België wilde zijn veiligheid en exporteconomie waarborgen via bredere internationale structuren zoals het Benelux-samenwerkingsverband uit 1944, de Organisatie der Verenigde Naties in 1945 en de NAVO in 1949. De socialistische politicus P-H Spaak speelde in de relatie met de VS en in buitenlandse politiek een belangrijke rol tussen 44 en 66.

Hij steunde ook de Europese eenmakingsbeweging door de EGKS en de Beneluxlanden hadden een grote invloed op het onstaan van Euromakrt en Euratom, de EG voor Atoomenergie. Het rapport-Spaak lag verder ook aan de basis van het Verdrag van Rome van 1957 waardoor de EEG werd opgericht.

Brussel werd de standplaats van de Europese Commissie en dus een belangrijk Europees beslissingsorgaan en vanaf 1966 het burgerlijk en militair hoofdkwartier van de NAVO.

België zou ook zijn steun blijven verlenen aan de Europese eenmaking was samen met Nederland de pleitbezorger van de toetreding van G-B tot de EG en stimuleerde mee de fusie van de reeds bestaande Europese instellingen en de vorming van een politieke EU.

De opkomst van het Italiaanse fascisme en het Duitse nazisme trok het radicaal Vlaams-nationalisme aan. Het spoor werd getrokken door de vormingsbeweging Verdinaso, door Joris van Severen geleid en het VNV vanaf 1933. Aan Franstalige zijde ontstond in 1935 uit de Katholieke Actie het Rexisme o.l.v. Léon Degrelle.

De ideeën van de Nieuwe Orde vonden ook gehoor in bredere rechtse kringen terwijl men ook democratie verdedigde, en een versterking van de uitvoerende macht vond plaats. De nieuwe koning Leopold III bepaalde samen met zijn hof en conservatieve kringen het buitenlands beleid. Het Frans-Belgisch militair akkoord van 1920 werd opgezegd en België voerde weer een autonome onafhankelijkheidspolitiek.

Het land raakte echter betrokken in WO II waarin België na 18 dagen capituleerden en de koning als legerhoofd zich als krijgsgevangen meldde. België kreeg een militair bestuur met Belgische administratieve diensten die een redelijk gematigd beleid voerden. De Belgische zakenkringen voerden een politiek van het minste kwaad door de productie weer op gang te brengen maar dienden zo wel indirect de belangen van de bezetter. Op die manier werd de Belgische economie geleidelijk ingeschakeld in de Duitse oorlogsmachine.

Een aantal magistraten, politici en Leopold III dachten zelfs al aan een Duitse overwinning en wilden een soort van koninklijk “directorium” om de Belgische zelfstandigheid zo veel mogelijk de vrijwaren. Leopolds onderhoud met Hitler, zijn slechte relatie met de regering in Londen, huwelijk met Baels en autoritaire opvattingen zouden na de oorlog tot een de koningskwestie leiden.

Het grootste deel van de bevolking nam tijdens WO II een afwachtende houding aan en een minderheid in de BWP rond De Man en vooral de autoritaire partijen, VNV, DeVlag en Rex, vonden zich in een collaboratie met de Duitsers.

Vanaf 1942 keerden de oorlogskansen en werd de bezetting drukkender door opeisingen, arbeidsplicht, executies en deportaties. Er ontstonden voor het eerst verzetsgroepen met vooral socialisten en communisten.

WOII had voor België analoge gevolgen als WO I: het stimuleerde democratisering, integratie van de volksmassa, het Belgisch patriottisme en betekende een terugslag voor de Vlaamse beweging.

De oorlog maakte, zoals ook voor Nederland, een einde aan de zelfstandigheidspolitiek.

De Vlaamse beweging had na 1918 terrein verloren door het optreden van de activisten tijdens WO I en de confrontatie met het Belgisch nationalisme.

De potentiële kracht van de Vlaamse beweging werd vergroot door het enkelvoudig stemrecht, verhoogde scholingsgraad en de economische opgang van Vlaanderen. De belangrijkste Vlaamsgezinde partijfractie bond men bij de katholieken en zij hield het bij een minimumprogramma met een eentalig statuut voor Vlaanderen. De erfgenamen van de frontbeweging en activisme vonden dat niet voldoende en richtten in 1919 een aparte Frontpartij op.

