Empirisme: John Locke

Basisprincipe

- hij verwerpt de aangeboren concepten, de mens begint als een onbeschreven blad

- door zintuiglijke ervaringen krijgt hij inhoud, wat Locke ‘ideeën’ noemt.

-> volledig van buiten

-> bevat enerzijds uiterlijke zintuiglijke ervaring, sensation

* primaire eigenschappen: grootte, vorm, getal, … = objectief

* secundaire eigenschappen: kleur, geur, smaak, … = subjectief

-> bevat anderzijds innerlijke zelfobservatie, reflection

Hoe komen tot waarheid? slechts enkele absolute zekerheden:

-> hij aanvaart eigen bestaan en dat van God

-> hij stemt in met de waarheid van wiskunde

voor de rest altijd zekere maat van twijfel

Gevolgen

- doorbraak democratie (waarom standpunt van tegenstander eigenlijk minder?)

- grote bewegingsvrijheid voor handel, industrie en financiën

- religieuze tolerantie (geen enkele godsdienst kan absolute waarheid opeisen)

- actief pluralisme (Locke pleitte voor ondeling begrip in het algemeen)

- grondige opvoeding is voorwaarde van tolerante maatschappij