De ontvanger
= actief, doet iets met de boodschap, decodeert
Laatste fase in het communicatieproces:
De integratie van de boodschap in het totaal kennis- en ervaringspakket van de ontvanger, of het niet-integreren van de boodschap
Interpretatie en integratie = intrapersoonlijk proces → individueel gebeuren
PUBLIEK aanwezig (“present”)
verspreid (“spread”)
Feedback (van ontvanger naar zender)
= alles wat de zender iets vertelt over het resultaat van zijn boodschap
of… de informatie die de zender krijgt door de manier waarop de ontvanger op zijn boodschap reageert
Terugkoppeling = wat de zender hiermee doet
Interpersoonlijke comm. ↔ woordvoerder ten opzichte van groot aantal ontvanger:
Men communiceert weliswaar face tot face met de ondervrager maar doet dat ‘in bijzijn’ van een groot aantal ontvangers. Die zijn voor de woordvoerder (grotendeels meestal) onzichtbaar en dat maakt het zeer moeilijk om in te springen op de reacties van de ontvangers, hetgeen in een gewoon gesprek wel kan…
Vaak kan wat in de media verkondigd wordt leiden tot communicatie tussen de ontvanger onderling! (Info stroomt door van ene ontvanger naar de andere)
+ hoe meer mensen betrokken zijn bij het doorgeven van informatie, hoe groter de
kans dat die informatie wordt verminkt
Positieve feedback: informatie die leidt tot een vergroting van de afwijking
Negatieve feedback: informatie die leidt tot een vermindering van de afwijking
→ in een goed functionerend communicatiesysteem vindt men zowel positieve als
negatieve feedback!
Normale communicatieproces: sturen we wat we zeggen (terugkoppeling) op grond van reacties van de ander (feedback).
Soorten feedback
- Uitgestelde feedback
De feedback die de zender van een massacommunicatieboodschap ontvangt, is meestal uitgesteld (kost tijd).
- Geïnstitutionaliseerde feedback
Bij massacommunicatie wordt er vaak opdracht gegeven –aan derden- om het effect van bepaalde programma’s op de ontvanger na te gaan.
Hiervoor zijn verschillende technieken ontwikkeld: enquetes, logboek,
àkijk- en luisterdichtheidonderzoek (audiometer):
Men meet op welk kanaal men is aangesloten. Het tv-gebruik (aan of af en welk
kanaal) wordt gemeten door de audiometer, maar hoeveel ontvangers kijken
valt op die manier niet te meten
Blijft omwille van hoge kosten relatief lang aangesloten op eenzelfde toestel
- Representatieve feedback
ontvanger = massa → onmogelijk van elke ontvanger feedback te krijgen!
DUS: steekproeven (moeten wel representatief zijn) - Kwantitatieve feedback
≠ kwalitatieve feedback
Het is niet omdat een programma vb een hoge kijkdichtheid had, dat herprogrammering kan overwogen worden. Redenen van die hoge kijkdichtheid kan zijn dat er zwakke concurrentie was van andere zenders of dat het programma ideaal werd uitgezonden in prime-time - Cumulatieve feedback
Bijvoorbeeld in de filmwereld wanneer een tweede, een derde vervolgen zich opdringen, dan wordt die feedback cumulatieve feedback geheten. Vb. “Star Trek VI” en “Jaws III”
àGeleende feedback
wanneer we van anderen, die ervaring terzake hebben, vernemen wat we moeten doen om een communicatieproces te doen slagen. Vb. onderwerpen die in geschreven pers succes kenden, behandelen voor radio en/of tv
à Anticiperende feedback
Vooraf info winnen door marktonderzoek en opiniepeilingen vb pilot aflevering
à Feedforward
wanneer de zender zich vooraf ‘instelt’ op vb. een gesprek door zich in te
beelden hoe het zal verlopen en door zich te laten informeren over de persoon-
lijkheid van de gesprekspartner.
Vb. voor het overbrengen van de boodschap in een woordvoerdersituatie
(goede voorbereiding nodig + moet afgestemd zijn op ontvanger)
→ op voorhand publiek analyseren
Communicatie van een boodschap is het effectiefst, als mensen bepaalde opvattingen, achtergronden en ideeën gemeenschappelijk hebben. Hoe meer mensen daarin van elkaar verschillen, hoe moeilijker communicatie zal zijn…
Ook inlevingsvermogen (in anderen) is belangrijk in wat ‘sociale intelligentie’ wordt genoemd: het vermogen om sociale situaties snel en genuanceerd te kunnen overzien
Zendergericht ↔ Publieksgericht
Televisie-interview met publiek in de studio:
de positieve of negatieve reacties van het aanwezige publiek KUNNEN immers een bepaald positief of negatief effect hebben op een eventuele meningswijziging van de ontvanger thuis!