- Wetten = door de overheid opgelegde normen waarnaar burgers zich moeten gedragen
→ Naleving van de wet wordt beschermd door formele sancties
→ Crimineel gedrag = gedrag dat niet conform de wet is
=> Maar variatie: verschil in wat men beschouwt als een ‘zware misdaad’ en de bestraffingen variëren ook sterk
- Sterke evolutie en verschuivingen in de laatste twee tot drie eeuwen
- meestal volgen we regels en normen uit gewoonte
→ regels voor de sociale omgang: passen ze toe zonder dat we ons er bewust van zijn
=> OF zonder te weten dat ze bestaan
- wel bewust:
→ met groot deel van de regels zijn we het eens
→ anderen vinden we minder gerechtvaardigd en leven we enkel na in de nabijheid v politie, …
- Deviantie veronderstelt normen, zonder normen is er geen sprake van deviantie
→ Alle normen zijn niet even duidelijk en gekend
=> Meest gekende vorm: formele normen: geschreven vorm/vastgesteld
=> Informele normen: intuïtief gehanteerd
bv. gewoonten bij je thuis, plaats aan de tafel
→ Er zijn normen waar we het bestaan niet van kennen, niet bewust , wanneer we ze overtreden ervaren we dat als een overtreding = residuele normen
Bv. luidruchtig ademen
=> illustreert belangrijk aspect van conformiteit of afwijkend gedrag
= aan iedere sociale norm zijn sancties verbonden om individuen dwingen zich conform de regel te gedragen
→ sanctie: iedere reactie van anderen op het gedrag van individuen of groepen, erop gericht de norm te laten naleven
- sancties: positief/negatief + formeel/informeel
→ negatieve formele sancties: voor wie zich niet conform de regels gedraagt => uitgevaardigd door rechtbanken en toegepast door gevangenissen
→ positieve formele sancties: : beloning voor wie zich aan de regels houdt
=> in vele domeinen van het sociale leven
→ positieve informele sancties: spontaan gedrag
→ negatieve informele sancties
=> informele sancties kunnen een grotere invloed hebben op het gedrag van individuen dan formele sancties
→ goedkeuring verwerven, …
= gedrag dat niet strookt met de algemeen aanvaarde normen
→ Redenen: onvoldoende verinwendigd, meer voordelen door ze te overtreden, kennen norm niet, willen norm veranderen,….
→ niet iedere normovertreding maakt van iemand een deviant
- reikwijdte van begrip deviant is zeer ruim:
→ niet enkel van toepassing op individueel gedrag: collectief afwijkend gedrag bij deviante subculturen
→ Wat normaal en abnormaal is, varieert van cultuur tot cultuur en van subcultuur tot subcultuur
- Relatief begrip: sommige vinden een gedrag deviant en ander niet
→ Niet gefixeerd, vorm van sociale definitie, allerlei soorten variaties
→ Gedrag is pas deviant binnen een bepaalde context: verschillende normen binnen tijdperken/culturen… bv. iemand doden is ‘normaal’ in de oorlog
→ Wat in de ene samenleving mag, mag in de andere niet bv. seksuele normen, stijlen van opvoeding,… = maatschappijgebonden
- Prmaire vs. secundaire deviantie:
→ primaire deviantie = Gedrag dat objectief de regel overtreedt
→ Secundaire deviantie (= eigenlijke deviantie): als de betrokkene gevat wordt en als die aan de kaak gesteld wordt
=> Het betrapt worden, het geweten en herkend zijn = betekenis van deviantie
- Vorige hoofdstukken: beroep op interactieanalyse
→ Er zijn normen (= gedragsverwachtingen die vastliggen in voorschriften) en ook regels om de orde te bewaren
= beweging van individuen of groepen tussen verschillende socio-economische posities
→ verticale mobiliteit: opwaartse of neerwaartse beweging op de sociale ladder
=> opwaarts/neerwaarts mobiel zijn
→ laterale mobiliteit: geografische mobiliteit + horizontale mobiliteit (veranderen van beroep zonder van sociale status te veranderen
- Intragenerationele en intergenerationele (‘carrière’) mobiliteit
→ intra: sociale status die een individu in de loop van zijn carrière verwerft
→ inter: sociale status van de ouders vergelijken met die van de kinderen
- vergelijkende mobiliteitsstudies → p 159
- gemiddeld inkomen van de arbeidersklasse is aanzienlijk gestegen
→ meer toegang tot consumptiegoederen
→ hoe meer het inkomen van de arbeidersklasse stijgt, hoe meer hun levensstijl gaat lijken op die van de middenklasse = bourgeoisificatie
- The Affluent Worker
→ arbeiders een andere houding t.o.v. hun werk dan bedienden
= instrumenteel:
- deden hun job enkel en alleen voor het inkomen
- werk dat zij verrichten is repetitief en oninteressant
→ besteden vrije tijd anders dan bedienden
→ minder aspiraties om de sociale ladder op de klimmen
- consumptiestijlen: kan verraden tot welke klasse je behoort, maar geen vast en duidelijk onderscheid
- geen handenarbeid beoefenen: behoort men dan automatisch tot middenklasse?
1. feminisering van routinearbeid
2. deskilling
=> hangen samen: hoe meer een bepaalde job geautomatiseerd wordt, hoe minder verantwoordelijkheid de uitoefening ervan vraagt, hoe meer vrouwen zulke jobs uitoefenen
- Leidt automatisering tot proletarizering? (H. Braverman)
→ kritiek: invoering van automatisering vraagt juist meer vaardigheid op andere vlakken
- upper class is zo gediversifieerd geworden dat er geen sprake meer is van een coherente klassencategorie?
→ land is geen belangrijke machtsbron meer
→ grote ondernemingen die niet langer eigendom zijn van individuen (multinationals, …)
=> duizenden aandeelhouders, controle in handen van topmanagers
=> upper class bestaat niet meer?
- John Scott: hogere klasse van gedaante veranderd, maar blijft bestaan
= gevormd door individuen die door een ‘constellatie van belangen’ verbonden zijn met grote ondernemingen
- aantal arbeiders blijft dalen
→ automatisering van taken die vroeger door arbeiders werden verricht
→ verplaatsing industrie naar lage loon landen
=> evolutie van arbeidersklasse-samenleving naar middenklasse-samenleving?
=> andere elementen spelen hier ook een rol in!
- verschil in levenskansen
- verschil in levensstijl
