 het restrictieve huwelijkspatroon was het ultieme contraceptieve middel vh Ancien Régime

• meer dan de helft vd eerstgeborenen binnen het jaar na het huwelijk
• borstvoeding werd in die tijd heel frequent en heel lang toegepast, en zorgde voor een periodieke steriliteit en pauze tussen de verschillende geboorten
• geboortecijfer lag veel hoger in vgl met vandaag, maar de kindersterfte was enorm

 het gemiddelde gezin in de vroegmoderne plattelandssamenleving bestond slechts uit de ouders en 2 à 3 kinderen

Seksualiteit

 ME & VMT: huwelijk een exclusief kerkelijke aangelegenheid en onaantastbaar sacrament

• dekens en priesters hielden nauw toezicht op de parochiale seksuele mentaliteit
• overspel, concubinaat en ongewenste zwangerschap waren ernstige zonden
• Katholieke Kerk: seks was enkel toegelaten met het oog op het verwekken van kinderen
• er werd nauwelijks getrouwd tijdens de vasten of de advent: uitbundig feesten was dan immers verboden

• ‘gehoorzaamheid’ afleesbaar via de prenuptialen
  • 20 % vd kinderen waren prenuptialen
  • na Concilie van Trente werd streng gepreekt tegen voorhuwelijke betrekkingen
  • strengere straffen op kindermoord gaven een extra dwang tot trouwen
  • prenuptialen in geval van geprovoceerde huwelijken werden niet geviseerd
• omwille van de hoge huwelijksleeftijd was er vaak een periode van 10 jaar dus de seksuele volwassenheid en het legitieme moment van seksuele activiteit
  • voorechtelijke hofmakerij kwam in heel Europa voor
  • Fr: Veillée: ongehuwden komen samen
  • Oost- en Noordzee: Kiltgang of nachtvrijen

 jongens dringen bij meisjes thuis

 regio’s met eerstegeboorterecht:

• andere kinderen secundaire rol
  • werkten als ondergeschikten op familiebedrijf
  • moesten een andere bron van inkomsten zoeken
• behoud vh familiebezit stond voorop
• kerngezinnen:
  • verdeling vh erfgoed maakte vorming van nieuwe huishoudens mogelijk en noodzakelijk
  • banden met ouderlijke familie werden niet verbroken
  • pasgehuwden gingen in de buurt vh ouderlijke huis wonen: neo-lokaliteit
  • samenwonen onder één dak gebeurde hoofdzakelijk in tijden v crisis

 huishouden doorloopt vaak verschillende fasen en verandert daarbij geregeld van samenstelling

• aantal inwonend personeel per gezin vaak 1 à 2 personen
  • huispersoneel bij dorpsnotabelen
  • knechten bij landbouwbedrijven
• landbouwbedrijven beschikten vaak slechts zolang over personeel tot de kinderen oud genoeg waren om zelf mee te helpen
• overlevingslandbouw: dagloners die men naargelang de economische conjunctuur kon aannemen of ontslaan

 meisjes in een plattelandssamenleving

• huwelijk was zo goed als het enige middel om in levensonderhoud te kunnen voorzien
• indien niet getrouwd was migratie naar de dichtstbijzijnde stad vaak de enige uitweg
• weduwen weken ook vaak uit naar de stad
• mannen konden daarentegen gemakkelijk aan werk geraken daar de vraag naar fysieke arbeidskracht groot was

 Huwelijk en gezinsvorming hangen niet enkel samen met de economische conjunctuur, maar ook met erfrechtstelsels

 huwelijk was tot het eind vd 18^e E een exclusief kerkelijke aangelegenheid

 erfenis had betrekking tot de grond èn op roerende goederen zoals voedselvoorraden en kapitaal

• deelbare systeem: gelijke verdeling vd erfenis onder de nog levende kinderen
• ondeelbare systeem of majoraat: erfenis gaat naar één erfgenaam, doorgaans de oudste zoon
• common law: oudste zoon erft hele familiebezit; kan echter via testamentaire beschikkingen ook andere zonen bezit toewijzen

 omvang en samenstelling vh huishouden

• alleenstaanden
• nucleaire of kerngezinnen (vader-moeder-kinderen)
• uitgebreide gezinnen (met verwanten, gewoonlijk grootouders)
• frèrêches (broers en zussen)

 duidelijk overeenkomst met verschillende regionale huishoudstructuren

• Peter Laslett: vroegmoderne bevolking bestond in West-Europa voor meer dan 80 % uit kerngezinnen
• Zuid en Centraal- Europa: veel uitgebreide gezinnen

 samenstelling van huishoudens was ook sterk bepaald door het type van economische activiteit:

• in regio’s met akkerbouw vaker uitgebreide gezinnen dan in regio’s waar veeteelt primeerde
• in steden groter aantal alleenstaanden en dominantie vh nucleaire gezin