Groepsontwikkeling

Ook hier is er sprake van verschillende fasen die een groep doorloopt:

• Groepsontwikkeling (sociaal-emotioneel)

Eerste kernthema: erkenning, behoefte om erbij te horen (‘dimensie ‘binnen of buiten’)

v Wil men deel uit maken van de groep of niet? Op dit punt begint groepscohesie of desintegratie (vb. In hoeverre kan ik hier mezelf zijn, willen ze me zien zoals ik ben ,…)

v Die onzekerheid geeft aanleiding tot allerlei gedrag:

• Aanval: iemand die zeker is van zichzelf, grapjes maakt en druk praat.
• Verdediging: iemand die zich terugtrekt, luistert en zich bezighoudt met andere dingen.

v Dit is vooral een explorerende fase (small talk), deze fase wordt ook wel eens omschreven als de beleefde fase of de oriëntatiefase.

Tweede kernthema: invloed (‘dimensie ‘onder of boven’)

v De meesten zijn over hun onzekerheden heen: uittesten op een voorzichtige manier wat de pikorde van de groep is.

v De groepsleden verdelen de invloed, hun plaats in de pikorde van de groep.

v De groepsleden testen de macht van de leiding uit (=kritiek op leider).

v Bij de belangenstrijd begint men ook verhulde negatieve gevoelens te uiten (groep wordt op sterkte en samenhang getest).

Derde kernthema: genegenheid (dimensie: dichtbij of veraf) (vb. hoeveel geef ik om de anderen en om de groep, en hoeveel geven de andere om mij?)

v Uitdrukken van positieve (en negatieve) gevoelens. Men gaat zich meer voor elkaar interesseren en men knoopt vriendschapsbanden aan.

v De groep krijgt een sterkere samenhang, ontwikkeld eigen gebruiken en jargon. Er wordt ook meer gesproken van “wij” en “onze groep”.

• Groepsafbouw (omgekeerde volgorde):
  • Ø Affectie wordt afgerond :

v Deelnemers uiten hun positieve of negatieve gevoelens voor elkaar.

v Relaties worden in voltooid verleden tijd besproken.

• Ø Invloed wordt afgerond: dingen die eerder door groep werden beslist, worden nu zonder discussie gedelegeerd aan lid of leiding; eerdere besluiten opnieuw besproken….
• Ø Inclusie wordt afgerond: groepsleden komen te laat of vertrekken te vroeg, bagatelliseren belang dat groep voor hen heeft gehad, men belegt reünie…
• Fasen van probleemoplossing (in taakgerichte groepen)
  • Ø Oriëntatie of beeldvorming (iedereen legt zijn oplossing(en) op tafel).
  • Ø Evaluatie of oordeelsvorming (men evalueert de voorstellen van elkaar).
  • Ø Controle of besluitvorming (men krijgt greep op het probleem, op de procedures die behulpzaam zijn kunnen zijn bij de oplossing ).
• Groepsontwikkeling = sociaal-emotionele ontwikkeling + probleemoplossing (in een groep vinden vaak beide processen op dezelfde moment plaats).
• Functie van groepscommunicatie (Bales)
  • Sociaal-economische groepen:
    • Positief: vertoont solidariteit, verlaagt spanning, gaat akkoord
    • Negatief: vertoont spanning, vertoont vijandigheid, gaat niet akkoord
    • Taakgerichte groepen
      • Pogingen tot antwoord: mening geven, informatie bieden, voorstellen maken
      • Vragen:informatie vragen, meningen vragen, voorstellen vragen

V.8 Groepsprocessen

• Belangrijke aspecten bij groepsvorming, –werking, -samenhang:
  • Ø Waargenomen en toegeschreven gelijkheid van persoonlijkheidskenmerken en ideaalopvattingen (mensen sluiten zich vaker aan bij een groep met al redelijk gelijke mensen).
  • Ø Complementariteit (een democratische leider bij een democratische groep).
  • Ø Vooropstellen van groepsdoel, boven het individueel doel (zorgt voor een efficiëntere werking van de groep).
  • Ø Externe bedreiging creëert solidariteit binnen de leden.
  • Ø Bevrediging van taakgerichte behoeften (als de groepssamenwerking resultaten oplevert).