Door maximumprijzen kan je schaarste ve bepaald goed creëren. Bv huurprijsreglementering. Als er monopolievorming is, bij gebrek aan competitie, heeft dat zin, maar bij competitieve markten werkt dat vaak id tegengestelde zin.

Minimumlonen: illegaal om mensen beneden dat minimumloon tewerk te stellen. maar je krijgt hierdoor werkloosheid. Goed voor mensen die hun werk kunnen behouden/die aan werk geraken, maar slecht voor diegenen die daardoor uit de markt worden gestoten.

Illegale markten: die zijn heel belangrijk, bv illegale drugs. Prof kent tussenpersoon. 20 000 per week. Gigantische volumes geld. Oostenrijks econoom Schneider specialiseert zich in schatten, die schat de illegale eco in versch landen, ahv statistiek. Ons land staat daar vrij hoog, in de lijst vd OESO-landen, staan we op plaats 3-4, Italië op 1. Gaat om 15% vh BBP. Dat zijn toch wel giga bedragen! Hoe werken die markten? Die markten zijn minder transparant dan legale markten. Hier is startsituatie de aanbod.

Als die markten illegaal zijn, er zit risico in voor supplier van gepakt en gestraft te worden. Er is een verwachte kost daarvan. Die mensen die houden daar rekening mee. dus kans om gepakt te worden x de straf. Aanbodcurve verschuift naar links. Overheid legt de bestrijding van illegale markten op de suppliers, de dealers, diegene die het verhandelen en produceren. Je kan ook de focus leggen op de klanten.

Vraagzijde: indien de vraag legaal zou zijn, bv alcohol, het is een harddrug, heel wat maatschappelijke en individuele schade teweegbrengen.

Ie illegale markt: als je markt illegaal maakt, hoe dan ook ga je een vermindering krijgen id kwantiteit. Er zijn economen die pleiten om sommige markten voor softdrugs niet te verbieden. Als je alcohol legaal maakt, waarom geen drug bv marihuana legaal maken? effect zou zijn dat schade toeneemt, omdat je situatie krijgt vd paarse curve naar turqoise curvemeer consumptie.

Effect op de prijs minder evident. Hier is de prijs 0. Prijs illegale markt = prijs legale markt. Indirecte consequenties meer criminaliteit.

Focus je op de klanten, gaat de prijs dalen. kwantiteit gaat toenemen, maar prijs gaat ook verminderen omdat klanten terughoudender worden, vraagcurve verschuift naar linksprijs daalt.

Prostitutie: als dat illegaal is, focust men op de klanten. Slecht nieuws voor de prostituees, want prijs daalt. Rol van prijzen: 4 rollen.

Als je tussenkomsten hebt, die gerechtvaardigd kunnen zijn, dan kunnen de functies verstoord worden en dan kan je gevolgen hebben die niet gewenst zijn.

Belangrijk bij prijzen: op een gedecentraliseerde en persoonlijke manier. Een markt is gedecentraliseerd. Onpersoonlijk mechanisme. Heeft allerlei positieve politieke bijeffecten, nl dat een grote graad van vrijheid van individueel handelen respecteert.

2e rol: informatieve rol. Prijzen bieden ook info. Prijs stijgt-> goed schaarser-> info voor producenten want ze moeten dan meer produceren. Info voor consumenten = prijs duurder.

Prijzen hebben ook een motiverende rol. Duurder-> C ontmoedigd, dus men koopt er minder van. Als prijzen stijgen, worden producenten aangemoedigd om meer te produceren.

Laatste (meest gecontesteerde) rol: verdelende rol. Zeker prijzen van input. Als je kijkt naar arbeid (belangrijkste productiefactor), als je beschikt over een talent dat zeer schaars is, verdien je enorm veel geld.

Als je iemand bent zonder talent of vaak voorkomend talent, dan is uw talent niet schaars en de markt vergoedt dat talent minimaal. Het is die rang van inkomensverschillen die vaak het prijsmechanisme waar mensen vaak tegen protesteren. Want talenten genetisch etc., dus loterij. Dus verdelende rol meest becontesteerde.

Als aanbodcurve verschuift naar rechts, dan daalt de marktprijs en gaat er meer verkocht worden en meer op de markt gezet worden.

