Item gefilterd op datum: januari 2014

Katholieke W-Europa vreesde voor verbrokkeling machtsgebied door succes reformatie

 protestanten vervolgd + godsdienstoorlogen

■ Frankrijk

- Vanaf 1562 veel hugenoten vermoord

- Bartholomeusnacht

• 18/8/1572: huwelijk hugenoot Hendrik van Navarra & katholieke Margaretha van Valois
• Daad van verzoening  bijna hele Franse adel in Parijs
• Nacht 23-24/8  bloedbad, 2000 hugenoten vermoord
• Nasleep: nog eens duizenden

- Hendrik van Navarra

• Koning van Frankrijk (werd katholiek)
• Edict van Nantes (1598)

• Katholicisme bleef staatsgodsdienst
• MAAR protestanten kregen

-Openbare kerkdiensten

- Toegang tot alle ambten

- Speciale rechters om belangen te behartigen

- Lodewijk XIV

• 1685: herroept edict + vernietigd centrale tempel in Charenton
• ‘une foi, une loi, un roi’
• Hugenoten verplicht soldaten (dragonders) in huis nemen om zich te laten bekeren
• Veel hugenoten vluchten naar Nederland

• Opvattingen dicht bij die van Luther
  • Bijbel als enige bron van openbaring en gezag
  • Afwijzing pausdom & kerkelijke hiërarchie
  • Geloof in rechtvaardiging door het geloof alleen
  • Belang van goddelijke genade (goede werken = dankbaarheid genade)
  • Slechts 2 sacramenten (doopsel + laatste avondmaal)
  • Samenvatting protestantse leer in 5 sola’s
    • Sola gratia (alleen door genade)
    • Sola fide (alleen door geloof)
    • Sola scriptura (alleen door de Bijbel)
    • Solo christo (alleen door Christus)
    • Soli deo gloria (alle eer is alleen aan god)
• Verschillen opvatting over politiek & kerkorganisatie
  • Luther
    • Zoekt steun bij vorsten
    • Maakt kerk afhankelijk van staat
  • Calvijn

• Verdedigt een meer autonome kerk

■ Nederland

• Begintijd reformatie  veel Lutheranen
• Al snel bleek Calvijns opvattingen (beperkte gezag vorsten) = beter
• Veel Franse calvinisten (hugenoten) na 1685 naar Nederland
• VANDAAG:
  • Klein aantal lutheranen
  • Grote protestantse kerken  gereformeerd protestantisme in lijn Calvinisme

• Luther duikt onder (Wartburg bij Eisenach)
  • vertaalt bijbel vanuit grondtalen in Duits
  • sticht eigen kerk
• 1522: Rijksdag Spiers
  • 5 hervormingsgezinde vorsten + 14 steden  Protestation
  • Verzetten tegen religieuze beperkingen + vervolgingen door het rijk
• 1531: protestantse vorsten + rijkssteden
  • Schmaldaldisch Verbond
  • Ijveren voor erkenning lutheranisme
  •  oorlog Karel V pas einde in 1555 (vrede van Augsburg)
• Overige hervormingen
  • Zwitserland  Huldrich Zwingli
  • Oostenrijk  Balthasar Hubmaier (anabaptisten)
  • Münster  (radicale) Jan van Leiden
  • Nederland  (pacifistische) Menno Simons (mennonieten)

■ Reformatie in 16^e E

• Ideaal ‘1 rijk; 1geloof’ in duigen
• Maarten Luther hangt 95 stellingen op deur kapel te Wittenberg (31/10/1517)
• Reageert vooral op aflatenhandel van dominicaan Tetzel tvv Sint-Pietersbasiliek
• Massale verspreiding stellingen  veel weerklank in Duitse rijk
• Veroordelingen
  • 1519: door theologische faculteiten Leuven/Keulen
  • 1520: in de pauselijke bul Exsurge Domini
  • 1521: op Rijksdag Worms  verantwoorden voor keizer karel V & rijksvorsten ( moet in ban)
• Karel V verzet zich omdat de eenheid van zijn rijk in gevaar wordt gebracht

