Rehabilisatie t.o.v. voormalige mening m.b.t. de Industriële Revolutie.
Gelukkige woordkeuze?
o Vervuiling
· Steden worden op korte termijn onleefbaar.
o Neveneffecten.
· Afval.
· Ruimtelijke ordening.
· Vervuiling.
o Opeenhoping groot aantal mensen in centra.
· Late erkenning sociaal probleem.
© Oplossen.
© Vooral uit eigenbelang.
© Arbeiders vormen een bedreiging.
 Ghetto: groepsgevoel.
o Broeihaarden van verzet.
o Burgerij/ leger durft er niet meer binnen.
 Medisch probleem
o Uitbraak epidemies.
o Slaat over op burgerij.
o Bv. Cholera.
o Bv. Brussel: duizenden doden.
© Brugfiguren: artsen (1848)
o Signaal pas einde 19e eeuw gehoord.
· Moreel verderf.
© Misbruik.
© Tienerzwangerschap.
© Burgerij raakte geprikkeld maar vinden langs de andere kant ook dat dat
niet kan. Dit gedrag zou ook de rest van de samenleving aantasten.
· Kinderarbeid.
© Kun je niet als fenomeen rehabileren.
Industrialisering
o Invloed op omgang met tijd
· agrarische samenleving: cyclisch en concreet tijdsbesef
© Ritme van de seizoenen.
© Winter: dagen korter.
© Zomer: oogst binnen halen, men werkte langer.
· kapitalistische economie: lineair en abstract tijdsbesef
o Commodificatie van de tijd: tijd is geld Tijd wordt een waar.
o Compartimentalisering van de tijd
· Afbakening van de werktijd:
© ‘de klok slaat vijf uur’
 Tijd om naar het werk te vertreken.
 Impact op cultuur en leefwijze van de mensen.
 Dit kun je niet cijfermatig proberen meten.
 Als je grote hallen staan had waar mensen moesten komen
werken kon je niet anders dan afspraken maken i.p.v. af te
wachten tot het hen schikt om af te komen.
© Later: acht uur slapen, acht uur werken, acht uur vrije tijd.
· Notie ‘vrije tijd’
· Gevolgen:
© Discussie over werktijdverkorting
© ‘Nuttig’ gebruik van vrije tijd
 Niet op café zitten.
 O.a. socialisten: mensen nuttig bezig proberen houden.
Economisch versus sociaal perspectief.
Regionaal versus nationaal versus mondiaal
Korte termijn versus lange termijn
o Kleine dingen later grote invloed.
o B.v. vlinder die in het amazonewoud wappert zet trillingen in gang die in Europa een
storm kunnen veroorzaken.

Waarom geen veralgemeende ‘take off’?
In het centrum wereld-systeem
Dominantie in handelssysteem
Van protectionisme naar vrijhandel
o Niemand heeft er voordeel bij om voedsel te duur te gaan importeren.
o Want: meer mensen die gevoed moeten worden, die het niet zelf
importeren.
o Fabrieksbazen willen niet dat deze prijzen gaan stijgen want anders worden
hun arbeiders te zwak en te oproerig door te weinig voedsel.
Goedkope invoer grondstoffen en levensmiddelen
Goedkope export arbeidsoverschot
· Veel plichten, minder rechten.
· Mensen nodig als het goed gaat, als het slechter gaat
emigreert men maar.
Kosten groei afgewenteld
o Op het milieu.
o Op landen met minder vooraanstaande positive in het wereldsysteem.
o Op de arbeiders.