De neolithische revolutie = De eerst economische revolutie in de geschiedenis van de mensheid
> Sedertdien is landbouw de belangrijkste bron van het bestaan van de wereld

Tweede belangrijke censuur in de economische geschiedenis = De overgang van een agrarische samenleving naar een industriële maatschappij (Eind 18^de eeuw)

Ontwikkeling van de industriële maatschappij in de 19e eeuw tot de ‘industriële revolutie’ in de 20^e eeuw.

Eerste industriële evolutie einde 18^de eeuw in Engeland
Tweede industriële evolutie einde 19^de eeuw

• Traditional society : overwicht landbouw, behoeftebevrediging, politieke macht grondbezitters.
• Transitional stage: 17-18^de eeuw in West-Europa, ontwikkeling voorwaarden voor de ‘take-off’, nieuw soort ondernemen, landbouwproductiviteit stijgt.
• Take-of into self-sustained growth: fase van industriële revolutie einde 18^de eeuw. Groei wordt als normaal beschouwd, nieuwe technieken overal toegepast in industrie.
• Drive to maturity: 40-60 jaar na take-off, duurzame groei
  
  
• The age of high mass consumption: einde ’50, productie consumptiegoederen, deel T.W besteed aan sociale zekerheid, levenstandaard en verwachting stijgt.

* Take-off: vliegtuig dat begint te vliegen.

• Indeling hedendaagse geschiedenis
  • Fordisme (19^eeeuw, doorbraak na WO2)
    • Lopende band, arbeiders goed betalen zodat ze zelf een auto kunnen kopen
    • Hoogtepunt: the golden sixties
    • Post-fordisme (vandaag)
      • Kenmerk: flexibele productie
      • Wereldeconomie
  • Indeling van Hobsbawn (1917)
    • Britse historicus
    • Gefundeerde periodisering van de hedendaagse geschiedenis
      • The age of revolutions: revolutie op alle vlakken
      • The age of capital: kapitaal verovert alle domeinen economisch leven
      • The age of empire: vrede,internationalisering en kolonisering
      • The age of extremes, the short twentieth century : extreme ideologieën (fascisme en communisme)

21e eeuw?

• In teken van de negatieve impact van de economische en demografische groei op de overleving van de menselijke soort en de planeet.
• Spectaculaire stijging van materiële welvaart, versnelling groei bevolking en productiviteit
• “Rostow” : vergelijkt de voortgang van de geschiedenis met een vliegtuig dat op snelheid moet komen om te kunnen vliegen.
  • Na Take-off  Drive to maturity  werkelijkheid: sneller en sneller vliegen, crashen?

Belangrijk probleem: tijdsbepaling

• Cesuur (breukvlak)
  • Duurzame en grondige wijziging van de sociaaleconomische structuren, elke periode heeft zijn specifieke kenmerken. Bv: eerste stoommachine (Watt – 1777)
  • Traditionele indeling
    • Oudheid, middeleeuwen, moderne tijd, hedendaagse tijd
    • Over begin- en einddatum veel discussie
    • Probleem: eurocentristisch, Europa vormt het middelpunt van het wereld
       Bv: indeling tijd in “voor- en na Christus” (niet universeel!)
    Indeling economische geschiedenis

1) De Neolithische revolutie met uitvinding van en overgang naar landboud en veeteelt

2) De Industriële revolutie (landbouw en veeteelt -> industrie) op het einde van de 18^de eeuw in Engeland en vervolgens vrij snel in rest West-Europa.
Sinds Industriële revolutie is de geschiedenis in een hogere versnelling

W.W Rostow maakte in jaren ’60 een indeling van de geschiedenis op basis van de snelheid van de economische groei. Als cesuur van industriële revolutie in Engeland gebruikt hij de metafoor : “take off”*

Analyse van de geschiedenis :
1) Door historici die dicht bij sociale wetenschappen stonden (Annales) : patronen, recurrenties.
2) Economisten hebben uit historische fenomenen wetten afgeleid.

Bekend zijn:

• Wet van Gresham = ‘ Bad money drives out good money ’
• Wet van Engel = ‘ Als inkomens stijgen, daalt het aandeel uitgaven aan voeding ’
• Phillipscurve = ‘ Verband tussen werkloosheid en inflatie ’

Werkloosheid laag als inflatie hoog is en omgekeerd*

*Dit was niet altijd zo … (ART p.15 NBB)

Kritiek op wetmatigheden: alle gebeurtenissen zijn uniek, je kan geen patroon hebben.
Door omgevingsfactoren o.a. kan de geschiedenis zich geen twee maal herhalen.

Een historicus heeft “The benefit of hindsight”: hij weet hoe het historisch proces is afgelopen en kan de afloop proberen te verklaren door het fenomeen in een historische context te plaatsen.

De historicus moet rekening houden met de verschillende wegen die de geschiedenis op kan gaan, maar van hem wordt toch ook een verklaring verwacht voor het gevolgde traject.

“Het Belgisch mirakel” (1944-1950)

• Wederopbouw van België na WO II, van lage naar hoge lonen met hoge economische groei.

3 verklaringen:

• Economisch
  • Geen schade aan het productieapparaat tijdens oorlog, door mee te werken met de bezetter
  • Antwerpse haven in handen Geallieerden => productie en export stijgt (goederenstroom)
  • Monetair
    Grote muntsanering door “operatie Gutt” : Alle biljetten van 100 BEF vervangen door nieuwe biljetten met max. van 2000 Frank, rest op geblokkeerde rekening => inflatie daalt door vermindering van het geldvolume (wet van Fisher)
    Sociaal-politiek
    Eenmalige verhoging van de lonen met 60%, gevolgd door politiek van loonmatiging en controle op prijzen (succes door vakbonden bij beleid te betrekken)