■ inquisitie

« Tegen Waldenzen & Katharen/Albigenzen (Zuid-Frankrijk)

« Val van Montségur (niet-inneembare bolwerk Katharen, 1244)

« Dominicanen + franciscanen met inquisitie belast

« Onder rechtstreeks toezicht paus

« DOEL: waken over geloofseenheid

« Ondersteund door wereldlijke macht die instond voor uitvoering straffen

« Strijd tegen Katharen  niet louter religieus

• Door val Katharensteden
• Franse koning ook Zuid-Westen van Frankrijk
• Onafhankelijke Occitaanse cultuur onderspit delven

■ 711

« Al-Andalus (Iberisch schiereiland) door veroverd door generaal Tarik ibn Ziyad

« moslims trekken tot over de Pyreneeën

« (joods)-islamitische bloeiperiode

■ 1100 – 1300

« Córdoba, Sevilla en Granada  rijkste & cultureel hoogst ontwikkeld

« periodes verdraagzaamheid wisselen periodes van intolerantie

« vreedzame samenleving + uitwisseling van ideeën

« MAAR

• 1148: Cordoba veroverd door Almohaden (fanatieke moslimgroep N-Af)
• Joden/christenen  bekeren of verlaten
• Joodse geleerde Maimonides vlucht naar Egypte/islamitische filosoof Ibn Roesjd (Averroës) verbannen
• Moslimheerschappij  interne moeilijkheden + externe druk uit Europa

« Reconquista (vanaf 11^e E)

• 1085: Toledo heroverd door Alfons VI
• 1212: slag bij Uqab = zware nederlaag Iberische islam
• 1236: verovering Cordoba
• 1248: verovering Sevilla
• Alleen Granada = moslimgebied MAAR schatplichtig aan koning Castilië
• 1421: pausen roepen op tot kruistochten
• 1482: begin veldtocht tegen Granada

« Ferdinand II van Aragón & Isabella I van Castilië

• 2/1/1492: krijgen sleutels Granada
• Breken belofte van godsdienstvrijheid voor moslims/joden
• 1502: verbod op islam
• Velen laten zich dopen  ‘Moriscos’ (~moor)
• MAAR

• Beschouwd als staatsgevaarlijk
• Politieke macht wou religieuze eenheid
• Katholieke kerk veroordeeld joden/moslims fel
• Filips II + inquisitie  vervolgen + ombrengen
• 1609 – 1614: definitieve uitdrijving door Filips II

■ 2^e helft 20^e E

« Actieve immigratiepolitiek van W-Europese landen (1961-begin ’70)

« Turken/Marokkanen als goedkope krachten voor de mijnen

« MAAR velen permanent gevestigd

« Na de migratiestop (1974)  immigratie niet stilgevallen

« NU: +- 4 % bevolking moslim

« Meesten leven geconcentreerd in steden

« Laatste jaren debat over plaats islam in Europa meer polariserend dan constructief

‘Europese identiteit’ = godsdienstvrijheid + scheiding kerk & staat + tolerantie

MAAR Europese geschiedenis= opeenvolging van pogingen om

levensbeschouwelijk pluralisme te vermijden

■ sinds 135 n.C.

« opstand Simon Bar Kochba neergeslagen door Romeinen

« joodse gemeenschappen leven in diaspora

« eerst rond Middellandse Zee/ later Oost- en West-Europa

« 2 grote groepen ontstaan

- Sefardische (Spaanse en Portugese)

- Asjkenazische (West-, Midden- en Oost-Europa)

■ 11^e – 12^e E

« Spanje: half miljoen joden (veel geleerden)

« goede contacten joden/moslims/soms christenen

« verandert als katholieke vorsten gebieden willen veroveren

■ 13^e – 15^e E

« pesterijen en vervolgingen

« 4^e Lateraans concilie (1215): gele lap + punthoed dragen

« krijgen schuld van de pest

« uit angst voor inquisitie à dopen

« 1492: Ferdinand II van Aragon & Isabella I van Castilië à verdrijvingsedict

• Einde aan 3 eeuwen poging tot convivencia
• Keuze: vluchten of dopen
• Nieuwe bekeerden = marranen (‘varken’)
• Inquisitie verplichtte soms om op straat varkensvlees te eten à als bewijs

