Context en spraak hersenactiviteit

Het phonemic-restoration effect betekent dat in een zin waar een phoneme wordt vervangen door een PIEP, men onbewust de juiste letter hiervoor invult: Bijna niemand hoort dat er in “Ik denk niet dat *PIEP*ullie nu een piep horen” een letter werd vervangen door een andere toon. Slechts 1 op de 20 mensen zegt een toon te hebben gehoord,

maar kunnen niet aanwijzen waar precies. Je vervangt piepjes e.d. ook automatisch als het begrip van het woord pas uit de volgende woorden blijkt:

It was found that the *P*eel was on the shoe

It was found that the *P*eel was on the orange

It was found that the *P*eel was on the axle

Bijna iedereen hoort respectievelijk ‘heel’, ‘peel’ en ‘wheel’, hoewel de zinnen identiek waren bij het desbetreffende woord (de drie zinnen zijn niet driemaal ingesproken, het is steeds dezelfde intonatie etc etc, behalve het allerlaatste woord, wat er daarna aanvastgeplakt is – niet hoorbaar).

Identificatie van woorden is dus niet metéen maar kan afhangen van de perceptie van volgende woorden.

Context and the Recognition of Faces and Scenes

Bij stimuli die er helemaal ‘ingebakken’ zijn, is het heel moeilijk om deze te herkennen zonder de context. Op blz.65 staat een plaatje van een gezicht, met een aantal onderdelen: neus, oor, mond. Wanneer slechts contouren worden gegeven, herkennen wij het slecht. Pas als het in context wordt gegeven (of de onderdelen gedetailleerd worden getekend), zien we wat het voorstelt.

Ook bij complexe visuele scenes speelt context een rol: proefpersonen kregen kort een normaal plaatje te zien, of hetzelfde in stukken geknipte (en door elkaar gehusselde) plaatje.

Wanneer daarna werd gevraag aan te geven wat zich op een bepaalde plaats bevond, waren de personen die het normale (coherente) plaatje hadden gezien veel beter dan de anderen.

Context wordt dus, zoals bij tekst- en spraakherkenning, blijkbaar meegenomen om dingen te identificeren.