Item gefilterd op datum: januari 2014

■ Waarde aan kennis op zich

• Naast instrumentele en morele waarde
• Mens = nieuwsgierig wezen
• Ook al heeft kennis niet meteen een praktisch nut

■ Betekenis 1: intellectuele integriteit

• Kennis heeft een morele waarde (vb. taalgebruik: leugenaar ≠ waardevrij)
• Niemand = onverschillig tov geldigheid stellingen/opvattingen die ze hebben

■ Betekenis 2: duty of enquiry (Clifford)

• Kennis en (morele) verantwoordelijkheid liggen dicht bij elkaar
• Vb. schuldig verzuim (oude boot niet laten controleren  zinken en drenkelingen)
• Keuze voor onderzoeksonderwerp = meteen moreel geladen
  • Moreel verschil tussen

£ Onderzoek naar cosmetische middeltjes

£ Onderzoek naar oplossing voor honger in de wereld

• CLIFFORD:moreel laakbaar dat mensen overtuigingen hebben die niet op onderzoek en evidentie berusten maar enkel nuttig voor die mens zelf
  • = basis voor onderscheid ‘believers’ – ‘non believers’ (vb. ufo, telepathie)
  • Volgens sommigen ook basis ‘gelovigen’ – ‘ongelovigen’
• MAAR Cliffords visie ≠ onbesproken
  • WANT mensen leven niet in laboratoria
  • Soms beslissingen nemen over zaken waarover onmogelijk voldoende rationele & empirische gronden bestaan
  • Mensen kunnen niet enkel leven van evidence-based opvattingen

• Nergens anders zo onderbouwd/precies/gecontroleerd kennis over mens/omgeving
• Mogelijkheden
  • Heel nauwkeurige voorspellingen
  • Verbetert mogelijkheden om wereld te veranderen
  • Omvattend en systematisch in manier waarop ze dingen verklaart
• Wetenschappelijke benadering = bepalend voor hedendaagse wereldbeeld
  • Sinds Verlichting  principe van vrij onderzoek
  • DAARDOOR: allemaal = ‘vrijzinnigen’ = kinderen van de Verlichting
  • Kennis = macht/oriënteert/maakt vrij/biedt vorm van veiligheid
• Meeste mensen vinden
  • Alles moet in principe onderzocht kunnen worden
  • Willen leven niet laten beïnvloeden door dingen die niet stroken met hun (voorlopige) beste inzichten

MORELE WAARDE

• terug te vinden in alle culturen
• lange tijd = belangrijkste vorm om wereld te ordenen
• 1^e aanzet ‘verwetenschappelijking’
  • 6^e E vC Klein-Azië
  • Ontstaan (natuur)filosofie
  • Stelt dramatische, mythische voorstellingen in vraag
  • MYTHE: overgang chaos naar ordening (kosmos) door ingrijpen magische & goddelijke krachten
  • FILOSOFIE: ‘verklaart’ werkelijkheid door natuurlijk proces dat zich op grond van immanente wetmatigheid ontwikkelt
• 16-17^e E
  • Succesvolle doorbraak ‘verwetenschappelijking’

£ Mathematisch denken systematisch toegepast op natuurkunde

£ Experimentele methode ingang

£ Nieuw verklaringsmodel  verwerpt verwijzing naar finale oorzaken

• Opvattingen ‘wetenschappelijk juist’ = niet zo belangrijk  ‘werken’ ze? (vb. landbouwer kan uit ervaring soms weersvoorspellingen doen zonder wetenschappelijke achtergrond weersveranderingen)
• ‘kennis’ ≠ ‘wetenschappelijke’ kennis
• Oorspronkelijke vormen van kennis
  • Taboesfeer
  • Magisch denken
  • Mythen
  • religie
• voor uitoefenen controle op werkelijkheid  magische handelingen centraal

• Bewuste kennis: slechts klein deel van alle kennis
• Tacit knowledge (Polanyi) = ervaringskennis, intuïtief en impliciet
• Vaardigheden(vb. autorijden, zwemmen)
  • Eerst bewust aanleren (= knowing-that)
  • Pas echt als vaardigheid als ze geïnterioriseerd (= knowing-how/embodied knowledge)
• Klassieke wetenschapsbeoefening(vb. vaardigheden om problemen op te lossen)
  • Expert handelt + oordeelt
  • Zonder expliciet nadenken over principes en regels
  • Maakt gebruik van know-how (bevat heel wat impliciete kennis en vaardighede) + fundamenteel vertrouwen in eigen praktijk

• Obv kennis
  • leefwereld controleren/inrichten/manipuleren
  • gedrag aanpassen aan werkelijkheid
  • voorspellingen maken
  • handelingen plannen
• Evolutionair voordeel: ‘zwak beestje’  enkel overleven door ‘te slim af te zijn’
  • Gedrag en omgeving aanpassen obv informatie buitenwereld
    • Gevaren ontlopen
    • Efficiënter voedselvoorziening
    • Partner vinden
    • Onthouden + leren uit eerdere ervaringen  groter voordeel
    • Mentale voorstelling maken  problemen aanpakken op abstract niveau VOOR het eigenlijke handelen
• Omgang met het vreemde
  • Vreemd: onzeker + angst
  • Obv kennis + verbeelding  wereldbeeld aanpassen  plaats geven = niet langer vreemd
  • Alle culturen/alle tijden  wereld ‘begrijpen’ + plaatsen in betekenisvolle context (narratief, mythologisch + rationeel-wetenschappelijke basis)

• Homo sapiens sapiens  deze soort = meest intelligente
• Cognitieve informatie speelt bijzondere rol
• Bijzondere capaciteiten daarvoor  zintuigen/zenuwstelsel/groot brein
• DAARDOOR: informatie buitenwereld
  • Opnemen
  • Onthouden op cumulatieve en bewuste manier
  • Systematisch ordenen
  • verwerken
• TAAL: informatie conceptualiseren + meedelen aan anderen
  • Daardoor informatie verspreiden
  • Doorgegeven over generaties
  • ontstaan cultuur, kennis & wetenschap!

• Mens = biologisch onvolgroeid, veel minder gedetermineerd door instincten
• ‘instinct-arm’ wezen
• Nood aan informatie over zichzelf en leefwereld  overleven
• Cultuur en socialisatie = grotere rol dan andere dieren

• Rigide opvattingen scheiding kerk – staat ≠ enige mogelijkheid
  • Levensbeschouwing & politiek = 2 velden met eigen logica/regels
  • Autonomie spelregels  gevrijwaard worden
  • ALS spelregels domein gerespecteerd
    • niets mis met politiek engagement uit religieuze inspiratie
    • niets mis met overheid die zich levensbeschouwelijk inlaat (vb. subsidiëringen,..)
  • scheiding kerk – staat ≠ levensbeschouwing & politiek niets met elkaar
  • altijd een verhouding MAAR hoe zal die worden ingevuld?
    • Minimaliseren/niet bestaan/actief aan de slag