk blijven
? groei stijgt ? winst stijgt ? dividenden stijgen ? prijs stijgt
De D hier = de verwachte D (die in de toekomst is enkel belangrijk/relevant)
? de verwachte economische groei is belangrijk
? de prijs is NU
? de economische toekomst bepaald de prijs nu
? de prijzen weerspiegelen de toekomst
? de beurs is een voorspellende indicator
? voorspelt de nabije toekomst
? beurzen kijken verder dan vandaag
Voorbeeld: nu: economische crisis, maar toch stijgen de beurzen. Ze zien het de komende jaren positief
Marktrente
= Rf
= risicovrije rente (in België = OLO rente)
? r = actuarieel rendement = Rf + RP
? 1) Als Rf stijgt zal r stijgen
? r staat in de noemer
? als r stijgt, zullen de prijzen van de aandelen dalen
? als alle andere factoren gelijk blijven
? 2) bedrijven hebben schulden (kost Vreemd vermogen)
? als Rf stijgt, zullen schulden aan hogere rente gerekend worden
? kost van de schulden zullen stijgen
? winst daalt (want intrest is een kost)
? Dividend daalt ? prijs daalt
? vraag: wat bepaald de koers van een aandeel
? waarom stijgen ze of dalen ze
? opgedeeld in 3 groepen:
A.Algemeen economische factoren
B.Bedrijfsspecifieke factoren
? rationele factoren
? vertrekken vanuit het verstand (logica)
C. Psychologische stemmingen
? Fama zal zeggen dat dit niet bestaat
? vertrekt niet vanuit het verstand
Waardefin.product =
Vaandeel =
==> schatting
E(Dt) (E = schatting; je weet niet hoeveel het dividend gaat zijn)
r = actualisatievoet
Rf = risc free = marktrente (risicovrije rente)
r = Rf + RP (risicopremie)
risicovrije rente + iets extra
V (value) = koers = P (prijs)
? Dow Jones = beursindex
? beursindex = een verzameling van een aantal aandelen
? ontwikkeling beursindex = ontwikkeling van de aandelen die er genoteerd zijn
? stijgen aandelen ? index zal ook stijgen (en omgekeerd)
? datum: 23/04/2013
? X-as: verschillende uren van de dag
? begint om 4 uur (Belgische tijd) en eindigt om 10 uur
? piek naar beneden rond 7 uur
? Er werd een bericht verspreid via twitter dat er een aanslag was op het Witte
Huis. Dit heeft een schok gehad op de beurs. Belangrijke beleggers hebben toen
verkocht. Op het moment dat er een bericht verspreid werd dat het niet klopte,
ging het terug omhoog (men kocht terug in)
? nefast voor stoporder
? = ik ga mijn verliezen stoppen van het moment dat de beurs onder een
bepaald niveau daalt.
? Je kan dat gebruiken voor aandelen, maar ook voor indexen
? als ze zakt onder een bepaald niveau, verkopen
? pijnlijk als de koers terug herstelt ? je bent je aandelen kwijt
? je hebt verkocht aan een heel laag niveau, maar ze herstellen
onmiddellijk
? Ook voor stop-limietorders
? plafond en bodem waar je u aan houdt
? aandelen worden dan ook verkocht
? stop-loss order
? = stop mijn verliezen
? zelfde als wat wij stop-order noemen
LES 1: wees voorzichtig met stoporders. Dit kan verkeerd uitdraaien
LES 2: Fama: de koers weerspiegeld alle beschikbare informatie, en de koers reageert op nieuwe informatie ? is hier gebeurd
? de halfsterke versie = info uit het verleden + alle openbare info
? De sterke versie is niet geldig, zit niet in de prijs! Mag zelf niet wettelijk.
= insiders trade
'Behavioural finance' hypothese van Thaler
? koersen weerspiegelen niet alle informatie
? Waarom? Omdat die 3 uitgangspunten van Fama niet kloppen, volgens Thaler.
? uitganspunt 1 en 2 zijn al verkeerd.
? Fama zegt dat groep 1 de meerderheid is (rationeel).
? Thaler zegt het omgekeerd: de meeste beleggers zijn niet rationeel en de
minderheid zijn wel rationele beleggers.
Bovendien beweert hij dat de emotionele beleggers (de meeste) lang
blijven, en niet zullen vervagen. Ze blijven volharden, ook al maken ze jaar
na jaar verlies.
? Ook de groep binnen de niet rationale beleggers, is niet mooi verdeeld
? vb.: in periode 1: 90% optimisten en 10% pessimisten, periode 2: 10%
optimisten en 90% pessimisten., enz.
? periodes kunnen keren
? Stel we zitten in periode 1, we kunnen na een tijd naar periode 2 gaan.
? De mens laat zich leiden door de kudde
? financiële crisis
? alles was negatief
? beleggers gaan ook negatief kennen
? Thaler kijkt naar het gedrag van de mensen
? Evolutietheorie: we leefden vroeger in kudde en dit kan zich weerspiegelen over hoe we
beleggen.
