Item gefilterd op datum: januari 2014

• Meer social loafing bij mannen dan bij vrouwen

Verklaring:

De vrouw is meer relationeel interdependent. Meer interdependentie(onderlinge afhankelijkheid) dus op het niveau van de psychologische groep. Vrouwen vinden de groep belangrijk en doen meer aan social compensation en dus minder aan social loafing(terwijl mannen interdependent zijn op het niveau van collectiviteit)

Meer social loafing in de westerse cultuur dan in de oosterse

ZONDER INDIVIDUELE EVALUATIE

Social loafing: de neiging van mensen om slechter te presteren bij eenvoudige taken maar beter bij complexe taken als ze in aanwezigheid zijn van anderen en als hun individuele prestaties niet kunnen beoordeeld worden.

• In plaats van opwinding  ontspanning
• Zorgt voor omgekeerde effecten:

- Verbeterde prestatie bij moeilijke taak

- Slechtere prestatie bij eenvoudige taak

Onderzoek Ringelmann: touwtrekken

Mannen trekken minder hard aan een touw als ze samen trekken dan als ze individueel aan het touw trekken

Onderzoek Jackson & Williams

Men moest puzzels maken; moeilijk of makkelijk en men werd apart of samen geëvalueerd.

De moeilijke puzzels waren beter wanneer mensen persoonlijk geëvalueerd werden dan in groep.

Zie boek p. 313 samenvattend schema individueel gedrag:

Als je wil voorspellen of de aanwezigheid van anderen je prestaties zal bevorderen of zal belemmeren moet je 2 zaken weten:

1) Kunnen je individuele inspanningen beoordeeld worden?

2) Is de taak in kwestie eenvoudig of complex?

Prestaties kunnen worden beoordeeld aanwezigheid van anderen maakt je alert + zorgt voor arousal(toestand waarin de zintuigen van iemand openstaan voor invloeden van buitenaf) sociale facilitatiebeter presteren bij eenvoudige taken + slechter presteren bij complexe taken

Prestaties kunnen niet worden beoordeeld meer ontspannen  social loafing  slechter presteren bij eenvoudige taken + beter presteren bij complexe taken

Uitzondering ten aanzien van loafing: de groepsprestatie is belangrijk voor het individu en het individu vreest voor gebrekkige inzet van de groep  de individuele prestatie zal toenemen

• Alert door anderen: omwille van publiek zijn we op onze hoede
• Bezorgd om evaluatie van anderen en dat leidt tot opwinding
• Afleiding van de taak. Publiek  meer prikkels  minder capaciteit in werkgeheugen om je op de taak te focussen

ONDERZOEK OVER PUBLIEKSEFFECT MET MOGELIJKE INDIVIDUELE EVALUATIE

Onderzoek van Zajonc

Wat? Onderzoek met kakkerlakken

• Kakkerlakken vluchten weg van licht (reflex)
• Opstelling waarbij vluchten makkelijk gaat (buisje met langs ene kant lichtbron, langs de andere kant een donker doosje)
• Wat is de invloed van de groep (andere kakkerlakken) zonder fysieke interactie met het “individu”?
• O.V.: met publiek of zonder publiek
• A.V.: snelheid vluchtrespons
• Resultaat: vluchten gaat sneller bij publiek
• Soortgelijke bevinding voor mensen: een eenvoudige taak gaat sneller met publiek

Variatie Zajonc: moeilijke taak (keuze tussen verschillende gangen en slechts 1 is juist)

Resultaat:dat gaat slechter met publiek erbij

• Verklaring:

1) De aanwezigheid van anderen zorgt voor opwinding

2) Sociale facilitatie (en inhibitie(remming)) omwille van die opwinding

Sociale faciliatie = de neiging van mensen om beter te presteren bij eenvoudige taken en slechter bij moeilijke taken als ze in aanwezigheid zijn van anderen en als hun individuele prestaties kunnen worden beoordeeld

?: Invloed van de groep op hoe we presteren en handelen?

Het gaat hierbij louter om de invloed van de aanwezigheid van een groep

 conformiteit: hier gaat het namelijk over de meest minimale vorm van sociale beïnvloeding

• Sociale normen: vaak verscherpen groepen de grenzen van wat maatschappijbreed aanvaard is. Soms ook groepsnorm buiten de officiële normen. Bv. Snelheidslimiet

• Sociale rollen: meestal is het in een groep ook duidelijk welke acties en gedragspatronen nodig zijn en wie die moet uitvoeren. Sociale rollen geven grote duidelijkheid over wat verwacht wordt, maar kunnen verschillen voor mensen binnen eenzelfde groep.

