Menu

Hoe een nieuwe arbeids-en levenspatroon vorm krijgt tijdens de postindustriele transitie (1975-2000)

Landbouw daalt 5%
Industrie blijft gelijk 45%
Dienstensector stijgt 51%

De stijgende werkloosheid in de industrie werd door de overheid bekampt met een Keysiaanse strategie van banencreatie die de macro-economische kost van vermeende conjuncturele werkloosheid dienste te compenseren

De sterke stijging van de loonkosten maakte kapitaalinvesteringen in het productieproces lonend.
arbeidsintensieve bedrijfstakken werden gedelokaliseerd naar lagelonenlanden (Tijgerstraten)

Lees meer...

De arbeidsmarkt

Oorzaken vernauwing leeftijdsgrenzen van de werkzame bevolking

  1. De instelling van het ouderdomspensioen (65 jaar)
  2. De verlenging van de duur van het schoollopen (14 jaar > 18 jaar)

Arbeidsparticipatie

  • Mannen: Bleef schommelen rond 60% tot 70%
  • Vrouwen: Halvering van de beroepsactieve vrouwen (30% tot 40%) door het huwelijk

Er ontstond een verkorting van de arbeidsduur (Zondagrust, 40-urenweek, betaalde vakantie, betaalde feestdagen), maar men moest wel harder en intenser werken

De triomf van de kostwinner

Succes van de 20ste-eeuwse huismoeder als rolmodel verklaard door

  • Economische wijzigingen bemoeilijkten de combinatie beroepsarbeid en huiselijke zorg
  • Het stijgend loon van de man
  • Politieke ingrepen
    - Ontmoedigingsbeleid voor de arbeidende vrouw Vb. Discriminerende mechanismen binnen de sociale zekerheid en de fiscaliteit
    - Geen werkloonuitkering voor de vrouw
    - Bestraffing als de partner van de vrouw werkloos is
  • Gewijzigde maatschappelijke visie: Hoog opgeleide vrouwen bleven vaak noodgedwongen ongehuwd
  • Het vrouwelijk huishoudelijk werk werd gevaloriseerd als een cruciale bijdrage tot de gezondheid en het welbehagen van de gezinsleden

Mythe van het gezinsloon = Niet in alle sociale milieus zou het gemiddelde loon van de echtgenoot toereikend geweest zijn om de nagestreefde levensstandaard te bereiken
> Vrouwen moesten een handje toesteken in de informele sector, maar dit was een teken van armoede

Niet-gehuwde vrouwen werkten in de dienstensector

Buitenlanders fungeren als schokdempers

Immigratiesamenleving = Ontstaan door de arbeidsnoden van het industriële België

West-Vlaamse vierhoek = Diksmuide, Roeselare, Ieper en Brugge
> De regio waaruit ieder jaar de trek naar Frankrijk werd ondernomen kromp in

Zware industrie = Zocht potentiële werknemers (laaggeschoold) in het buitenland
> Massaal beroep op arbeidsmigratie
> Vlaamse pendelaars waren goedkope oplossing voor de arbeidstekorten, maar missen loyaliteit

Staking (1932) = Waalse arbeiders eisten het ontslag van alle vreemdelingen
> Ook Vlaamse pendelaars waren vreemdelingen
> Overheid verplicht werkgevers om bij ontslag de buitenlander voorkeur te geven

Lees meer...

Demografische veranderingen

Demografische veranderingen

  • Levensverwachting stijgt door groeiende levensstandaard en de vooruitgang van de geneeskunde
  • Gecontroleerde vruchtbaarheid werd veralgemeend waardoor de huwelijksleeftijd daalde
  • Het huwelijk kende een heropleving
  • Moralisering van de maatschappij met duidelijk afgelijnde rolmodellen
    > Vrouw = Huismoeder Man = Kostwinner

 20ste eeuw liet de disruptieve omwenteling van de 19de eeuw achter zich en leeft algemeen gelende morele codes na. Het intensief arbeidsmodel van de rijpe industriële maatschappij verving de extensieve arbeidsinzet van het vroege industriële kapitalisme

Lees meer...