? Continu is beperkt in tijd ? het sentiment kan keren ? zo gaat dit continu verder
? Optimisten > pessimisten ? meeste beleggers kopen
? beurzen stijgen
? pessimisten > optimisten ? meeste beleggers verkopen
? beurzen dalen
? koers in functie van de tijd
? neergaande fase enkele jaren, opgaande fase enkele jaren
? is niet lukraak, gaat over enkele jaren!
? Het gaat in golven gaan afhankelijk van het sentiment van de kudde
? NIET lukraak zoals die bewegen.
? Betekent ook dat als de beurzen stijgen na een tijd worden de beurzen duur
? omgekeerd: als beurzen dalen worden beurzen goedkoop.
? Wat blijkt?
? De meeste beleggers kopen als de beurzen duur zijn.
? En de meeste beleggers verkopen als de beurzen goedkoop zijn.
? Thaler zegt dat zo de meeste beleggers structureel verlies maken.
? Dus de meeste (Thaler zegt niet iedereen --> spreekt over de 2de groep --> niet-
rationele beleggers) beleggers maken structureel verlies.
? Kopen als de beurs duur is en verkopen als de beurs goedkoop is.
? Psychologie van de belegger
? Thaler zegt dat het wel mogelijk is de beurs te kloppen!!!
? Fama zei dat het niet mogelijk was ? tijdverlies
? Thaler zegt dat het geen tijdverlies is.
? Thaler zegt: je moet tegendraads beleggen.
? Oplossing: je moet kopen wanneer de meeste beleggers verkopen en vice versa.
? de meerderheid zit in groep 2 en gaat geld verliezen. De minderheid in groep 1 gaat
geld winnen omdat die tegendraads gaan beleggen, maar dat is niet gemakkelijk, want dan
ga je tegen de kudde in, tegen je instinct.
? Fama zegt je kan nooit geld verdienen, tenzij je bv bij de Colruyt werkt (via inside info) omdat je dan meer info weet dan de rest
? drie versies:
? zwakke versie
? = alle koersinfo uit het verleden.
? Koers in functie van tijd
? grafiek: eerst stijgen, dan dalen, dan terug stijgen
(prijs is terug aan het stijgen op vandaag).
? ik ga er van uit dat de historie zich zal herhalen. Betekent als de
patroon zich herhaalt, betekent dat ik nog beetje zal stijgen en
daarna terug zal dalen.
? Vele mensen zijn op zoek naar een patroon
? dat is verkeerd!
? Betekent dat ik vandaag een aandeel koop en volgende
week terug verkoop (want dan zou die beginnen dalen zoals
in het verleden).
? Volgens Fama is dit verkeerd.
? Ik heb gezocht naar systematische technieken.
? Niet doen! zinloos & tijdverlies.
? De zwakke versie zegt wel dat je misschien nog iets kan leren uit artikels, jaarverslagen,...
? halfsterke versie
? = weerspiegelt alle openbare info
? waar iedereen toegang tot heeft
? kanaal-z, artikels, jaarverslagen,...
? in combinatie met de zwakke versie, dus rekening houden met
het verleden
? zwakke versie + alle openbare info
? sterke versie
? = zwakke versie + halfsterke versie + alle niet-openbare info
? vb.: Colruyt weet hoe het 1ste kwartaal verlopen is van 2013 maar wij
weten dit nog niet.
? Intern weet men dit wel
? Colruyt medewerkers kunnen dit wel weten
? Als en slechts als er nieuwe informatie is.
? Dus de koers van een aandeel weerspiegelt alle informatie op een
correcte manier, dus de koers kan enkel wijzigen als er nieuwe informatie
beschikbaar is. Want die nieuwe informatie zit nog niet in de prijs.
? Nieuwe informatie = nieuws.
? Er is goed nieuws (positief) of slecht nieuws (negatief).
- positief nieuws --> gunstige nieuwe informatie
- negatief nieuws --> ongunstige nieuwe informatie
? het nieuws houd elkaar in evenwicht.
? Volgens Fama is er grosso modo 50% goed nieuws en 50% slecht
nieuws.
? Betekent dat
koers = +
? de nieuwe koers groter dan de oude koers in 50% van de
gevallen ? als er positief nieuws beschikbaar is ? gaat
leiden tot een stijging van de prijs
koers = -
? nieuwe koers gaat gebeuren als er slecht nieuws
beschikbaar komt want daar gaat mijn koers negatief op
reageren ? 50% van de gevallen)
? De koers volgt een lukraak pad. Dit betekend dat er geen systeem inzit.
? er bestaat geen koers die niet lukraak is
? Fama zegt dat die efficiënte marktentheorie, niet mogelijk beurs te 'kloppen'
? het is tijdsverlies om informatie te zoeken over ondergewaardeerde aandelen
? zinloos
? de prijs zit in alle informatie, dus het is nutteloos extra informatie te gaan lezen
? krantenartikelen, jaarverslagen,…
? ‘Ik ben geneigd actieve aandelenbeleggers te vergelijken met sterrenwichelaars, maar ik doe het niet. Ik wil de sterrenwichelaars niet beledigen.’ (Fama, Journal of finance, 1970)
? ondergewaardeerde aandlen zoeken = tijdsverlies
