Item gefilterd op datum: januari 2014

Het gaat om de competentie v/d actor om zich in een bepaald veld te kunnen bewegen, dus om disposities en waarnemingsschemata die de actor verworven heeft in een impliciet of expliciet leerproces en die hem helpen om zich in het veld te oriënteren en te handelen.

Dus het is het geheel aan neigingen/ tendensen die voortkomen uit een bepaalde woon en werkomgeving. Vb. een leraar doet zich best op school netjes te praten en voordat hij het weet spreekt hij altijd, ook buiten de school, een ‘lerarentaaltje’.

De habitus is creatief (niet op herhaling ingesteld) en komt niet voort uit het individu. Zij is het gevolg van een verinwendiging van uitwendige veldstructuren en is historisch bepaald. Is echter niet hetzelfde als een gewoonte! (gewoonte is gedragspatroon dat telkens opnieuw gereproduceerd wordt als de omstandigheden het vragen). De habitus is een geheel van sociaal bepaalde, gestructureerde en structurerende disposities, dat via de praktijk verworven wordt en voortdurend op praktische functies gericht blijft.

Bordieu zetten zich hiermee af tegen twee uitersten: benaderingen van het menselijk handelen die de mens zien als rationele homo economicus; benaderingen die het gedrag van mensen opvatten als het product van objectieve factoren.
Bij de habitus wordt volgens Bordieu het menselijk handelen in grote mate gekenmerkt door een niet- geïntendeerde intentionaliteit.

Objectivering cultureel kapitaal in de vorm van diploma’s en titels. Dit is de maatschappelijke erkenning van bepaalde culturele competentie. (Bordieu spreekt ook van scolair kapitaal: diploma is accumulatie van geleverde arbeid). Staat voor een deel op zichzelf, heeft grote duurzaamheid. Ontleend zijn waarde aan de institutie die het heeft uitgegeven. Vb. Diploma Harvard meer waard dan van een onbekende universiteit. Het zijn de vormen van cultureel kapitaal die waardevol zijn omdat ze gedekt worden door de instantie die ze uitgeeft. Vb. Nobelprijs.
Diploma’s hebben twee typische kenmerken van taal: Zij kunnen omgezet worden in monetair kapitaal en ze zijn onderhevig aan de wisselkoersschommelingen waaraan ieder kapitaal blootgesteld is.

Sociaal kapitaal
Sociaal kapitaal is het kapitaal aan sociale relaties dat iemand bezit. Geheel van bestaande of potentiële hulpbronnen die voortvloeien uit het bezit van een meer of minder geïnstitutionaliseerd duurzaam netwerk van relaties van onderlinge bekendheid en erkentelijkheid of uit het lidmaatschap van een groep. Hoe gemakkelijk kun je iemand bellen zonder dat hij de hoorn op de haak gooit? Zelf opgebouwde netwerken of (meestal verankerd in) reeds bestaande netwerkstructuren.
Volume van sociaal kapitaal is afhankelijk van grootte netwerken + hoeveelheid kapitaal v/d kennissen uit het netwerk. Het gaat niet enkel om de hoeveelheid, maar zeker om de kwaliteit van het netwerk. Vb. lijfarts MAO, had maar 1 patiënt, maar wel zeer invloedrijk.
Bordieu gebruikt het begrip sociaal kapitaal op cynische wijze, itt tot Putnam die het als iets positiefs zag.

Sociaal kapitaal is tot op zekere hoogte autonoom, maar kan niet los gezien worden van andere kapitaalvormen. Twee aspecten zijn van belang:

1) De wederzijdse herkenning en erkenning berust voor een deel op een minimum aan objectieve homogeniteit. Mensen zullen altijd streven mensen van een hoger sociaal niveau in een netwerk te krijgen, maar iedereen zal dit willen. Het resultaat à een zekere homogeniteit: groepen met leden die ongeveer evenveel sociaal kap bezitten.
Het netwerk is altijd min of meer afgebakend. Bij het aanknopen van nieuwe relatie let men niet enkel op persoonlijk voorkeuren maar zal men ook anticiperen op de waarde die de nieuwe relatie in de ogen v/d andere leden v/h netwerk zal hebben.

Soc. Kap heeft een vermenigvuldigingseffect: het privé kapitaal rendeert meer naarmate meer door anderen erkend wordt. Het is niet waardevast: het moet worden onderhouden. Je moet hiervoor rendabele relaties aanknopen die duurzame verplichtingen met zich meedragen die subjectief worden ervaren. Het onderhouden van netwerken is een activiteit die nooit ophoudt, het vergt een niet aflatende institueringsarbeid. Om contacten aan te knopen moet men beschikken over een specifieke competentie. Bordieu kent geen aangeboren vermogen tot sociaal contact, enkel aangeleerd.
Mattheuseffect: hoe groter het soc kap dat iemand bezit, hoe winstgevender het wordt. Hoe hoger je staat, hoe gemakkelijker het is je netwerk uit te breiden en te onderhouden.
Soms wordt collectief sociaal kapitaal gedelegeerd aan gemachtigde actor: vertegenwoordiger groep. Kan leiden tot persoonlijkheidscultus, leider verpersoonlijkt groep

Bestaat enerzijds uit materiële dragers (schilderijen, e.d.) à het juridisch bezit hiervan is overdraagbaar. Volledige toe-eigening v/h kapitaal vereist het vermogen er gebruik te kunnen van maken. Geobjectiveerd en belichaamd cultureel kapitaal kunnen nooit volledig los van elkaar worden beschouwd.
vb. Je hebt een pen. Om er echt van te kunnen genieten moet je wel weten hoe je moet schrijven, opdat je de pen echt ergens voor kan gebruiken.

