STRESS EN COGNITIES

VERMEENDE CONTROLE

• Locus of control (theorie sociaal leren, Rotter, 1966)
• sterkere bekrachtigingen verwacht wanneer verantwoordelijkheid voor gebeurtenissen intern en niet extern werd gelokaliseerd
• = verwachting dat persoonlijke acties effectief zullen zijn bij het aansturen of beheersen van de omgeving , waarbij individuen hetzij tot de interne, hetzij tot de externe zijde behoren
• Intern georiënteerd → vaker probleemgerichte inspanningen bij persoonlijke of sociale stressoren wegens toeschrijving succes aan eigen verantwoordelijkheid
• Instrument MHLC (mulitdimensional health locus of control scale), 3 schalen:
• Intern
• Extern
• Invloedrijke anderen
• Onderzoek lage rugpijn: interne HLC → minder invalidering, meer baat bij behandeling
• Onderzoek herseninfarct: interne HLC → betere revalidatie, ook lange termijn (niet voor emotioneel herstel
• Versterken van interne locus of control = nuttige interventie (vb met brieven)
• Interne controle niet altijd adaptief wegens mogelijkheid tot optimistische bias
• geloof in interne controle in bepaalde situaties (vb. permanente invaliditeit) onrealistisch → mislukte pogingen probleemgerichte coping → depressie en hulpeloosheid
• Controle over wat?
• Gedragsmatig
• Cognitief
• Via beslissingen (keuze uit opties hebben)
• Informationeel
• Retrospectief (oorzaak toeschrijven aan gebeurtenis)
• Controle → minder stressvolle gebeurtenis door:
• Gewijzigde beoordeling stressor
• Verminderde emotionele arousal
• Andere vormen van coping
• Onderzoek kankerpatiënten: controle over aspecten van de gebeur-tenis of over de reactie daarop blijven gunstig voor de aanpassing, hoewel controle over prognose mogelijk niet realistisch is
• Causale attributies
• Onderzoek:
• Geen enkele specifieke attributie geassocieerd aan betere afloop
• Schuld geven aan het eigen karakter → slechtere prognose