• Cultuur is de set van onzichtbare patronen van diepste overtuigingen en aannames die een groep deelt (organisatieideologie).
• Organisatie-ideologie komt tot uitdrukking in organisatieklimaat: symbolen, rituelen, gedrag, verhalen, etc.
• Veelal bestaat een organisatie uit een mozaïek van subculturen (per eenheid of team).
• Organisatie is een complex proces van medewerkers die betekenissen geven aan de hen omringde werkelijkheid.

Communicatieve kenmerken: zo zijn onze manieren

• Communicatie heeft een sterke symboolfunctie (uitingen!)
• Interactie (tweerichtingsverkeer) tussen mensen is communicatie. Deze interactie schept cultuur.
• In dialoog ontstaat samen een beeld hoe de werkelijkheid in elkaar zit én hoort te zitten (common sense making).
• Communicatie is een sterk bindmiddel voor organisatieleden. Sociale controle bij afwijkend gedrag.

een democratisch organisatiesysteem

• Nadruk op belang van goede communicatie.
• Accent op tweerichtingsverkeer.
• Feedback is de katalysator van leren.
• Open communicatie, wederzijds vertrouwen en identificatie van individuen met doelstellingen van de organisatie.
• Horizontale, verticale en diagonale communicatie.

Systeemschool – Katz & Kahn (1978), Mintzberg (1979)

• De wederzijdse afhankelijkheid van organisatieleden moet op het niveau van de organisatie worden bestudeerd.
• De organisatie is een systeem: een verzameling van onderling samenhangende delen. De organisatie is onderdeel van een geheel: de omgeving.
• Nadruk op onderlinge verbondenheid en afhankelijkheid.
• Coördinatie zorgt voor richtlijnen om taken en rollen op elkaar af te stemmen. Integratie is het bereiken van eenheid door gedeelde waarden en normen.

menselijk probleem en sociale veiligheid

• Communicatie is een menselijk probleem; enige vaardigheid is door training te verwerven.
• Meer participatieve leiderschapsstijlen.
• Naast het geven van opdrachten en afeggen van verantwoording, nu ook adviezen als inhoudelijke

boodschappen.

• Aandacht voor informele communicatie.
• Naast verticale ook horizontale communicatie.

Human Resources School – Likert (1961)

• Mensgerichte aanpak.
• Menselijke behoeften staan centraal.
• Er wordt afstand genomen van klassieke principes als eenheid van bevel en strakke taakverdeling.
• Menselijke capaciteiten en talenten vormen een hulpbron.
• Een goed werkklimaat is zeer belangrijk en de basis voor succes.
• Geen duidelijke scheiding tussen formeel en informee

instrument van het management

• Nadruk op duidelijk, gedetailleerd en concreet formuleren van opdrachten.
• Onderlinge uitwisseling wordt geminimaliseerd.
• Communicatie is een rationeel instrument om doelen te bereiken.
• Verticale communicatie.
• Top-down processen: opdrachten aan ondergeschikten (beheersing).
• Bottom-up processen: afleggen van verantwoording (controle).

Human Relations School – Mayer (1933)

• Reactie op de Klassieke school.
• Aandacht verschuift van formele structuren naar sociale en psychologische eigenschappen van individu en groep.
• Individuele voldoening is de maatstaf, binnen de grenzen van de organisatiedoelen.
• Stijl van leidinggeven aanpassen aan samenstelling en doel van de groep.