Ondanks de sterke anti-Vlaamse sfeer werd in 1921 toch een wet op het taalgebruik in bestuurszaken aangenomen die het territorialiteitsprincipe toepaste. De Vlaamsgezinden bundelden hun krachten voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit en moesten zich eerst tevreden stellen met een bizar compromis in 1923.

De onaanvaardbare taalregelingen deden het anti-Belgicisme en anti-parlementarisme toenemen. In 1933 werd de Frontpartij omgevormd tot het VNV dat zijn hoogtepunt kende in 1936.

Op einde van de jaren 20 was de Vlaamse druk zozeer toegenomen dat de katholiek-liberale regering besloot een aantal wetten m.b.t. territorialiteit uit te werken. De Gentse rijksuniversiteit werd in 1930 vernederlandst en er kwam eentaligheid in de administratie, onderwijs en rechtswezen terwijl het personaliteitsbeginsel van kracht bleef in Brussel en taalgrensstreken waar het sociologische verfransingsproces niet werd afgeremd.

De onvolkomenheden aan de nieuwe taalwetten bleven echter voor ongenoegen zorgen en de federalistische tendensen werden sterker bij VNV en Vlaamsgezinde katholieken. In 1936 werd het Katholiek Blok zelfs een tweeledige, federale partij.

Dat Vlaamse streven zou echter gehypothekeerd worden door de collaboratie tijdens WOII.

De versterking van de arbeidersbeweging en de toename van haar electoraal evenwicht lokten tijdens het interbellum hevige weerstand uit in burgerlijke kringen en dit in zowel onder de kleine burgerij als onder de gegoede bourgeoisie. De samenstelling van de regeringen tijdens het interbellum tonen aan dat de levensbeschouwelijke breuklijn aan betekenis had ingeboet en dat er een soort burgerlijke frontvorming tot stand kwam tegen het socialisme. Het grote belang van economisch-technische kwesties in deze crisisperiode zorgde ervoor dat de kleine liberale partij en zakenkringen veel invloed op het beleid hadden.

Na 1918 voerden verschillende regeringen van nationale eenheid de akkoorden van Loppem uit: dit bekende niet alleen de overgang naar AES maar ook sociale hervormingen zoals verkorting van arbeidsduur, stakingsrecht, inrichting van paritaire commissies, koppeling van loon aan prijzenindex en inkomstenbelasting.

De burgerlijke krachten groepeerden zich weer na 1921 maar in 1925 werd na het succes van BWP een eerste rooms-rode regering gevormd. Deze regering wilde een sociaal gerichte herstelpolitiek en antimilitaristisch beleid voeren en stootte op verzet van de zakenburgerij en conservatieven.

In deze periode werden ook een aantal toegevingen gedaan aan de Vlaamsgezinden en het ACW door ondermeer de uitwerking van sociale verzekeringen en familiale toelagen.

De crisis van de jaren 30 leidde tot ook tot een crisis in het politiek systeem: een aantal kiezers, ontevreden over de instabiliteit, inefficiëntie en belangenverstrengeling en opvallend veel uit de middenklasse richtten zich tot autoritaire partijen met Nieuwe Orde-ideeën. In deze periode trad ook een nieuwe generatie politici aan en werd een democratisch centrum gevormd die de schok van WO II zou doorstaan en de integratie van arbeidersbeweging zou volbrengen.

De katholieke partij werd in 36 omgevormd tot het Katholiek Blok waarin christen-democraten hun positie versterkten en met aandacht voor alle leden, ook middenstanders.

De socialistische partij schaarde zich nu resoluut achter de parlementaire democratie en maakte onder Hendrik de Man een zwenking naar rechts door aandacht voor gemengde economie, “nationaal socialisme” en “orde, gezag en verantwoordelijkheid”.

De toenadering tussen BWP en Katholiek Blok zorgde voor een sociaalgericht economisch herstelbeleid en werd gezien als een “verlate” reactie tegen de geldwereld. Met de beperking van de arbeidsduur, betaalde vakantie en sociaal overleg werd de basis gelegd voor de naoorlogse sociaal-economische politiek.