Evenwichtskwantiteit gaat stijgen en evenwichtsprijs gaat dalen.

Probleem als vraag en aanbod simultaan begint te variëren. Bv aanbod stijgt owv verbetering tech en vraagcurve stijgt owv beter inkomen -> in dat geval gaat er altijd een stijging zijn vh marktvolume. Evenwichtspunt dat rechts ligt van kwantiteit. Na stijging van vraag een aanbod wordt meer verhandeld dan ervoor.

De evenwichtsprijs: kan soms onveranderd zijn, maar het kan best zijn dat de vraagstijging relatief beperkter is dan aanbodstijging: prijs zal dalen. Of dat vraagstijging groter is dan aanbodstijging-> evenwichtsprijs zal toenemen.

Je kan combinatie hebben: stijging van aanbod en daling vd vraag. Dan kan je niets zeggen over evenwichtskwantiteit, maar wel evenwichtsprijs: die zal dalen.

Als je in krantenartikels leest dat de prijs ie bepaalde markt is toegenomen, kan je gaan nadenken of er indicaties zijn dat de vraag of het aanbod is gewijzigd-> causaal gaan nadenken over de oorzaken vd prijsstijging of daling.

Als er aanbod is op de markt dat beperkt w door aanbodcurve, bereidheid tot betalen van die 4,4 is veel hoger. Als er

woningschaarste is, gaat er een hoop mensen zijn die bereid zijn in het zwart te betalen. Onmiddellijk: zwarte markt. Als je dat als overheid goed kan controleren, ontstaat er discriminatie. Eigenaars gaan 2 keer nadenken als ze woningen verhuren aan mensen met een laag inkomen. Ze willen zeker zijn van hun verhuurders. Andere vorm van discriminatie: buitenlanders. Die komen op de 2e plaats. -> Vormen van discriminatie onder vorm van huurprijsreglementering. Op het eerste zicht lijkt dat een sociaal leuke maatregel, maar bij analyse, woningschaarste: niet leuk. Zwarte markt: ook niet leuk. Discriminatie: helemaal niet leuk.

Een ander vb van prutsen met markten: minimumlonen = invoeren ve wettelijke minimumprijs voor arbeid. Hoe werkt dat? Stel dat je vraag een aanbod hebt van arbeid, net zoals je vraag hebt naar producten. Als lonen heel hoog zijn, gaat bedrijfsleven minder willen aanstellen en omgekeerd. Als iets veel opbrengt-> meer mensen kandidaat en omgekeerd.

Hierop kan politiek worden ingespeeld door te zeggen: hamburgerjobs waar je weinig betaald wordt, kan niet, er moet een minimumloon zijn. Lijkt leuk, maar bij analyse: 6euro/uur zijn meer mensen bereid om te werken dan de mogelijkheid van werkgevers om die mensen in dienst te houden. Aanbodoverschot heb je dan-> werkloosheid. Je creëert werkloosheid door de minimumloon in te voeren. Dat laat zien hoe het mechanisme werkt. Al wie in de markt blijft, vindt dat leuk, want hoger loon. Diegenen die je buiten smijt, vinden het niet leuk.

Invoeren van minimum-en maximumprijzen hebben dus gevolgen. Ook probleem van zwarte markten en discriminatie. Minimum-en maximumprijzen lijken leuk, maar bij analyse vaak omgekeerde effecten van die die bedoeld waren.

Iets dat heel populair is, is het invoeren ve maxprijs. Bij ons in BE: huurprijsplafond. In andere landen: een zeker maximum. Politiek heeft maar zin dat je de maxprijs legt onder de evenwichtsprijs, omdat men die te hoog vindt.

Bv in New York hebben ze huurprijsreglementering, in NL ook, in BE een zachte vorm ervan. Om de huurprijzen kunstmatig laag te houden.

In zo‟n geval geef je consumenten indicatie dat huren goedkoop is. De vraag naar huurwoningen is dan groter dan bereidheid van eigenaars om die woningen op de markt te zetten. Als je prijs onder evenwicht ligt, krijg je woningtekort.

Grafiek: Klassiek vb ve vraagoverschot en een aanbodtekort.