Item gefilterd op datum: januari 2014

• institutionele opvolger van grootmeester van het hof
• controle van de landvoogd
• gevolmagtigd/plenipotentiaire: gemachtigd functie van landvoogd, uit te oefenen bij diens afwezigheid
• deze verlichte functionarissen worden de eigenlijke machthebbers
• hoofd van alle instellingen en administraties, bijeenroepen staten-vergaderingen, wetten uitvaardigen, militarisatie, ...

• hofhouding: paleis, kamer, stal en kapel: belangrijste hoveling en sleuteldrager
• 18^e eeuw: politieke rol domineert: graaf Visconti (1725, naast Maria-Elisabeth[1])
  • landvoogdes adviseren
  • landvoogdes controleren
• had toegang tot alle raden, mocht zijn zegje doen, had stemrecht, ...
• vage instructies, wel enorm grote op bestuur (bv. talloze hervormingen)
• veel hangt af van de persoon: Van Hararch smelt de rekenkamers samen, ontslaat de audiencier, ontslagen in rekenkamer, vervolging van hoofdpachter, ...

• blijft bestaan, maar extra controlemechanismen
  • secreatis van state en oorlog is de ogen van de vorst
  • geheime brieven en geheime gezanten
  • benoemingen door de vorst
  • recht om zaken zelf af te handelen
• macht ligt nt meer bij landvoogden, alleen nog decoratieve en ceremoniële fictie
• bij voorkeur uit den bloede
  • Eugenius van Savoye, prins van Piëmonte
  • Maria Elisabeth, zus van Karel II (gelovig en veel macht)
  • Maria Anna en Karel van Lorreinen, zus van Maria-Theresia
  • Maria Christina en Albert can Saksen-Teschen, dochter van Maria-Theresia
  • Karel-Alexander van Lotharingen, de feestende landvoogd

• opvolger van de Consejo Supremo de Flandres y Borgona
• ontstaan in 1717
• bella gerant alii. Tu felix Austria, Nube
  • anderen voeren oorlog, oostenrijjk huwt met respect voor plaatselijke rechten
  • eigenheid van de landen blijft
  • hebben een stem in Wenen
• verdwijnt onder Maria-Theresia en Jozef II: gliechschaltung-politiek
  • afschaffing van de instelling in 1757
    • spanningen met Wenen/Kaunitz: Ndl denken te veel aan zichzelf
    • spanningen met Brussel (gevolmatigd minister): groeiende macht
    • préséance: voorrangsprincipes (hiërarchie in stellingen) op iedereen (ook qua uitbetaling van loon, soms obstructie door raad van financiën)
  • vervangen door beperkte kanselarijdienst met administratieve taak
• bevoegdheden
  • advies rechtspraak
  • advies benoemingen en gunsten
  • advies religieuze aangelegenheden (jansinisme)
  • advies Oostendse compagnie
  • advies grensbetwistingen met prinsdom Luik

• de Geheime Conferenz: ministerraad à wordt onde impuls van kanselier Kaunitz:
• de Staatsrat: de Weense Raad van State: binnenlandse aangelegenheid
• de Hof- und Staatskanzlei onder kanselier Kaunitz
  • Hofkriegsrat: militaire aspecten
  • Hofkammer: financiële aspecten

verloop

• 1700: dood Karel II
• Filips van Anjou erft voens testament alles: Anjouaans regime
  • kleinzoon van Lodewijk XIV
  • politiek onhoudbaar: Grote Alliantie (Ndl, Eng, Oostenr.) om de Spaanse gebieden op te eisen voor de Oostenrijkse pretendent
  • afschaffing
    • collaterale rzaden (1702), vervangen door 1 koninklijke raad
    • secretarie van oorlog en state
    • hoge raad voor de Nederlanden (1702)
  • samenvoeging rekenkamers van Vlaanderen en Brabant
  • rationalisering van het bestuur
• 1703: Grote Alliantie verovert hertogdom Limburg en Gelderland
• 1706: Grote Alliantie boekt successen: de slag van Ramilles: Brabant, Mechelen, Vlaanderen, later ook Henegouwen (1710)
  • Limburg onder Oostenrijkse hertog
  • Noordelijke Nedelanden door conferentie van Engeland en Republiek: Anglo-Bataafs condominium
  • Zuidelijke Nederlanden door Anjouaans regime
• institutionele veranderingen Anglo-Bataafs condominium
  • splitising van de rekenkamer
  • heroprichting van de raad van financiën onderworpen aan raad van state
  • heroprichting van de raad van state onderworpen aan de conferentie
  • oprichting conferentie van de zeemogendheden: opdracht tot hervormingen
• 1713: Vrede van Utrecht: Italië en Zuidelijke Nederlanden aan Karel IV (Oostenr.)
  • in prakijk oplosing oor barrière tegen Frankrijk (tot 1715)
  • Oostenrijkse Habsburgers: Karel IV, Marie-Theresia, Jozef II, Leopold II en Frans II