Kapitaal dat het resultaat is van werken aan zichzelf: lezen, talen leren, reizen, piano spelen, etc. Kost tijd en inspanning die moet geleverd worden door de actor zelf. Het is niet over te erven.
Verklaring correlatie bezit cultureel en economisch kapitaal: Er is tijd nodig om belichaamd kapitaal te verwerven. Enkel de rijkere mensen kunnen zich deze tijd ‘vrijkopen’.

Verklaring ongelijke schoolprestaties kinderen uit verschillende sociale klassen door verschil in cultureel kapitaal. Hij zette zich af tegen de economische verklaring en in termen van aanleg:
Economisch verklaring: rechtstreeks verband inkomen en vermogen ouders – schoolprestaties kinderen (maar is een kortsluitingdrogreden. culturele effecten hebben nood aan culturele oorzaken)

Verklaring in termen van aanleg (begaafdheid is niet natuurlijk, product is investering in tijd en studie-inspanning dus cultureel kapitaal).
Bordieu: kinderen uit verschillende sociale klassen beschikken over een verschillend cultureel kapitaal. Drie vormen van cultureel kapitaal, hangen samen in de mate van gebruik van arbeid.

(of macht). - Vb. veld: kickboksen. Kapitaal: spierkracht, tijd, techniek.- Het is geaccumuleerde arbeid (gematerialiseerde of belichaamde vorm), dat het vermogen heeft zich te reproduceren, door individuen of groepen kan worden toegeëigend en ongelijk verdeeld is.

Kapitaal is altijd een middel om iets mee te bereiken. De definitie van kapitaal is ruimer dan louter de economische betekenis. Het gaat om de vruchten van arbeid die werden opgestapeld en die kunnen worden ingezet om winst te behalen (kapitaal als gestolde arbeid). Er zijn veel verschillende soorten kapitaal. Hoeveel hangt af van het aantal velden dat men onderscheidt. Enkele algemenere kapitaalvormen gelden niet uitsluitend binnen 1 beperkt veld. Deze staan centraal in veldanalyse: economisch, cultureel en sociaal kapitaal (in zekere mate autonoom maar kunnen niet los van elkaar gezien worden).

Ieder veld wordt gekenmerkt door eigen logica, werkt maar als gedifferentieerd is van andere velden en relatief autonoom. Tv dringt wetten op aan andere velden en die kunnen opdracht niet meer vervullen, worden aanhangsels van tv-bedrijf.Hierdoor wordt de kwailiteitscontrole ondergeschikt aan het 'mee zijn'.

Vb krantenjournalistiek: afgestemd op wat op tv gebeurt, enkel datgene publiceren wat het volk wilt horen/lezen (=kijkcijferlogica), qua opmaak en inhoud afkooksels van tv-journaal, ook wetenschap, literatuur en politiek: Een goed wetenschapper, filosoof, schrijver of politicus is iemand die op televisie komt.

=> Tv zorgt voor ‘onzichtbare censuur’: wat geen amusementswaarde heeft, komt niet op televisie.

Ook de literatuur is hier een slachtoffer van. Promotietournees en literaire prijsuitreikingen zijn op maat van de televisie gesneden. Tot slot kunnen we ook in de politieke wereld duidelijk voorbeelden van deze invloed vinden. Politici zijn populair als ze goed de camera kunnen verleiden, terwijl ze hun dossiers niet goed bekijken.

Vroeger kende de televisie eerder een volksopvoedende taak, waarbij de kwaliteit primeerde.

De laatste tijd is er sprake van een tendens waar de openbare zenders de markt overheersen. De kwaliteit van een programma komt op de tweede plaats en de zin van de kijker primeert.

De programmatie van de zenders wordt afgestemd op kijkcijfers.

=> Gevolg: Door de vrije markt logica in de tv-wereld is er sprake van een homogenisering en verschraling aanbod. In tegenstelling tot de normale gang van zaken, nl. betere kwaliteit en meer keuze voor consument. De oorzaak van deze verschraling ligt onder andere in de hoge productiekosten, waardoor de tv-makers ondergeschikt zijn aan de wil van de kijker

Sur la Télévision (1996) past hij zijn theorie van de sociale velden toe op de televisie.

Stelling: ‘veld tv’ is enerzijds onderworpen aan de commerciële logica. Anderzijds dringt de logica van het televisiemaken door tot ver daarbuiten (pers-, wetenschaps- en literatuurbedrijf).

Wat is dit veld tv? Bepaalde praktijken van tv maken met figuren. bijvoorbeeld tv-makers, regisseurs,...

We kunnen dit veld voorstellen op een grafiek door weer een onderscheid maken tussen hoog en laag, autonoom en heteronoom.

l autonoom: typisch televisioneel, volgens de eigen kennis van de televisie

l heteronoom: ook nog andere doeleinden zijn bepalend, zoals bijvoorbeeld geld verdienen.

Maar je moet het ook onderscheiden van andere velden. Economisch veld waar de economische wetmatigheden primeren. (vraag en aanbod)

het veld bepaald de habitus, maar omgekeerd houdt de habitus het veld in stand
=> wederzijdse relatie

Vb. Tennisser kan de bal precies op de achterlijn slaan omdat hij zich kan oriënteren op de baan en dit veld verinwendigd heeft. Het spel bestaat echter alleen maar om er mensen zijn die er weet van hebben. Zonder hen is er geen spel meer.

l Conditioneringsrelatie: het veld structureert de habitus, die het product is v/d inlijving van de noodzaak van dat veld.

Gebrek aan overeenkomst kan leiden tot een verdeelde, zelfs verschuurde habitus.

l Kennisrelatie: de habitus draagt bij tot de totstandkoming v/h veld als een wereld die betekenisvol, zinvol en waardevol is, en waarin het de moeite waard is energie te investeren.