• gewelddadigheid: nature of nuture?
  • agressie correleert met loodexpositie (benzine!) en roken moeder tijdens zwangerschap (=misschien causaal, ook sociale milieu, andere opvoeding)
  • vooral bij mishandeling én (erfelijke) aanleg

• geweld is geslachtsgebonden
  • mannetjes vechten om de vrouwtjes
  • vrouwtjes verdedigen hun jongen (met name bij dieren)
  • mannen zijn veel vaker betrokken bij geweld (m.n. 15-25 jaar)

- slechts beperkte correlatie met testosteron

• aanvalsgedrag ook door stimulatie hersengebieden
  • patiënt met temporaalkwab epilepsie: geregelde emotionele uitbarstingen (ook: hallucinaties, smakken)

• aanvalsgedrag (in dieren) te induceren door stimuleren corticomediale amygdala
  • aggressieve bui ~ pre-activatie van amygdala

• betere waarneming eigen autonome veranderingen  beter beslissen  door geconditioneerde autonome responses (intuïtie?)

• prefrontale schade
  • verzwakt emoties
  • impulsieve beslissingen

• Damasio (1994): patiënten zonder emotie (prefrontale cortex)
  • scheiding, verloor baan en geld  begreep consequenties, maar wist niet wat een beter gevoel zou geven
  • misdadig, geen vrienden, geen baan

emoties zijn van belang voor goede beslissingen

• waarom emotie?
  • angst (fear)  vluchten; woede (anger)  aanvallen
  • geluk, verdriet (sadness), schaamte (embarrassment): minder duidelijk
  • emotie is een belangrijk ‘drive’ voor (later) gedrag, leren!

• emoties beïnvloeden (sturen) beslissingen
  • verwachte negatieve ervaringen dragen bij aan (snelle) beslissing
  • is soms negatief (slippende auto  paniek  sturen en remmen)
  • vaak positief
  • achteraf worden beslissingen gerationaliseerd, de reden bedacht