beperkingen aan de vorstelijke macht

• binnenlandse beperkingen blijven behouden
• buitenlandse beperkingen door Vrede van Munster blijven behouden
• barrièretraktaat (1715):
  • Hollandse troepen[1] worden gelegerd in 8 vestingen op kosten van de Zuidelijke Nederlanden
  • beperkte handelspolitiek (douanetollen kunnen niet veranderen voor Engeland en de republiek)
• afschaffing Oostende Compagnie (naar India, Bangladesh en China), want hadden de helf van thee-invoer van Europa in handen: concurrentie voor Engeland
• opgelegde neutraliteit door Conventie van Den Haag (1733): niet meegaan iun de oorlog van Oostenrijk in bv. Poolse successieoorlog, wel financiële bijdrage
• in praktijktijk bemoeilijkt door financiële problemen:
  • Zuidelijke Nederlanden overstelpt door schuldenberg (door Eng en Rep.)
  • Oostenrijkse willen Zuidelijke Nederlanden saneren

oostenrijkse successieoorlog (1740-1748): Frankrijk valt ons binnen

• stopzetting betaling barrieresubsidie door Maria-Theresia
• hernemen soeveriniteitsrechten inzake handelspolitiek via speldenprikpolitiek: langzaam aan kleine dingen aanpasen
• vanaf 1755-1760 economische bloei (vroeg begin industriële revolutie): ZNL wordt wingewest voor Oostenrijk

• schepenbank benoemd door de heer
• gerechtsofficier
• dorpsraad
• rentmeesters
• ondergeschikte medewerkers

• baljuw, amnam, schout, meier, ruwaard
• bevoegdheden:

- bestuurlijke taken

- politionele bevoedheden (bv. nachtrust)

- gerechtelijke opdrachten (bv. beul aannemen)

• adviserend orgaan
• controle op schepenbanken
• samenstelling

- voormalige leden van de magistraten

- vertegenwoordigers van de corporaties

- notabelen/welgestelde inwoners

• bevoegdheden

- inspraak bij burgemeester en schepenverkiezingen

- horen van de stadsrekeningen

- instemming van de beden

• Gent

- schepenbank van de Keure

- schepenbank van de Gedele (wezerij)

- colatie (controlefunctie) verplicht gehoord in financiële aangelegenheden

• Brussel

- magistraten

- wijderaa (oud-leden magistraten, dekens van de lakengilde)

- negen naties (dekens van de ambachten)

• Antwerpen

- magistraat

- oud-schepenen

• voorstelling schepenbank (aangesteld door de vorst) vs. heerlijke schepenbank (aanstelling door heer, bv. Breda, Diest onder de prinsen van Oranje)
• benoemingsrecht is beperkt:

- lijst wordt voorgedragen waaruit de vorst kiest

- schepen bleven vaker meer dan 1 jaar aan

• criteria schepenverkiezing

- rechts- enhandelingsbekwaam

- mannelijk

- katholiek

- poorter

- eerbare levenswandel (bv. geen maitresse hebben)

• pensionarissen: juristen/vorm van continuïteit
• bevoegdheden

- bestuurlijke taken ism stadsraad (zie volgend puntje)

- gerechtelijke bevoegdheden

• volledige rechtsmacht
• meer en eerder juristen dan platteland
• vrijwillige rechtspraak
• na 1750: dalend belang