Er bestaan een aantal claims, geldigheidsaanspraken. Deze zijn van verschillend karakter en kan gekoppeld worden aan de werelden. Een aanspraak kan je herkennen doordat je het in twijfel kan trekken, bewisten.

Wat is een aanspraak?

Bv. Dat paaltje staat te dicht bij mij, je moet het verder zetten

=> aansprakelijkheidsclaim: je betwist iets wat je doet. De persoon eist zijn stuk grond op.

In iedere zin dat je zegt, maak je drie aanspraken.

Bv. ik beloof u dat ik dat boek morgen terug breng.

objectieve wereld => er is een boek Je maakt aanspraak over iets in de objectieve wereld, een stand van zaken in de objectieve wereld.

Bv. JA maar ik heb je boek niet, ik heb je dvd.

Propositie => waarheid: geen waarheid zonder taal en geen werelden.

Bv. is er wel een boek?

=> overeenstemming met de realiteit, buiten de wereld

waarachtigheid: heeft met je gevoel te maken. Het stemt overeen met je gevoel.

Bv. je krijgt witloof maar je lust het niet....

Bv. ik beloof u dat boek te brengen...maar dat zal niet waar zijn...

rechtvaardigheid/normativiteit

Bv. je zit aan tafel en vraagt geef de appelmoes is door.

waarheid: dat is geen appelmoes, maar perenmoes=> betwisten

waarachtigheid: eigenlijk luist ik geen appelmoes, maar toch vraag ik het.

rechtvaardigheid: ondanks dat je vlakbij de appelmoes zit, toch vraag je de appelmoes.

Je vindt het ergens normaal dat men je bediend.

Als je taal gebruikt, dan ga je met die taal een hele batterij van mogelijkheden van kritiek meesleuren.

WRM? je stelt je door taal aansprakelijk voor kritiek en dus is er mogelijkheid tot verandering.

Vooraleer er sprake was van een uitgesproken taal, bestond er een taal die nog niet helemaal ontwikkeld was.

=> paleotaal

De drie aanspraken zitten hier heel nauw in elkaar versmolten, tenzij je er weet van hebt.

Bv. Als je in de vijver valt en je niet kan zwemmen=> help roepen

Waarachtigheid/expressiviteit: als je alsof doet dat je niet kan zwemmen

Rechtvaardigheid: je verwacht dat mensen je komen helpen. Het is hun plicht.

waarheid: Als er geen water is, dan kan je niet spreken van een feitelijke toestand waar je om hulp zoekt.

Gedurende vele jaren hebben de mensen gecommuniceerd via kreet. Dat was de manier waarop we angst, kreten,... signalen de wereld ingaan. Is dit taal?

De claims zijn niet helemaal van toepassing. Er is geen tijd tot redelijke overleg en kritiek. Je moet eerst handelen en dan pas praten. Als je niet handelt, dan verbreek je de communicatie. Ofwel ga je helemaal mee, ofwel stoot je hem af.

=> communicatie in deze tijd was onkritisch meegaan ofwel abrupt stoppen.

Doorheen de jaren zijn we op een genuanceerdere manier met elkaar omgegaan. Er blijft altijd een kritische distantie. Je gaat dus niet helemaal op. Je hebt niet de OF-OF situatie.

Men communiceerde in de paleotaal enkel via kreten.

Tegenwoordig is er nog wel gebruik van deze paleotaal symbolen.

Bv. vlaggen, banieren,... je schaart achter je achter dat land

Bv. iemand steekt de vlag van België: ofwel doe je mee...ofwel zeg je “nee”.

In de gevorderde SL is het mogelijk dat ondanks dat je lid bent, je ook kritiek kan uiten.

=> dat is de truc die taal ons mogelijk maakt => emanciperen => taal verbeteren.

- expressie: je drukt iets uit, je zegt iets te doen

- Bv. ik beloof, het regent

-altijd gericht tegenover iemand anders, soms is dit ook verzwegen als je tegen jezelf praat

Bv. u

=> illocutie: je probeert de andere te overtuigen van iets

Je geeft iets aan iemand, je zegt iets tegen iemand

- toestandomschrijving: je zegt iets over de stand van zaken in de wereld

=> propostie

Bv. morgen een boek te geven

=> Iedere zin heeft dit!

Soms zijn de drie componenten niet zo duidelijk

Bv. het regent: toestand overheerst, maar toch druk je hetzelf uit en je zegt dit tegen iemand.

De volgende stap: de taal dwingt ons t.g.v drieledige structuur, de wereld op te splitsen in drie!

Als je iets uitdrukt, dan wil dat zeggen dat er een innerlijke wereld bestaat bestaande uit stemmingen, ideeën, gevoelens. Je hebt daar enkel toegang toe.

=> subjectieve wereld

Bv. gevoelens, emoties, ideeën, gedachten,...

