Item gefilterd op datum: januari 2014

Wie oefende er bevoegdheden uit voor 1989?
In 1988-1989 is Brussel een gewest geworden.
Wat bestond er in Brussel voor het een gewest werd?
Brussel was verdeeld in 19 gemeenten. Het federale niveau oefenden daar de gewestelijke bevoegdheden uit.

Gemeenschap is een mix van persoonsgebonden en territoriale eenheid. Dus Vlaamse gemeenschap is bevoegd voor gemeenschapsbevoegdheden in Brussel: voor de Nederlandstalige gemeenschap in Brussel. Maar men wil geen opdeling van de bevolking in Brussel, dus Vlaanderen kan enkel decretaal optreden zover het over instellingen gaat en niet als het over personen gaat. Vlaanderen dus enkel bevoegd voor unicommunautaire instellingen in Brussel.

Sociale zorginstelling  (voor oudere hulpbehoevende Vlamingen) Vlaanderen kan dit niet realiseren in Brussel. Behalve als ze dat doen via het creëren van instellingen. Bijvoorbeeld door zorgkas te creëren. Een ander voorbeeld: theaterinstellingen in Brussel worden bijvoorbeeld geregeld door Vlaanderen (klopt ook, want het is dan Nederlandstalig theater).

Agglomeratie (artikel 165 GW)
in Brussel had men een agglomeratie van gemeenten.
Men had veel gemeenten (19), men vond dat te veel van het goede: daarom mogelijkheid geven aan gemeenten om samen te werken = agglomeratie. Ondertussen is dit wel verdwenen, omdat men eind de jaren 70 een groot aantal fusies heeft gedaan.
Dit ging dan bijvoorbeeld om ophalen vuilnis, brandweer enz: dat doen de gemeenten gemeenschappelijk.

De federale overheid was bevoegd voor federale aangelegenheden, voor gewestelijke aangelegenheden in Brussel en voor residuaire bevoegdheden (??). Bijvoorbeeld de bicommunautaire instellingen zijn nog in handen van het federale niveau (tweetalig).

Wat verandert er na 1989?

Brussel is een gewest geworden. De gewestelijke bevoegdheden komen nu in handen van de gewestelijke organen.

Het provinciale niveau verdwijnt ook. Brussel is onttrokken aan provinciale indeling.

Brussel zou beter zelf de persoonsgebonden taken doen (niet culturele, blijft federaal). De vraag is dan aan welke instellingen men dit zal overdragen?
Men wou dit eerst overdragen aan de gewestinstellingen. Men heeft dan de communautaire bevoegdheid die federaal was, overgeheveld aan gewestinstellingen die men gesplitst heeft in gemeenschapscommissies.

Er is momenteel een rel tussen Kris Peeters en Reynders om wille van buitenlandse zaken. Economie is een zaak van de gewesten, maar buitenlandse zaken zijn een federale aangelegenheid. Reynders is bezig met een soort van herfederalisering, en Kris Peeters is hiervoor naar de Raad van State getrokken.

Waarom hebben we nog een federale minister van economie als het een gewestelijke bevoegdheid is? Omdat er nogal veel uitzonderingen zijn. Er zijn geen homogene bevoegdheidspakketten.
Er is maar 1 materie waar het duidelijk is: onderwijs.

Vande Lanotte is ook de minister van de Noordzee.
Energiebeleid zit ook gespreid tussen federaal niveau en niveau van de gewesten. Als West-Vlaanderen bijvoorbeeld windmolens wil zetten is er een vergunning nodig door Vande Ldanotte.
Ander voorbeeld: Onkelinx is minister van volksgezondheid, terwijl bepaalde aspecten van gezondheid de bevoegdheid zijn van de gemeenschappen (persoonsgebonden).

Een deel van de 6^de staatshervorming zou moeten zijn om homogene bevoegdheidspakketten te creëren, maar eigenlijk wordt het alleen nog maar complexer. Wat er nog ter discussie staat bij 6^de staatshervorming is dat rusthuizen, long-care zorgen enz zou overgedragen worden naar de gemeenschappen. Er zou bij de 6^de staatshervorming voor 17 miljard euro worden overgedragen (want financiering wordt tegelijk mee overgedragen). Soms gaat men wel maar een deel van de financiering overdragen.

