Traditionele kostprijssystemen

OF DUS : producten gebruiken middelen

Voor zover het directe kosten betreft kan de toewijzing gebeuren op causale wijze. Indirecte kosten worden via verdeelsleutels toegerekend.

Activity based costing

OF DUS : activiteiten gebruiken middelen en objecten gebruiken activiteiten

Centraal staan de activiteiten. Deze kunnen slechts gerealiseerd worden dankzij middelen (kosten).

Anderzijds zijn het de kostenobjecten die activiteiten vragen. Kostobjecten zijn ruimer dan producten. Zij kunnen ook productgroepen, productlijnen, klanten, distributiekanalen en verkoopregio’s omvatten.

De indirecte kosten worden niet langer gespreid over “cost pools” die overeenstemmen met afdelingen of fysieke zones, maar wel per activiteit. De verdeelsleutels zijn niet langer uitsluitend gekoppeld aan het productievolume.

Een ABC-systeem identificeert en classificeert de belangrijkste activiteiten van het productieproces in 1 van deze 4 categorieën : unit-level, batch-level, product-level of facility-level.

ABC probeert oorzaak en gevolg relaties te benoemen om kosten te verdelen. Zodra de kosten van de activiteiten (afdelingen) bekend zijn, worden deze kosten toegewezen aan elk product afhankelijk van de mate waarin voor dit product gebruik gemaakt wordt van die diensten.

In vele bedrijven is de kostprijscalculatie gebaseerd op de veronderstelling dat de directe arbeidsuren de belangrijkste kostenveroorzaker (cost driver) zijn. Dit leidt ertoe dat veel indirecte kosten over de producten worden verdeeld naar rato van de directe arbeidsuren. Dit kan enkel met werkelijkheid overeenstemmen in arbeidsintensieve bedrijven die in massa een beperkt aantal gelijkaardige producten produceren.

In moderne bedrijven is dit NIET zo! Deze hebben een breed gamma van zeer verschillende producten.
Het deel van de indirecte kosten dat aan deze verschillende producten wordt toegewezen, kan niet meer afhankelijk zijn van directe uren, omdat er andere variabelen zijn die indirecte kosten creëren (speciale bewerkingen, productie op order versus productie op voorraad,…).

Door gebruik van verkeerde omslagsleutels (vb. directe arbeid) werken veel bedrijven met onjuiste kostprijzen. “Costing systems systematically distort product costs”

De in de kostenplaats verzamelde kosten kunnen moeilijk via dezelfde verdeelsleutel over de verschillende producten verdeeld worden, daar waar het verband tussen producten en kosten voor de verschillende kostensoorten anders is.