Managementfuncties (Henri Fayol 1949): oorspronkelijk waren er 5, maar deze werden gereduceerd tot 4:

• plannen (het formuleren van doelen en het ontwikkelen van acties of strategieën om deze doelstellingen te realiseren)
• organiseren (het identificeren van de taken die moeten worden uitgevoerd om de doelstellingen en strategieën te realiseren, de toewijzing van deze taken aan organisatieleden,…)
• leiding geven (het selectedren, motiveren, ondersteunen, helpen en sturen van organisatieleden of medewerkers i.f.v. de vooropgestelde plannen en het organisatieontwerp)
• controleren (het vaststellen van de daadwerkelijk gerealiseerde prestaties van de organisatie, het evalueren van deze prestaties door ze te vergelijken met de vooropgestelde plannen en doelen en zo nodig correcties aanbrengen)

Managementproces = een integraal proces van de managementactiviteiten

het managementproces

10 managementrollen vervat in 3 groepen (Mintzberg):

• Intermenselijke rollen hebben te maken met…
  • …leiding geven (leader)
  • …de symbolische vertegenwoordiging van de organisatie naar de andere organisatieleden of naar derden (figurehead/boegbeeld)
  • …de persoonlijke contacten binnen en buiten de organisatie (liaison/verbindingsman)
• Informatieve rollen hebben te maken met…
  • …het ontvangen of verzamelen van allerhande informatie (monitor)
  • …het intern verder verspreiden van deze informatie aan de andere organisatieleden (disseminator)
  • …het verstrekken van informatie over de organisatie aan derden of niet-organisatieleden (spokesman/woordvoerder)
• Beslissingsrollen hebben te maken met…
  • …het detecteren van opportuniteiten of het nemen van initiatieven (entrepreneur)
  • …het in functie hiervan toekennen en verdelen van middelen (resource allocator)
  • …het hierbij oplossen van problemen (disturbance handler)
  • …het overleg plegen met zowel andere organisatieleden als derden (negotiator)

Als het management slaagt in het realiseren van doelmatigheid en efficiëntie, dan is dit management functioneel (↔ disfunctioneel)

Effectiviteit en efficiëntie kunnen op verschillende niveau’s worden toegepast.

Effectiviteit =

• mate waarin de organisatie haar vooropgestelde doelen daadwerkelijk realiseert
• doelmatigheid van de geleverde activiteiten of dus de prestaties van alle medewerkers (volgens Drucker is dit “de goede dingen doen”)
• het kiezen van de juiste of gepaste doelen

Efficiëntie =

• mate waarin de organisatie bij de realisatie van haar doelen zuinig omspringt met de beschikbare middelen
• de verhouding tussen de input (de kosten van de aangewende middelen) en de output (de opbrengsten via de resultaten)
• volgens Drucker is “de dingen goed doen” = minimale input, maximale output (zuinigheid)

De theorie is eenvoudig, maar de toepassing van deze begrippen is minder eenvoudig. (Wat is immers zuinig? Wanneer zijn de kosten minimaal en de opbrengsten maximaal?...)

Management = het proces waarbij de inspanningen van de organisatieleden gecoördineerd en gestuurd worden in de richting van de realisatie van het gemeenschappelijk doel. Deze sturing heeft betrekking op…

• …de inspanningen in de betekenis van activiteiten
• …de hierbij aangewende middelen (geld, goederen, machines, gronden,…)

Twee centrale begrippen bij management:

• effectiviteit = heeft betrekking op de daadwerkelijke realisatie van de doelen van de organisatie = doelmatigheid
• efficiëntie = heeft betrekking op het zuinig beheer van de hierbij aangewende middelen

Het management of de sturing van organisaties impliceert het vervullen van diverse taken die vervat zitten in zogenaamde functies en rollen.

Deze functies hebben betrekking op het…

• …plannen
• …organiseren
• …leiden
• …controleren van de organisatie

De rollen (volgens Mintzberg) hebben betrekking op…

• …de intermenselijke rollen
• …de informatieve rollen
• …de beslissingsrollen

Om deze functies en rollen te vervullen moeten managers beschikken over kennis en vaardigheden = managementwetenschappen

• zeer breed en divers vakgebied
• polyvalent profiel van de (kandidaat)manager
• metawetenschap die haar inzichten ontleent aan andere basiswetenschappen

Er zijn verschillende soorten managers. (2.5)

Binnen het hedendaags management zijn er een aantal actuele onderwerpen en trends. (2.6)

Er bestaan verschillende soorten organisaties die we kunnen sorteren op basis van…

• …de (economische) activiteit
  • productorganisaties = leggen zich toe op het vervaardigen van (materiële) producten
  • dienstverlenende organisaties = leggen zich toe op het verstrekken van (immateriële) diensten
• …de plaats in de supply chain (= een aaneengeschakelde groep van organisaties die alle opeenvolgende (economische) activiteiten realiseren die nodig zijn om een welbepaald product/dienstverlening te verstrekken aan de klant)
  • toeleveranciers van grondstoffen en halffabrikaten
  • producenten of vormgevers van de dienstverlening
  • groothandelaars
  • kleinhandelaars
• …de identiteit van de eigenaar of de kapitaalverstrekker
  • private organisaties = gefinancierd door individuen en/of andere organisaties en worden daardoor ook eigenaar
  • publieke organisaties = gefinancierd door overheidsinstanties waardoor de (hele) maatschappij of samenleving onder die overheidsinstantie eigenaar wordt
• …het ultieme doel of objectief
  • profit organisaties = doel om winst te maken en dit ten voordele van de eigenaars
  • non-profit of not-for-profit organisaties = doel om een maatschappelijk doel te realiseren of om een particuliere behoefte te bevredigen
• …het juridisch statuut (= de wetgeving bepaalt welke mogelijkheden en zo ook welke types van organisaties er bestaan)
  • Naamloze vennootschappen (NV’s)
  • Verenigingen onder firma (VOF’s)
  • Verenigingen zonder winstoogmerk (v.z.w.’s)