De handel kwam langzaam tot stand doorheen de eeuwen en werd gedragen door
de steden. Oa. de Feniciërs (Carthago, Spanje) speelden hierbij een belangrijke rol.
Een mooi metafoor voor de handel rond de Middellandse Zee is de uitdrukking dat
men als ‘kikkers rond een poel’ (afbeelding) zat. Er was dus sprake van zowel een
netwerk als infrastructuur.
Naast deze Archaïsche Mediterrane handelsruimte was er ook
sprake van de transeuropese handelsroutes. Deze handelden o.a.
in tin en brons. In Gallië waren de grote rivieren namelijk het hele
jaar door bevaarbaar. De Romeinen en de Grieken gaan
aansluiting zoeken op hun netwerk en de Romeinen gaan ook een
belangrijke rol gaan spelen in de stadsontwikkeling, bv. in Parijs,
Londen en Tongeren. (afbeelding)

Sinds en vooral dankzij de veroveringen van Alexander De Grote.
Zijde, specerijen (bv. peper), parels, edelstenen …
Rechstreeks naar Indië, Sri Lanka
Onrechtstreeks China, Indochina
Twee routes :
o Van Egypte naar India en Sri Lanka via de zee.
o Over land (de zijderoute : afbeelding) van China tot de Middellandse Zee.
o Er is sprake van wederzijdse gezantschappen.
Volume:
o Ca. Begin jaartelling: 120 schepen per jaar
o Ca. 75 n.C.
· Uitvoer min. 50 miljoen sestertiën
· invoer min. 100 miljoen sestertiën
· ~100.000 – 300.000 jaarlonen

Literatuur
o De Isis: 120x30 el (ca. 54x14 m); ca. 1200 ton
o De Syriacusa 1940 ton
o Graanschip dat St-Paulus naar Rome brengt: 276 passagiers (komt uit de handelingen der
apostelen)
o Schip waarop de schrijver Flavius Josephus schipbreuk lijdt (64 n.C.) 600 passagiers, waarvan 80
werden gered
o Obelisk-schip van Caligula: obelisk + voetstuk weegt 1018 ton
Archeologie:
o De schepen v/h Nemi-meer: 70 x 18 m (langer dan de boekentoren hoog is!)
o Obelisk schip van Caligula: ca. 100 m x 20 m lang: ze hebben het schip laten vollopen met beton
en er de vuurtoren van Ostia op gezet, zo heeft men hem kunnen terugvinden.
Technisch mogelijk
Maar : blijft uitzondering
Reden ? Moeilijk te manoeuvreren en kunnen enkel in allergrootste havens schuilen voor
storm => erg kwetsbaa

Scheepsfrequentie op de Middellandse Zee. Het zal
tot de 16e eeuw duren tot er weer zoveel schepen
varen op deze zee.

Havenreglement Thasos:
o 1ste haven: min. 60 ton
o 2de haven: min. 130 ton
Privileges graanhandelaars Rome:
o vanaf min. 65 ton tot vanaf min. 330 ton
Onderwaterarcheologie:
o tot 300 à 400 ton ; lengte 30 à 40 m.
Notities Economische Geschiedenis 2008-2009 An-Sofie, Sien en Evy
27
De veertig meter is de grootte van een Romeins
schip, om hier een voorstelling van te kunnen maken
plaatsen we het naast de boekentoren die
vierenzestig meter is.
De breedte van het schip kwam ongeveer overeen
met de breedte van de boekentoren.