Vooral bruikbaar in meerproductondernemingen waar de producten een zekere verwantschap met elkaar vertonen. Deze kan berusten op : gemeenschappelijke grondstof, gemeenschappelijk productieproces waarbij grondstofverbruik verschilt per variëteit of gemeenschappelijk productieproces met een verschillende productietijd per variëteit.

Op grond hiervan kan men werken met een geïndexeerde delingscalculatie, waarbij de onderlinge verschillen in grondstoffen en/of productietijd als wegingsfactoren worden gebruikt.
Men neemt soms gemakhalve de verkoopprijs (marktprijs) als equivalentiecijfer.

METHODE :

1) Één van de variëteiten wordt als basis gekozen en krijgt equivalentiecijfer 1

2) De anderen worden in relatie gebracht met de basisvariëteiten waardoor men een aantal equivalentiegetallen bekomt

3) De equivalentiegetallen vermenigvuldigen met de geproduceerde hoeveelheid per variëteit zodat we een gewogen productie per variëteit bekomen

4) De totale op al deze variëteiten betrekking hebbende kosten worden door het totaal van de gewogen productie gedeeld

5) De uitkomst van 4 wordt met de gewogen productie per variëteit vermenigvuldigd waardoor men de totale kosten per variëteit bekomt

6) Bij deling door de werkelijk geproduceerde hoeveelheid per variëteit verkrijgt men de kosten per eenheid van een bepaalde variëteit

- De delingscalculatie

Dit is de meest eenvoudige calculatie vorm die vooral geschikt is voor éénproductondernemingen of een divisie waar homogeen product wordt vervaardigd of waar elk product evenveel draagt van de indirecte kosten.

Som indirecte kosten / som productie-eenheden = indirecte kosteenheid

NADELEN:

• De diverse kostenbestanddelen gedragen zich niet identiek t.o.v. de productie
  Houdt verband met het feit dat de vaste kosten niet reageren op een verandering in productieomvang, zodat bij teruglopende afzet en eventueel productieafname, de kostprijs stijgt.
• Men bekomt een “historische” kostprijs, afhankelijk van de werkelijke productiehoeveelheid

Als de kostprijs geldt als uitgangspunt in de verkoopprijsbepaling (cost plus pricing) krijgen we een cirkelredenering:
Hoe lager productie→ hoe hoger de kostprijs→hoe hoger de offerteprijs→hoe meer kans op het teruglopen van de afzet→hoe meer kans op verder teruglopen van de productie→hoe hoger de kostprijs→…

Hoe dit ongewenst effect verhelpen? Men maakt een expliciet onderscheid tussen vaste en variabele kosten en de vaste kosten worden verdeeld over een productie die als “normaal” wordt beschouwd.

Kostprijs = (VK/ werkelijke productie) + (CK/normale productie)

De vaste kosten (CK) worden in deze formule geproportioneerd : per eenheid komen zij als proportioneel variabele kosten voor een vast bedrag in de kostprijs, ook als is werkelijke productie groter of kleiner. Als de werkelijke productie groter is dan de normale => OVERBEZETTINGSWINSTEN.
Omgekeerd => ONDERBEZETTINGSVERLIEZEN

Tweede nadeel had te maken met het “historisch” karakter dat ervoor zorgt dat het geen zinvol toekomstgerichte beleidsinformatie is. Normale productie is prospectief MAAR werkelijke productie en VK zijn ex-post-grootheden.

Vanuit beheersstandpunt voorkeur voor deze formule want levert
de ex-ante-kostprijs :

Kostprijs = kosten bij normale bezetting /normale productie

Bij verdeling van indirecte kosten kan men op 2 manieren te werk gaan :

1. Toerekening (apportioning) : hierbij gaat men indirecte kosten verdelen over de objecten op basis van een gecalculeerde verdelingsbasis met een causaal verband.
2. Toewijzing (allocation) : consensus over arbitraire omslagsleutel

Men moet ernaar streven zoveel mogelijk kosten als directe kosten te registreren en zoveel mogelijk indirecte kosten via toerekening te verdelen!

Volgende kostenverdeelproblemen kunnen zich voordoen :

• Verdeling van totaal van kosten gemaakt in een hulpkostenplaats of een algemene kostenplaats over de overige kostenplaatsen
• Verdeling van de beheerskosten over industriële kosten en verkoopkosten
• Verdeling van de Totale industriële kosten over de verschillende kostendragers
• Verdeling van indirecte kostensoorten over producten in bedrijven die niet met kostenplaatsen werken
• Verdeling van indirecte verkoopkosten over producten, productgroepen, markten, regio’s,…