Sociaal kapitaal is het kapitaal aan sociale relaties dat iemand bezit.

= Geheel van bestaande of potentiële hulpbronnen die voortvloeien uit het bezit van een meer of minder geïnstitutionaliseerd duurzaam netwerk van relaties van onderlinge bekendheid en erkentelijkheid of uit het lidmaatschap van een groep.

bv: Hoe gemakkelijk kun je iemand bellen zonder dat hij de hoorn op de haak gooit?

• Zelf opgebouwde netwerken / reeds bestaande netwerkstructuren. (familie, club, stam)
• Volume

1) afhankelijk van grootte netwerken + hoeveelheid kapitaal v/d kennissen uit het netwerk.

2) Het gaat niet enkel om de hoeveelheid, maar zeker om de kwaliteit van het netwerk.

Vb. lijfarts MAO, had maar 1 patiënt, maar wel zeer invloedrijk.

Bourdieu gebruikt het begrip sociaal kapitaal op cynische wijze, itt tot Putnam die het als iets positiefs zag.

• in beperkte mate autonoom, maar niet los zien van andere kapitaalvormen.

Twee aspecten zijn van belang:

1) objectieve homogeniteit

= basis van wederzijdse her- en erkenning

Mensen zullen altijd streven mensen van een hoger sociaal niveau in een netwerk te krijgen, maar iedereen zal dit willen. Het resultaat een zekere homogeniteit: groepen met leden die ongeveer evenveel sociaal kap bezitten.

Bv: A bevindt zich onder B en wil in contact komen met B, want die beschikt nl over meer sociaal kapitaal. B wil in contact komen met C, want die bezit nog meer kapitaal. Maar zowel B als C willen geen contact hebben met mensen die over minder sociaal kapitaal beschikken. Uiteindelijk zal A met D contact leggen die zich op hetzelfde niveau als A bevindt.

Gevolg: Het netwerk is altijd min of meer afgebakend. Bij het aanknopen van nieuwe relatie let men niet enkel op persoonlijk voorkeuren maar zal men ook anticiperen op de waarde die de nieuwe relatie in de ogen v/d andere leden v/h netwerk zal hebben.

=> Ieder groepslid is de bewaker van de grenzen van de eigen groep.

2) vermenigvuldigingseffect

= het privé kapitaal rendeert meer naarmate meer door anderen erkend wordt.

■ Het is niet waardevast: het moet worden onderhouden

=> rendabele relaties aanknopen die duurzame verplichtingen met zich meedragen

■ Om contacten aan te knopen moet men beschikken over een specifieke competentie. Mattheuseffect: hoe groter het soc kap dat iemand bezit, hoe winstgevender het wordt. Hoe hoger je staat, hoe gemakkelijker het is je netwerk uit te breiden en te onderhouden.

Bv: hoog geplaatste mensen kunnen selecteren wie ze in hun netwerk willen hebben. Iedereen wil hen nl in hun netwerk. Ze hoeven dus weinig relatiearbeid te verrichten.

Opmerking:

l Soms wordt collectief sociaal kapitaal gedelegeerd aan gemachtigde actor: vertegenwoordiger groep.

Bijvoorbeeld vakbondleiders, politici, woordvoerders,... beschikken meestal zelf niet over veel sociaal kapitaal, maar doordat ze de spreekbuis zijn van de groep kunnen we wel een groot collectief sociaal kapitaal inbrengen.

Gevaar voor persoonlijkheidscultus: leider verpersoonlijkt groep.

“ Het is door hem dat de groep als groep wordt erkend”

=> verduistering of diefstal van sociaal kapitaal