De arbeidsmarkt van het hoogindustriele belgie (1920-1975)

Technologische innovaties (Eind 19de eeuw) = Een technologische versnelling
> 2de industriële revolutie

Mechaniseren = Energieaandrijvers (Gas- en benzinemotoren) werden ingezet in het productieapparaat
> Rurale huisnijverheid en ambachtelijke productiewijze werden definitief verdrongen uit de markt

Doorbraak industriële economie = Verdere verschuiving van de beroepsbevolking weg van de landbouw

Dienstensector = Een sterke daling van het personele dienstpersoneel vanaf 20ste eeuw. Deze kwam pas op gang na de WOII gericht op dienstverlenende bedrijven en overheidsfuncties

Na WOI = Groeiende vraag naar ebrid voor een grotere macht van de arbeidsbewegingen en een stijging van de reële lonen
> Stijging van de lonen maakte kapitaalinvesteringen in het productieproces lopend

Fordistische productie-organisatie = Een gestroomlijnd arbeidsproces gericht op gestandaardiseerde massaproductie
> Na WO II massale vervanging van arbeid door kapitaal

Lees meer...

De markt voor de Belgische industriële arbeiders: Een beschermende arbeidsmarkt?

Opkomst interventionistische staat

  • Waals industriebekken deed beroep op de arbeidskrachten uit heel België
  • Vlaamse rurale economie heeft haar genadeslag gekregen
  • Landbouw was niet meer de bron van inkomen
  • Pendelarbeid subsidiëren door goedkope treinabonnementen en een dicht tramnetwerk
  • Fysische kloof tussen wonen en werken

Na 1886 = Overheid reguleert de arbeidsmarkt

  • Rekruteringsbasis van de industrie werd versmald
  • Vrouwenarbeid in de industrie werd gereglementeerd
    > Ze werden uitgesloten van zware, gevaarlijke en nachtarbeid
  • Kinderarbeid werd gebannen en invoeren van leerplicht tot 14 jaar
  • Invoeren van de achturendag

Gevolg? De grotere rol van de staat in het sociale leven die de politieke elite opeiste na 1886 had voor de mobiele armen vooral meer repressie tot gevolg
> Sleutelwoorden = Afschrikking en heropvoeding van landlopers

  • Belgische landlopers = Werkwillig heropvoeden of straffen
  • Buitenlandse landlopers = Onmiddellijk uit het land gezet

Alle landlopers kregen een veroordeling wegens landloperij van minimum vier maanden opsluiten in de strafkolonie ongeacht of het Belgische of buitenlandse landlopers zijn

Dit betekende de doorbraak in het vreemdelingenbeleid wat een groot belang wordt voor het reglementeren van de arbeidsmarkt

Lees meer...

Een kortdurende bevolkingsexplosie

Demografische boom (Eind 19de eeuw)

  • Levensverwachting bleef stabiel
  • Mortaliteit kon op een wetenschappelijke wijze beperkt worden (Aarappelziekte)
  • Investeringen om de dood te beheersen (Riolering, vaccinering, drinkwatervoorziening, …)
  • Betere kennis van zuigelingenverzorging (Nationaal Werk voor Kinderwelzijn)
  • Betere persoonlijke hygiëne
  • Gezondheidscentra oprichten

Gezinsleven

  • Vroeg huwen = Hogere fertiliteit
  • Nieuw ideaal = Klein gezien (Coïtus interruptus)
  • Afname kinderaantal verklaard door het geringer economisch nut van kinderen in een mature industriële samenleving
Lees meer...

