Item gefilterd op datum: mei 2014

Plato = verwondering vormt de basis van de filosofie en wetenschap. De verwondering, het onweten van dingen zorgt voor interesse om dingen te gaan ontdekken. Dit geeft ons extra motivatie om de oorzaak van dat gebeuren te onderzoeken (wetenschap). Bij wetenschap heeft men dus verwondering voor de inwendige werkingen die in de natuur gebeuren. Alle wetenschappen, incl. psychologie, waren oorspronkelijk deel van de filosofie. Doorheen de eeuwen, zijn deze wetenschappen zich stilaan gaan loskoppelen van de filosofie en werden onafhankelijk van de filosofie. Psychologie komt dan ook als één van de laatste wetenschappen los van de filosofie tijdens de 19de eeuw. De ontdekkers van de psychologie waren zowel filosofen als psychologen, die zich hadden ingezet om vele filosofische vragen op een wetenschappelijke manier te beantwoorden

Pesten (bullying) = het systematisch en langdurig lichamelijke pijn en/of psychologisch leed berokkenen aan één of meer anderen, face-to-face of virtueel (cyberpesten)

Pesters: mensen die pesten

Gepesten: de slachtoffers

Omstaanders zijn duidelijk bewust van het probleem maar negeren het of accepteren het passief(angst zelf gepest te worden)

Traditionele aanpak om het op te lossen: schuldigen vaststellen en straffen MAAR kans dat het probleem alleen verplaatst wordt.

Men moet overschakelen naar een systeem brede aanpak -> pesten wordt totaal niet getolereerd

Men moet mensen bewust maken dat elke individu even waardig is en dat men de menselijke diversiteit moet accepteren

Erg moeilijk: campagnes/educatie helpt NIET(uit onderzoek gebleken) want mensen met vooroordelen hebben neiging om informatie die in strijd is met hun wereldbeeld zo veel mogelijk te vermijden.

Wel andere manieren:

- Nieuwe rolmodellen: als bekende mensen als vertegenwoordiger van hun ras, seksuele voorkeur of geslacht een aansprekende baan of leidinggevende positie bekleden -> rolmodel

Zijn inspiratiebron voor eigen groep

Moeilijk om mensen met vooroordelen hiermee te overtuigen -> ze gaan dit meer als

“uitzonderingen op de regel” beschouwen. -> als het aantal “uitzonderingen op de regel” stijgt: regel wordt gewijzigd/bijgesteld

- Contact op gelijkwaardig niveau: als je mensen die vooroordelen hebben over elkaar dwingt om samen iets af te werken dan zijn deze vooroordelen na de samenwerking vaak weg.

Als je bv woonwijk bouwt waar verschillende lagen van de bevolking gaan wonen en alle lagen zijn in de minderheid dan zijn de vooroordelen vaak weg.

- Wetgeving: als men bij wetten bepaalde dingen verplicht  discriminatie/vooroordelen nemen af. Het is door wet mogelijk om bepaalde bevooroordeelde opvattingen te veranderen.

Vb. vroeger mocht men overal roken maar door bepaalde wetten mag dit niet meer, men doet het ook niet meer. (nog eens nalezen p556)

1) Ongelijkheid en sociale afstand: als SA groot is dan schrikken we terug van ander, het leidt tot minachting. We wantrouwen ze

2) Economische competitie: als er niet genoeg is voor iedereen gaat men anderen benijden. Zo ontstaan vooroordelen tussen profiteurs en mensen die wel werken

vb. blanke Amerikanen die net iets meer verdienen als zwarte Amerikanen vrezen dat zwarten hun jobs gaan afpakken.

Bestaan dus bij mensen in bevoorrechte posities tegen mensen in minderheidsposities MAAR ook tussen verschillende minderheidsgroepen(immigranten uit verschillende landen)

vb. in Bronx: er kwamen duizenden immigranten uit Puerto Rico aan vlak na WOII, ontstaan van conflict tussen de zwarten die er al woonden. Vooroordelen bij beide groepen.

3) Zondebok aanwijzen: een onschuldige persoon of groep de schuld geven van je eigen problemen. Werkt best als deze persoon/groep makkelijk herkenbaar is.(vb bij inbraak zeggen dat dit Oost-Europeanen waren)

4) Conformisme aan sociale normen: men heeft onbewust de neiging om de situatie te willen houden zoals die is(betekent vaak dat men de vooroordelen in stand houdt)

vb. bepaalde beroepen zijn typisch mannelijk zoals garagist, mensen vertrouwen het niet als ze plots vrouwelijke garagist zien. Ook zo bij bv mannelijke vroedvrouwen.

5) Stereotypering in de media: media houdt bepaalde foute normen in stand, we denken ten onrechte dat iets de norm is maar dit is vaak niet. Vb. nieuwslezers zijn altijd mensen tussen

25 en 45, dit schept gevoel dat alleen deze mensen dit kunnen.