Landbouw is overgedragen naar gewesten, maar is er is nog altijd een federale minister van landbouw.
Artikel 5 (bevoegdheden gemeenschappen) en 6 (bevoegdheden gewesten) grondig lezen!
Maar dus ook een aantal uitzonderingen bij landbouw ‘onverminderd …’

Men wil loopbaanonderbreking veranderen. Maar daarnaast wil men de loopbaanonderbreking, behalve voor de ambtenaren, overdragen. (?)

Mobiliteit is 1 van de grote discussies geweest met de 6^de staatshervorming. Vlaanderen wou zelf snelheden op secundaire wegen bepalen. Minister van mobiliteit in Vlaanderen = Crevits
Gewesten zijn bijvoorbeeld bevoegd om flitspalen te zetten, om bepaalde wegen te beheren. Maar de boetes worden federaal geint.
Met de staatshervorming zou weer een deel overgaan naar gewesten: zelf snelheid bepalen (?)

Samenstelling Vlaamse regering
Zie powerpoint
Buitenlands beleid, mobiliteit, volksgezondheid, energie, komt allemaal terug.
Onderwijs is het enige waar bevoegdheidsverdeling duidelijk is: quasi alles is overgedragen.

Samenstelling Franse regering
7 ministers – zie powerpoint

Waalse regering
8 ministers – zie powerpoint
volksgezondheid staat hier (bij gewest dus). Normaal is dat een gemeenschapsbevoegdheid. In Vlaanderen is er geen probleem, want er is geen onderscheid meer tussen gemeenschap en gewest, maar Wallonië maakt wel nog een onderscheid.
Hoe kan dat? Franse gemeenschap kan bepaalde zaken overdragen aan Waalse gewest (artikel 138)

Duitstalige gemeenschap
Toerisme gebeurt niet door gemeenschap, is normaal voor gewest, maar artikel 139!

Immuniteit = je kan niet gestraft worden voor je mening in het uitoefenen van je functie.

De Vlaamse regering mag ten hoogste 11 leden tellen enzovoort, zie artikel zelf (art 63 BWHI) – zie hieronder

Maar in werkelijkheid is er een verschil. Want de parlementen kunnen zelf bij decreet het aantal leden wijzigen. Ze zijn dus een beperkte constituante. Normaal gezien kan dit niet: deelstaten hebben geen grondwettelijke bevoegdheden, dat zijn federale instrumenten. Het federale niveau beslist normaal hoe het grondwettelijk systeem voor de gemeenschappen en gewesten eruit ziet. Maar er is een uitzondering voor bepaalde zaken, bijvoorbeeld voor het kiessysteem. Zo heeft Vlaanderen kiesdistricten vergroot, en Wallonië niet.

Federale: max 15 nu 13 (paritair)
Vlaamse regering heeft er 10 (max 11) (minstens 1 moet zijn woonplaats in Brussel hebben)
Franse regering: max 8, nu 7 (minstens 1 uit Brussel)
Waalse regering: max 9, nu 8
Brusselse regering: 5
Duitse regering: minimum 3, nu 5

• Wetenschappelijk onderzoek
• Verdragen
• Oprichten van diensten
• Ontwikkelingssamenwerking
• Strafrecht: ART 11 BWHI

• Kinderopvang ; art 5 §1, II, 1BWHI
• Jeugdbescherming: ART (§II, 6BWHI
• Onthaal van vreemdelingen: ART 5§1,II,3BWHI (inburgeringsdecreet  wet betreffende toegang van vreemdelingen tot het grondgebied)
• Gedetineerden: ART 5§1,II,7 BWHI

• Definitie: link met autonomie
• > concurrentie bevoegdeheden
• Voorkomen van conflicten
• Maar complexiteit van de bevoegdheidsverdeling
• Vb kansarmoede
• Vb Mestproductie: overbemestingen van akkers zorgt voor risico’s, schade voor gezondheid. Maar wie moet dat aanpakken? Landbouw = gewest maar; volksgezondheid = gemeenschap. Wat is het sterkste aanknopingspunt?  landbouw (Hiervoor is arbitragehof opgericht, om dit soort conflicten op te lossen.

