Soren Kierkegaard

anti-beweging op monumentale systeem v Hegel + voorloper existentialisme

Marx-idee v concrete mens en individu centraal, maar geïsoleerd

Enteneller

- voor Kierkegaard was leven en denken één; zijn leven had een grote invloed op zijn denken

- vertrekpunt: nadenken over de situatie vd mens en wereld -> conclusie wereld is zinloos

-> angst en wanhoop

 Hoe uit diepe en reële angst komen?

- Niet op uiterlijkheden (esthetische, Shopenhauer) te gooien-> verveling -> diepere wanhop

- Niet door zuivere menselijke innerlijkheid (ethische) -> hoger niveau maar verlost mens nt

- 1 optie: opgeven v zichzelf aan God (religieuze)

-> bereiken via het inzicht id zinloosheid vd wereld (opm: geen godsvewijs)

-> mens is voor eigen leven verantwoordelijk en moet christelijke levenswaarden ontdekken

Kierkegaard vs Marx:

- beide mens centraal en keren ze zich tegen Hegel

- individu op zich <- -> deel v sociaalhistorisch bestel

Naast rationalistische, idealistische filosofie (enkel verstand)

-> kleinere stroming -> verstand + gevoel + intuïtie + …

Augustinus: - grote plaats aan persoonlijke bewustzijn; kenniskracht vd liefde

- verdrongen door aristotelisme v Thomas v Aquino

Blaise Pascal: - zag beperkingen v wiskunde en rationalisme -> meer om ‘de vrede vd ziel’ te bereiken

- overgave aan de Openbaring en Gods genade

- rol vh gevoel

fenomenologie (nieuwsoortig denken, leer van de verschijnselen); onderscheid tss

- fenomenologie v Kant: ‘de leer van de verschijnselen vd dingen’ tov niet te vatten Ding-an-sich

- fenomenologie v Hegel: ‘verschijnen vd geest’

- moderene fenomenologie (Husserl)