Na de WOII veranderde het wereldsysteem in staatkundig en economisch opzicht aanzienlijk. Eerst in Azië, later ook in Afrika werden landen staatkundig soeverein. Dat ging niet geweldloos, de economische belangen van de kernlanden stonden op het spel.

De VS werd de nieuwe dominante staat binnen het wereldsysteem. De economische kloof tussen kernregio’s en grote delen van de periferie werd groter en groter. Binnen het wereldsysteem ontstonden drie groepen landen:

1. De ‘eerste wereld’ die bestond uit oude Europese kernlanden, de VS als nieuwe hegemoniale macht en Japan dat zich snel opwerkte tot de derde kernregio.

2. De staatkundig zelfstandige landen in de periferie bleven economisch van de kernlanden afhankelijk. In deze periode van neokolonialisme probeerde de machtige kernlanden na de WOII met economische en politieke middelen hun invloed in andere gebieden te handhaven of uit te breiden, ten koste van hun exkolonies.

Doordat het economisch en politiek niet goed werd in deze landen vormden zij de ‘derde wereld’, of ontwikkelingslanden.

3. De vorming van de ‘tweede wereld’, de socialistische (of communistische) staten begonnen met het uitschakelen van het marktmechanisme en van particulier bezit van productiemiddelen, zoals grond. Er werd gekozen voor diverse vormen van een planeconomie. Het particuliere streven naar winst maakte plaats voor collectieve doelstellingen. Productie en consumptie werden centraal gepland.

Centrumlanden gebruikten voor het veilig stellen van hun economische belangen politiek en militaire middelen. Een staat, die met behulp van politiek, economische, financiële en militaire middelen een dominante (overheersende en beslissende) rol speelt in het wereldsysteem noemen geografen een hegemoniale staat. De toename van de concurrentie tussen de kernlanden mondde tot aan het einde van de 19e eeuw uit in imperialisme; de kernlanden beheersten politiek en militair volledig de economie van een andere (perifere) staat. Daarnaast wisten ze nieuw grondgebied in bezit te krijgen. Het doel van de kernstaten was om een zo stabiel en winstgevend mogelijk ondernemingsklimaat voor hun handelaren en investeerders te creëren.

Door de industrialisatie groeide de bevolking in de steden. Daardoor kreeg de kernregio meer behoefte aan voedsel voor de toenemende stedelijke bevolking. Vooral in Europa was men afhankelijker van de koloniën wat voedsel betreft. In Amerika kon de voedselbehoefte binnen eigen land bevredigd worden.

Kernregio West-Europa kreeg concurrentie van het Noord-Amerikaanse continent en veel Europeanen waren daar gaan wonen. Deze vestigingskolonies werden in 1783 politiek zelfstandig. Ondernemers in deze nieuwe staat investeerde net als in Europa in de industrie. De overheid stimuleerde de Europese migranten om de gebieden in het Westen een perifeer gebied te ontwikkelen. Omdat er nog potentieel veel perifeer grondgebied in overvloed was werd dit gebied op de economische behoeften van de nieuwe Noord-Amerikaanse kern afgestemd.