ai. Ontstaan

- De EU is ontstaan na WOII om de wereld te beschermen van nog een oorlog, en om de invloed van de Sovjet-Unie tegen te houden. Voor de EU kwamen er heel wat andere internationale organisaties:

• ð de EGKS (’50): Europese Gemeenschap van Kolen en Staal
• ð de EEG(’57): Europese Economische Gemeenschap: om vrij verkeer van goederen, diensten, personen en kapitaal te vrijwaarden
• ð EURATOM (’57)

De landen van deze organisaties kwamen ook in de Europese Unie + een heel aantal andere lidstaten. Er zijn nog lidstaten die in de wachtrij staan (Ijsland, Turkije, Servië en Montenegro) + 3 potentiële kandidaatlidstaten. Ook hebben we 4 landen met een bijzonder statuur, namelijk Noorwegen, Lichtenstein, Ijsland en Zwitserland, die vrij verkeer toe laten. Ze behoren verder niet tot de EU-gemeenschap

• de EU heeft bepaalde bevoegdheden, maar heel belangrijk is dat de EU een supranationale organisatie is, een geen internationale:
  • supranationaal: lidstaten dragen een deel van hun soevereniteit af aan de EU. De EU heeft een soort grondwet, namelijk het verdrag van de EU, maar het volk noemt het niet zo aangezien dit erg gevoelig ligt.
  • internationaal: geldt alleen tussen verdragsstaten en verdragen moeten hierbij steeds omgezet worden.
  • doordat er geen EU parlement of regering is maar slechts toegewezen bevoegdheden (zoals douane recht, vrij verkeer, de euro,..) is er een grens gelegd aan de EU om te voorkomen dat ze te veel macht zou verkrijgen
• subsidiariteitsbeginsel: de EU mag enkel optreden in een domein die niet op een lager niveau uitgevoerd kan worden
• proportionaliteitsbeginsel: de middelen staan in verhouding tot het doel

• cultuur
• onderwijs
• persoonsgebonden aangelegenheden
• taalgebruik in bestuurszaken/onderwijs/sociale betrekkingen à 2 conflicten:

◦ bv. multinational uit VS in Antwerpen: als een Vlaming een ontslagbrief stuurt in het Engels zal hij niet geldig zijn, omdat het voor de rechtbank een Nederlandstalige brief moet zijn

◦ bv. sociale zekerheid: in Vlaanderen wordt het geregeld door de gemeenschap, maar in Wallonië wouden ze het nationaal houden, maar toen heeft het GW hof besloten om het gemeenschappelijk te maken omdat het een persoonsgebonden aangelegenheid is => een Nederlander die in Terneuzen woont en in Gent werk heeft recht op sociale zorgverzekering maar een Belg die in Gent woont en in Namen werkt heeft geen zorgverzerkering

gewesten

Vlaams parlement:

• 118 rechtstreeks verkozen Vlaamse
• 6 Brusselse (stemmen niet mee voor decreten voor gewestelijke aangelegenheden)
• maandaat voor 5 jaar

Vlinderakkoord:

• splitsing BHV
• hervorming financieringswet: overheid geeft dotaties aan gemeenschappen en gewesten maar hier willen ze vanaf om een autonome financiering in te kunnen stellen (met weinig nationale inmenging). Deze wet ligt heel gevoelig, omdat Vlaanderen rijker is dan Wallonië, waardoor er gevaar bestaat voor een enorme immigratie naar Vlaanderen
• aantal federale bevoegdheden zijn overgeheveld aan de gemeenschappen en gewesten

f. Provinciaal niveau

10 provincies:

• provinciale bevoegdheden: medebewindstaken, taken van provinciaal belang
• provinciale organen: provincieraad, bestendige deputatie, provinciegouverneur
• voor problemen met bouvergunningen kan men naar de provincie gaan die er staat in aanvuling van het gewest

g. Gemeentelijk niveau

• voor de openbare orde
• worden gecontroleerd, en staan dus onder bestuurlijk toezicht

** examen: kan een wet een decreet wijzigen? nee dit kan nooit, omdat de federale overheid andere bevoegdheden heeft dan de gewesten en gemeenschappen, dus als er een wet en decreet over eenzelfde onderwerp zou komen, zou 1 van de twee partijen in overtreding zijn. Een wet kan een decreet wel wijzigen in het geval dat een bevoegdheid wordt overgeheveld **

** examen: waarom stemt het Vlaams parlement niet mee voor decreten over gewestelijke aangelegenheden?: het gaat hier eigenlijk om de 6 Brusselse voorzitters in het Vlaamse parlement, die niet over grondgebonden aangelegenheden mee kunnen stemmen aangezien deze in Brussel door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden geregeld. **

omdat er een Belgisch compromis gesloten moest worden. Simpelweg, er kunnen Franstaligen in Vlaanderen wonen, en als er alleen gewesten zouden zijn, zouden zij conform moeten leven aan de Nederlandstaligen in Vlaanderen, dus heeft België de oplossing gevonden in gewesten en gemeenschappen. Dit zorgt soms voor ingewikkelde situaties in tweetalige gebieden, zoals bv een nederlandstalige familie in Brussel:

scheiden: federale staat

school: Vlaams

bouwen: Bxl Hoofdstedelijk

en bv zaken in kwestie OCMW Brussel:

de gemeenschap bepaalt de commissie en dus is het een gemeenschappelijke bevoegdheid

bevoegdheidsverdeling

• deelstaten krijgen toegewezen bevoegdheden
• federale overheid krijgt niet-toegewezen bevoegdheden
• exclusieve bevoegdheid: geen andere instantie heeft inspraak op deze bevoegdheid, er bestaan geen twijfels over
• concurrerende bevoegdheden: bevoegdheden die aan meerdere overheden toekomen, maar dit geldt niet in BE
• parallele bevoegdheden: meer dan 1 overheid is bevoegd voor eenzelfde aangelegenheid, maar deze kunnen naast elkaar bestaan zonder in conflict te raken (≠concurrerende bevoegdheden)

de nationale staatsmacht staat een deel van haar soevereiniteit af aan hogere niveaus, zoals de EU, maar ook aan de gemeenschappen en gewesten. Zij hebben autonomie om wetskrachtige normen uit te vaardigen, en er bestaat geen hiërarchie tussen de door deelstaten en federale overheid uitgevaardigde wetten

Bevoegdheidsverdeling

• horizontale bevoegdheidsverdeling
• een bevoegdheid behoort toe aan

◦ het federale niveau, dwz. voor heel België à munt en financiën, justitie en politie, defensie, vreemdelingenzaken, veiligheidsbeleid, buitenlandsbeleid

◦ het regionale niveau, dwz:

▪ gemeenschap (Vlaamstalig, Franstalig, Duitstalig) à persoonsgebonden aangelegenheden

▪ gewest (Vlaams, Brussels, Waals) à grondgebonden aangelegenheden

▪ regionale bevoegdheid in territoriale omschrijving