Interne soevereniteit wordt opgesplitst tussen federaal niveau en niveau van de gemeenschappen en gewesten. Meestal werk met met concurrerende bevoegdheden:

• Deelstaten -> residuaire bevoegdheden
• Federaal niveau krijgt toegewezen bevoegdheden

Duitsland: centripetaal = van de deelstaten naar een overkoepelend geheeld

Belgie is een van de weinige centrifugale staten: men ging van een eenheidstaat naar een federale staat. Federaal niveau = residuaire niveau

Deelstaten = toegewezen bevoegdheden

Zolang het federaal niveau de bevoegheid niet naar zich toetrekt, blijft het op niveau van de deelstaten = principe van de gedeelde bevoegdheden

In belgie wou men dit vermijden : en werkt me met principe van de exclusieve bevoegdheden

In Vlaanderen is er vraag naar meer autonomie.

De belgische staatshervorming gerezen uit de vraag naar meer autonomie, om voor een aantal aangelegenheden hun eigen weg te gaan. De autonomie van de deelstaten is het motief voor de staatshervorming. De kenmerken hebben allemaal te maken met autonomie.

Sleutelwoord is de autonomie van gemeenschappen en gewesten

• Wetgevende bevoegdheden: is niet uniek, maar in belgie geen hierarchie van normen. We willen een instrument waar we wetten mee kunnen maken. Deelstaten willen niet afhankelijk zijn, willen eigen wetgevende normen om te reglementeren. Decreet en wet = gelijkwaardig.
• Exclusieve bevoegdheden: wanneer voor een bepaalde materie één niveau, één autoriteit bevoegd is. Voor bepaalde materie  1 wetgever. Dus er kan voor een bep materie geen 2 wetgevers bevoegd zijn. Reden: autonomie bevestigen.+ (meegenomen) minder conflicten tussen gemeenschappen en gewesten.
• Toegewezen bevoegdheden: enkel bevoegd voor materies die hen uitdrukkelijk in grondwet of bijzondere wet zijn toegewezen zijn. ART 6 + ART 35
• Verticaliteitsbeginsel
• Verschanste bevoegdheden
• Beperkte constitutieve autonomie
• Fiscale autonomie

• Nationaal orkest Belgie
• Paleis schone kunsten
• Koninklijk museum schone kunsten

GEMEENSCHAPSCOMMISSIES

- Artikel 135 GW
- Communautaire bevoegdheden
- Gedecentraliseerde besturen
- Vl. GC en het COCOF: adm. Overheden: administratieve besluiten
- Gem. Gem. Com: Bicommunautaire persoonsgebonden aangelegenheden, communautaire ordonnanties + adm. overheid

Cocof: Oefent de bevoegdheden uit die door de Franse gemeenschap zijn overgedragen en wel bij wijze van decreten.

• Bicommunautaire culturele instellingen (Nationaal orkest van België; Muntschouwburg; Paleis voor Schone Kunsten (Bozar); Koninklijk Museum voor Schone Kunsten)
• Onderwijs en cultuur die rechtstreeks de personen raakt
• Gebruik van talen
• Wetten en administratieve besluiten

ART 135

Een wet aangenomen met de in artikel 4, laatste lid, bepaalde meerderheid wijst de overheden aan die voor het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad de bevoegdheden uitoefenen die niet zijn toegewezen aan de gemeenschappen voor de aangelegenheden bedoeld in artikel 128, § 1.

ART 128

§ 1. De Parlementen van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap regelen, elk voor zich, bij decreet, de persoonsgebonden aangelegenheden, alsook, voor deze aangelegenheden, de samenwerking tussen de gemeenschappen en de internationale samenwerking, met inbegrip van het sluiten van verdragen.