(11^e -12^e eeuw) Term van R.I. Moore. Hij bedoelde daarmee dat zowel de kerk als de echte staten uitbottende grote Europese koninkrijken hun eigen doelen en ideologieën zo nauwkeurig begonnen te definiëren dat ze vervolgens veel beter konden identificeren welke groepen of belangen daarmee in strijd waren.

afkomstig uit Grieks ‘kathari’ (de reinen) zelfde klank als ons woord “ketter”. Geloofden dat de materiële wereld niet door God maar door Satan was geschapen. Om tot de goede god te komen, moest al het stoffelijke dus worden afgezworen. Kenden 2 gradaties van gelovigen: de gewone credentes die de strenge ethische geboden niet naar de letter volgden, en de perfecti die dat wel deed en daaraan een bijna heilige status ontleende.