Deze wereld ontspringt aan de taal. Dit is een gevolg van de taal. Het is een gevolg dat mensen tala hebben. Door de taal ontstaat deze wereld. Wezens die geen taal hebben, hebben geen subjectieve wereld. Je krijgt dit pas als je kan spreken.

De taal roept de subjectieve wereld op. Habermas draait de stelling om dat er eerst de wereld was en dan pas de taal. Maar Habernas is van mening dat de wereld er gekomen is door de taal.

=> ontstaan uit expressie.

De objectieve wereld = geheel van voorwerpen, die ontstaat omdat je erover kan spreken.

Dit ontstaat uit propositie. het is een lichamelijke uiting. de wereld erbuiten.

Bv. Het is omdat je over de maan kan spreken, dat dat verschijnt over de objectieve wereld.

Bv. aap die steen werpt, zal die steen niet denken aan een verschil tussen obje en subjectieve wereld.

De taal gaat vooraf aan de wereld en doet deze ontvouwen in drieën.

Je spreekt je uit t.o.v iemand anders. Dit is de gemeenschappelijke wereld. Dit is de sociale wereld. Dit ontstaat uit de illocutie. Een wereld die van ons is.

Het wereldbeeld bestaat pas als je er van vervreemd wordt. (Hegel)

De taal heeft iets scheppend!Eerst was er de taal en die heeft alles gecreëerd.

Wanneer we ons bezighouden met de theorie van de SL, dan kunnen we dit pas doen als we een grondig inzicht hebben van de taal. (invloed taalfilosofie)

De eerste sociologen hadden niet veel interesse in de taal, maar de linguistic term zorgde voor een verandering.

Wat is taal?

Je hebt taal en spraak als woorden voor taal. Maar ook de rede.

=> Er zijn verschillende benamingen voor taal.

Rede en taal zijn relevant!

taal = opsomming van woorden, een lexicon, een geheel van grammaticale regels

rede = dat is niet de taal die er is buiten ons, maar als een bepaald doel, nl tot rede komen. Dit wil zeggen een verstandhouding te bereiken

=> bevat een utopie, nl van de universele verstandhouding. Dankzij de taal is het mogelijk dat mensen met elkaar standhouden en contact onderhouden en uiteindelijk tot wederzijds begrip komen.

=> kern normatieve ingesteldheid van Habermas

Er schuilt een thelos in de taal. Dit woord is van Aristoteles. Er zit in de dingen in de bepaald doel.

Bv. een appelzaadje => appelboom

Dat wil dus zeggen...naar zijn doel toegaan.

Bv. de mens heeft een thelos en ik moet dit enkel vinden en dan valt alles in de plooi.

Ook de taal heeft een thelos. De taak kan uitgroeien tot een algemene verstandhouding. Dit hoeft echter niet.

Als je een studie wilt maken van de SL, dan moet je rekening houden dat de mensen ook een utopie willen realiseren. Je mag deze dimensie niet uitsluiten.

Communicatief handelen = handelen gericht op wederzijds begrip. SL is pas mogelijk als dit wederzijds begrip is.

Het antoniem is strategisch handelen, handelen om een bepaald doel te verwezenlijken, uit eigen belang.

Bv. reclame => doel: mensen dingen laten kopen.

De bevat een thelos, maar ook een structuur!

Als de taal zich ontvoud, dan kan je er vanalles uithalen. Als de taal inwerking treedt, dan zal dit vanalles mogelijk maken.

Bv. Ik beloof u, morgen dit boek terug te brengen.

=> Iedere taalhandeling kan opgevat worden als een speech-act. Zin heeft bepaalde consequenties als je iets zegt. Je doet iets met de taaluitingen. Woorden zijn soms regelrechte daden.

Bv. ja ik trouw met u! De taal heeft soms handelingsconsequenties.

Iedere zin heeft het karakter van een taaldaad.

Bv. het regent..er zit een taaldaad in.

Habermas

• beïnvloedt door Adorno
• erfenis Frankfurterschule verderzetten
• figuur van de 2/3de figuur van deze institutie/scholing
• enerzijds sociologie met een normatief karakter, want hij denkt dat dit zo moet

=> trouw aan de Frankfurterschule

 stroming van het marxisme te situeren

- verschilpunt: hij geeft blijk van een aandoenlijk optimisme. De moderniteit zit wel op een verkeerd spoor, maar is niet gedoemd om te mislukken.

- Hij is begonnen als filosoof en gaat later meer naar de sociologie

De oversprong is gemaakt via de studie van Marx. Tegen eind jaren 60: meer studie van communicatie.

=> theorie van het communicatieve handelen. (jaren 80)-l aantal intu¨ties gebaseerd (Duits, Marxisme) en ook aspecten afkomstig van de Angelsaksiche filosofie (GB)

 op dat ogenblik was deze taalfilosofie zeer dominant

=> combinatie conintentale en marxistische

■ gevolg: wereldveroverend

- publiek figuur: onderwerpen schrijven in krant en mengt zich in het publieke debat

=> hoog theoretisch en logisch, want Sl is een plaats waar je argumenten uitwisselen