De risico’s van de nieuwe economie

Werkloosheid maakte dat vele mensen noodgedwongen tegen een minimum inkomen aan de slag moesten. Gezien de prijselasticiteit van de vraag naar dienstpersoneel groot was, konden velen aan de slag

Algemene economische neergang (1880) > Glasindustrie

  • Staking van 1886: Machines namen arbeidstaken over
  • Emigratie naar VS: Charleroi Plate Glass Companny

Algemene economische neergang (1880) > Mijnindustrie

  • Ongeschoolde werkkrachten werden getroffen door werkloosheid (Vrouwen en kinderen)
  • Fertiliteitscontrole (Zowel burgerij als industriële arbeiders zijn voorstander hiervan)
  • Kinderen deden andere stiel

Overheid = Nam haar verantwoordelijkheid op voor de migranten die zich nog niet konden inschakelen in het economische leven  Opsluiten als afschrikkend voorbeeld

  • Verzorgingsinstellingen voor arbeidsonbekwame landlopers
  • Weldadigheidsscholen voor minderjarige landlopers te (her)opvoeden
  • Strijd tegen migranten die door zogenaamd asociaal gedrag werkloos zijn

Economische heropleving (20ste eeuw)

  • Aantal landlopers slonk tot een kern van mensen die niet aan de hoge eigen van de productieve industriële maatschappij konden beantwoorden
    > Ze konden de gedisciplineerde arbeidsinzet niet leveren
  • Subsidiëren van pendelarbeid door goedkope treinabonnementen aan te bieden
  • Het verzoenen van de industriële arbeid als de moderne arbeid met de gezagstrouwheid van de dorpsgemeenschap

> Doelstelling van politieke elite

Na 1886 = De overheid dwong de werkgever om de vakbonden te erkennen als gesprekspartner

  • Bescherming arbeider (Verplichte ouderdomsverzekering, achturendag, …)
  • Markt werd niet alleen bepaald door vraag en aanbod, maar reguleerde de overheid het aanbod

Lees meer...

De menselijke kost van de industrialisatie

Stad = Sterke ziekteverspreidende omgeving
> Hoog sterftekans en de levensverwachting daalde

Discriminatie naar sekse = Vrouwen hadden minder makkelijk de toegang tot calorierijk voedsel

Hoge verloning = Werd bereikt door het poolen van het gezinsinkomen en relatieve werkzekerheid die de industriële wereld bood
 De gevaren en intensiteit van de industriële arbeid

Effect op gezinsrelaties = Door de druk van de flexibele en intense arbeidsinzet werd het huwelijk als norm voor het samenleven minder afdwingbaar
> Traditionele gemeenschap verloor haar cohesie (Buitenechtelijke geboortes uit den boze)

Lees meer...

De industriële arbeider

Oorzaak IR = Boer-arbeider maakte plaats ruimen voor de beroepsarbeider

Aantrekkingskracht van de moderne industrie = De grote arbeidshonger maakte dat de risico’s eigen aan de industriële samenleving minimaal leken

Ruggengraat van de 19de-eeuwse mijnindustrie = Gekwalificeerde mijnwerkers krijgen een stamboom
> Door het samenbrengen van het loon konden alle gezinsleden een bepaalde mate van welvaart bereiken

Flexibele arbeidsinzet = Instroom van losse arbeiders die steunt op permanente instroom van nieuwe arbeid
Vb. Boerenmijnwerkers

Demografisch regime = Geïnitieerd door de industriële wereld

Waalse industrie = Door het ontoereikende lokale arbeidsaanbod werd de Waalse industrie in de loop van de 19de eeuw afhankelijk van regionale immigratie

Delokalisering en arbeidsmigratie = Vlaamse keuterboeren zijn gedwongen hun inkomensbron buiten de lokale gemeenschap te zoeken (Vooral op tijdelijke basis)
> Noord-Franse textielindustrie

Globalisering = Amerika kon goedkoop exporteren naar Europa dankzij een goedkoperen en snellere trans-Atlantische verbindingen
> Dit was een nadeel voor de Belgische landbouw en de overheid weigerde steun aan te bieden omdat dit nadelig zou zijn voor de industrie
> Agricultural invasion

De Franschmannen = Groepsnaam voor het kwantitatief belang van de Vlaamse seizoenarbeiders in Frankrijk

Lees meer...
Abonneren op deze RSS feed

Advies nodig?

Vraag dan nu een gratis en vrijblijvende scan aan voor uw website.
Wij voeren een uitgebreide scan en stellen een SEO-rapport op met aanbevelingen
voor het verbeteren van de vindbaarheid en de conversie van uw website.

Scan aanvragen