Op TV werden vroeger Afrikanen afgebeeld als trage, domme mensen  klopt natuurlijk niet

6) Dehumanisering: men gaat bepaalde mensen of groepen als minder dan menselijk beschouwen.

vb. bij experiment met de schokken, tegen ene groep zei men dat groep lui was en dat het beesten waren. Andere groep zei men dat ze wel leuk waren. De luie groep kreeg zwaardere schokken dan de ‘leukere’ groep.

vb. Genocide in Rwanda: Hutu’s zeiden dat Tutsi’s slechte mensen waren, vijanden, kakkerlakken -> men vermoordde er plots miljoenen

! men kan het proces omkeren in de beginfase

Def. Vooroordeel: een negatieve attitude tegenover een individu die uitsluitend gebaseerd is op diens lidmaatschap van een bepaalde groep

Groep kan echt bestaan(vb groep studenten TEW) maar ook alleen in het hoofd van iemand(vb nerds)

Bestaat uit drie componenten: cognitieve, emotionele en gedragsmatige -> meestal negatief

Er is groot verschil met discriminatie(=een negatieve actie die wordt ondernomen tgo een individu als gevolg van diens lidmaatschap van een bepaalde groep.

Drie belangrijke termen:

- In-group: de groep waarmee een individu zich conformeert

- Out-group: iedereen buiten de eigen identificatiegroep

- Sociale afstand: het gepercipieerde verschil of gelijkenis tss zichzelf en een andere persoon

Ingroepfavoritisme: neiging van leden van de groep om eigen leden van de groep superieur te beschouwen.

Onderzoek hiernaar: Er was een man aangevallen door groep jongeren. In 1 geval gaf men het slachtoffer de naam Aziz en in ander geval noemde men het slachtoffer Sander(namen omwisselen bij grafiek). Men vroeg aan krantenlezers om mate van zinloosheid te geven van het geweld. Als het Sander is dan vindt men het veel erger dan als de man Aziz noemde.

Elementaire sociale perceptie -> anders als vriend/vijand beschouwen

Warmte en competentie -> 2 universele dimensies van menselijke sociale cognitie

We maken onderscheid tussen mensen die we aardig vinden(warmte/betrouwbaarheid) en respecteren (competentie /efficiënte)

Warmte: vriendelijkheid, behulpzaamheid, oprechtheid, betrouwbaarheid en moraal

Competentie: kundigheid, intelligentie, vaardigheden, creativiteit en effectiviteit

Hiermee kunnen we mensen inschatten:

I. Hoge warmte, lage competentie
Mensen voelen medelijden, gaan hen actief proberen te helpen(ouderen, invaliden)

II. Hoge warme en hoge competentie
Vinden we aardig, bewonderen we, willen we mee omgaan(mensen met wie we ons identificeren, willen omgaan: filmsterren, sporthelden)

III. Lage warmte en lage competentie
Voelen minachting, willen we mijden, negeren, r(minderheidsgroepen, uitkeringstrekkers)

IV. Lage warmte en hoge competentie
Beschouwen we als bevoorrecht maar ook onaardig, we zijn er jaloers op(politici, advocaten, buitengewoon rijken

Als we denken over onszelf -> 2 andere criteria:

- Als we succes boeken wijten we dit aan interne factoren (ik ben erg goed in meerkeuzevragen)

- Als we falen -> externe factoren (docent stelde lastige vragen)

Deze neiging -> self-serving bias(=vertekend denken over jezelf: een attributiepatroon waarin je in geval van succes de nadruk legt op je eigen (dispositioneel) aandeel, maar in geval van mislukking enkel de situationele verklaringen(het L ambiksyndroom) ziet)

Reden: we willen geen gezichtsverlies lijden

Komt ook vooral voor in individualistische culturen

Als we gedrag van anderen proberen te verklaren, dan zoeken we bij voorkeur een verklaring in de persoon zelf(dispositionele verklaring) en ‘vergeten’ we factoren in de situatie(situationele verklaring), zeker als het gaat om negatief gedrag

Vb. als iemand plots hard remt met auto denken we eerder dat chauffeur maakte ipv dat hij bv moest remmen voor een hond op de weg.

Komt veel voor bij individualistische culturen(West Europa, VS), bij collectivistische samenlevingen is dit minder.

(zelf te merken binnen VS: komt meer voor bij kinderen grote steden dan op het platteland)

Hebben neiging om de acties/pech van anderen toe te schrijven aan persoonlijkheid(niet aan situationele factoren)
vb. we vinden daklozen vaak dom en lui ipv denken dat ze enorme pech hebben gehad

Waarom zijn soldaten loyaal aan het leger als ze tijdens trainingen zwaar afzien(roepen, schreeuwen, geen slaap, geen privacy)

Als we ervaring hebben waar ons gedrag botst met onze opvattingen/ overtuigen -> cognitieve dissonantie

Theorie: mensen die vrijwillig iets doen wat botst met hun opvattingen/normen -> komen in een bijzonder gemotiveerde psychische toestand(=cognitieve dissonantie)

Ze proberen dus een situatie in strijd met hun normen op te lossen op twee manieren:

- Gedrag veranderen
- Cognities veranderen

Samengevat: iemand die een tegenstrijdigheid ervaart tussen zijn cognities en zijn gedrag(dissonantie), reduceert het conflict door zin denken aan te passen aan zijn gedrag. (zie boek p544)

Verklaart veel:

- Waarom voelt een vrouw zich aangetrokken tot een man die haar mishandelt?

Door krachtige drang tot zelfrechtvaardiging gaat ze het slechte proberen te vergeten en focussen op het goede.