■ 1648

« ME: Asjkenazische joden van Duitsland naar Polen

« gewelddadige Kozakkenopstand (nomadenstam uit Oekraïne olv Bogdan

Chmielnicki) tegen Poolse adel/landeigenaars/joden

■ 2^e helft 19^e E

« tsaristisch geïnspireerde pogroms en razzia’s

■ Holocaust

« heel wat joden weg uit Europa à maar nog groot deel in diaspora

« 1948: oprichting Israël

• Koestert de illusie van de waarheid te zoeken/weten
  • Wetenschap helpt ons… ???
• Functionalisering van onderwijs
• Onderwijs inspireert zich meer op vaardigheden die je hier bekomt
  
  Omwenteling van de 20^e eeuw:
  Universiteit heel aangepast aan functionele samenleving, niet meer om jezelf echt gelukkig te maken enz.
• Leren voor het leven
  • Von Humboldt
    : dacht dat de jaren dat je leert, voldoende waren om je leven
    mee verder kunnen op te bouwen.
  • Levenslang leren
    : opnieuw aanpassen aan nieuwigheden

: programma wordt hiertoe ingericht

: oog op levenslange aanpassing

Mc University?

• Aantal activiteiten wordt heel sterk gericht op top gedreven efficiëntie.
• Kwaliteit onderneming wordt ondergeschikt aan snelheid outputs
  • Kwaliteit onderzoek neemt af!

Notie van ‘Bildung’ (von Humboldt). Hij zegt dat de universiteit mensen (zowel studenten als docenten) waardevoller maakt. Aan de universiteit komen ze in aanraking met de waarheid die het dichtst bij de werkelijkheid ligt. De wetenschap heeft hier een vormingsfunctie.

Nu is de situatie anders. Men wil nu aan de universiteit grote groepen van de bevolking geschikt maken voor de arbeidsmarkt. De functionaliteit stijgt hiermee. Dit is de omwenteling van de universiteit. De universiteit is niet langer een vormende universiteit, maar is nu al te aangepast aan het functioneren voor de economie. Er is een onevenwicht tussen ‘algemene’ vorming en vakspecifieke vaardigheden.

Leren voor het leven versus levenslang leren. Levenslang leren doe je om mee te kunnen functioneren (bv. qua techniek, informatica…). Je kunt dit doen door bijscholing e.d. Volgens Von Humboldt is de universiteit ‘leren voor het leven’.

Onderwijs en vermarkting : de maatschappelijke activiteiten en het onderwijs zijn onderworpen aan het marktmechanisme. Als er vraag is naar een bepaalde opleiding, wordt het aanbod veranderd.

Mc University? : de universiteit vertoont steeds meer kenmerken van Mc Donald’s. Er is sprake van een standaardiseirng, er is rationele en vluchtige productie, de kwaliteit is

• Legde nadruk op belang van taal binnen het onderwijs
• Grote klassengebondenheid van resultaten
  • Goede resultaten  Hogere klassen
  • Slechte resultaten  Lagere klassen
• Taalgebruik binnen ASO typisch middenklasse taalgebruik.
  • Jongeren middenklasse horen deze taal ook thuis
  • Jongeren lagere klasse niet

Onderscheid:

Elaborated code (1)  Restricted code (2)

(1) Taal van de middenklasse.

“Uitgebreide taal”
= iets ruimere vocabulaire

= grammaticaal gedifferentieerder uitgewerkt

= verbale taal

(2) Taal lagere klassen

“beperkte taal”

= taal is lichamelijker
Bv. Dreun tegen oor
= veel contexicale uitingen
 uitingen die je niet kan begrijpen buiten
de context
Bv. “daar”

Taal van lagere klassen dwingt om taalgebruik gevangen te houden in de context. Terwijl je anders in staat bent om de context te overschrijden, wanneer je spreekt op zeer non-verbale manier geraak je niet uit context.

Besluit: Al die elementen wijzen erop dat de middenklasse taal beter
voorbereidt op de wet