- Nadeel:

mogelijk nefast voor de persoonlijkheid, mensen kunnen zo opgaan in hun rol dat hun persoonlijke identiteit en persoonlijkheid verloren kan gaan.

soms een hoge kostprijs voor het breken met de toegewezen rol, als je niet handelt in overeenstemming met de verwachtingen die met je rol gepaard gaan

- Voordeel:

iedereen weet wat hij moet doen, waar hij aan toe

Experiment Zimbardo

• Had een nefaste invloed op de persoonlijkheid

• Ook een zeer berucht experiment
• Een film over: “Das Experiment”
• Simulatie-experiment van het gevangenisleven
• Deelnemers voor een 14 dagen durend psychologisch experiment
• Willekeurige rolverdeling: bewaker – gevangene
• Nagebouwde gevangenis-omgeving in onderzoeksruimte psychologische faculteit
• Na zes dagen is het gedrag van de bewakers (studenten/leken) zodanig ontspoord dat het experiment wordt afgebroken
• Ging het ook hier om sadisten? Waarschijnlijk niet…
• Kritiek op Zimbardo: dat hij zelf een te actieve rol had gespeeld

MAAR: in replicatie door o.a. Haslam: andere evolutie:

• Kleine wijzigingen in de situatie maken waarschijnlijk dat gedrag op een bepaalde manier evolueert
• In beide gevallen is er wel duidelijk sprake van rollenpatronen
• In beide gevallen ageren de deelnemers in functie van die patronen en dit zonder voorafgaande “training” om zich zo te gedragen
• Verklaring: sociale perceptie en cognitie zorgt voor een referentiekader, de groep zorgt voor de verdeling van de rollen en “ziet toe” op de uitvoering ervan

• Belangrijk en beladen voorbeeld van rollen: man versus vrouw

• Duidelijk veranderende rollen de laatste decennia

• Die verandering:

- Veroorzaakt soms conflict

- Beïnvloedt de persoonlijkheid

Studie in de VS naar statusverschillen bij de vrouw gedurende de 20^ste eeuw, en de assertiviteit van die vrouwen in die perioden

Resultaat hieruit: als de status van de vrouw in de samenleving toeneemt, stijgt ook de assertiviteit van vrouwen.

DUS men kan op basis van statusverschillen, historische verschillen in de persoonlijkheid vinden.

• Groepscohesie

= bonus voor “sociale” groepen, mogelijk inhiberend voor werkgroepen.

= de eigenschappen van een groep die de leden ervan met elkaar verbinden en die onderlinge sympathie bevorderen

• Groepenconflict
  • Hoe strikter de groepsgrenzen, hoe sterker de conflicten

• Samenstelling van groepen:
  • Meestal tussen de 2 en de 12 leden: optimaal aantal om de voordelen van de interactie te kunnen voelen. Als interactie geen cruciaal element is in de operationalisatie, dan ook grotere groepen (in de psychologie spreekt men gewoon over een verzameling van mensen)

• Veelal gelijkheid tussen leden in zake leeftijd, overtuigingen en geslacht (dit is niet het geval in de belangrijkste groep, een relatie)

- Er kan ook aantrekkingskracht zijn tussen mensen

- Uniforme beïnvloeding van de leden van de groep

• Sociale identiteit in functie van positief zelfconcept
• Sociale behoeften inwilgen
• Evolutionaire voordelen (genetisch voorgeprogrammeerd…) voor de taken van de zich ontwikkelende mensensoort
• Ook bij lagere diersoorten evolutionair voordeel  om bijvoorbeeld aan primaire behoeften te voldoen

Groep = twee of meer mensen die interageren en afhankelijk zijn van elkaar doordat ze elkaar beïnvloeden.

Als men niet meer kan interageren  verzameling van mensen en geen groep mensen

We zijn lid van meerdere groepen tegelijk:

• Soms expliciet besef van lidmaatschap: bv. Lidkaart
• Soms heel onbewust en vrijblijvend: samen met een groep mensen wachten voor een rood licht

Vraag: hoe beslissen groepen of hoe beïnvloeden ze een individuele beslissing?

Uitgangspunt: wijsheid dat twee mensen beter zijn dan één

Ex-cursus: Social Identity Theory (Tajfel & Turner)

Basiside

• Mensen streven naar een positief zelfconcept
• Zelfconcept = persoonlijke en sociale identiteit

= individueel (persoonlijkheid) concept en groepsconcept (groepen die belangrijk voor je zijn)

Een groep waaruit je eergevoel kan halen is bijvoorbeeld goed voor je zelfconcept.

• Om de waarde van je sociale identiteit te kennen:

Vergelijken van ingroup (je eigen groep) met relevante outgroup (een andere groep dan je eigen groep)

Je kan je eigen groep beter wanen dan een andere groep, je kan andere groepen actief proberen boycotten om zo een beter gevoel uit je eigen groep te halen (positief voor je zelfconcept)

Relevante outgroup in functie van superordinate group (= bovenliggende groep, het groeperende principe, het brengt de sterkste concurrente samen)

Groepen zijn vaak ook in competitie: als je een alternatieve groep ziet die dicht bij jezelf staat, kan die alternatieve groep samen met je eigen groep een groter geheel vormen

Experiment 11: twee ploegleiders maar met tegengestelde instructies vanaf schok 10, slechts 1 proefpersoon ging nog 1 schok door

Experiment 12: proefleider zegt stop vanaf schok 10, pseudoproefpersoon wil nog doorgaan  alle proefpersonen stoppen

Reacties milgram:

• Wetenschappelijk:

Toetsing in minder fysiek-aggresieve context:

• Meeus e.a. : verbale verwijten
• Nemeth & Wachtler: groepsoordeel over verzekeringsclaim ongeveer gelijk aan invloed van een hard oordeel door iemand die macht uitstraalt
  • Voorwetenschappelijk:
    • Verwijzing naar nazisme en andere wreedheden in groepscontext
    • Ongeloof: “ik zou anders reageren”
    • Op ethische gronden: verworpen

Vele proefpersonen: zelfmoordpogingen, twijfelen aan zichzelf,…