Sigmund Freud

Oorsprong vd psychoanalyse

- Freud ontdekte dat hysterie even goed bij mannen kon voorkomen en dat suggestie al even doeltreffend was als de totnogtoe gebruikte hypnosemethode

- Freud ontdekte de seksuele factor in vele ziekteverschijnselen; ‘psychoanalyse’
-> veel verder teruggaan in jeugd

-> gevolg van onderdrukte verlangens

- Freud ontdekte dat interpretatie van dromen en vrije associatie veel effectiever toegang gaven tot het onderbewust dan hypnose of suggestie

 resultaat was de theorie van ego, id en superego

Wereldbeeld (samengesteld uit verschillende principes)

1- de mythologie en de primitieve godsdiensten -> ‘de eeuwenoude dromen van de mensheid’

2- taboes waren de eerste uitingen v bewustzijn

3- animisme -> ontwikkeling tot godsdienst -> wetenschap (nu juist inzicht in onze situatie)

4 - beschaving slechts mogelijk door steeds verder beheersen van ons libido

5 - steeds groter ‘realiteitsprincipe’ (maatschappelijke orde en haar ideologie) over ‘lustprincipe’

-> alleen door libido systematisch te verdringen kunnen we cultuur scheppen, anders elkaar vernietigen

6 - kon niet aanvaarden dat we ons door onze illusies lieten leiden, ookal doet bevrijding pijn

7 - vervreemding/aliënatie: onaangepastheid aan de relateit

-> beinvloedde structuralisme, zeer veel invloed in het algemeen

Kritiek

- theorieën verstarde omdat ze niet aan omstandigheden na woII aanpasten

- beeld van de vrouw is berperkt, vaak verkeerd en soms gevaarlijk (“gelijkheid is onmogelijk”)

- Marcuse verwijt hem dat hij het realiteitsprincipe als onveranderbaar en statisch voorstelt

-> Freuds inzichten gaven weinig uitzicht op verandering op het handelen

Meer info realiteitsprincipe: http://educatie-en-school.infonu.nl/werkstuk/8112-de-psychoanalytische-theorie-nader-belicht.html

Frankfurter Schule (o.a. Marcuse)

- groep van mensen uit verschillende discipline die samenwerkten

- niet toevallig: geloofden dat eenzelfd eprobleem enkel begrepen kan worden indien vanuit verschillende gezichtspunten

- 2 pijlers: psychoanalyse (Freud) + historisch materialisme (Marx)

- Freud: mens als individu, menselijke psyche, seksualiteit

- Marx: mens als sociaal wezen, economische en sociale krachten

- gemeenschappelijk: * bestaande illusies doorbroken

* primaat van de rede over het gevoel

* ‘individuele mens’ is dezelfde mens