In de landbouwsamenleving waren er grenzen aan de groei. Dit zorgde voor uitsterven van diersoorten, overexploitatie. Echter dit was alleen het geval bij een bruuske groei, want de samenleving groeide sowieso, dit echter heel langzaam.

Er komt ook een ongeziene economische expansie

De meest gebruikte meter om deze groei in kaart te brengen is het Bruto nationaal product.

Meet de totale waarde van goederen en diensten die gedurende een jaar binnen een land worden geproduceerd. Maar is niet volledig correct

Monetair toegevoegde waarde staan voorop de ecologische en sociale waarden

Geen onderscheid tussen positieve en negatieve activiteiten

Houdt geen rekening met de verdeling van de rijkdom

Het principe van de ecologische duurzaamheid verreist dat de totale biofysische schaal van de wereldeconomie niet verder mag groeien, gezien het feit dat de mondiale draagkracht nu al wordt overschreden

Ecologische voetafdruk

De huidige wereldeconomie is een economie van onbetaalde kosten

Volledig beeld van de kosten van groei zou een hogere prijs betekenen

Vertraging of contractie een optie?

Meer regulering

Druk op winstprincipe

Druk op gelijkheidsmythe

Gevaar voor eco-totalitarisme?

Hulpmiddelen in het bemeesteren van de natuurlijke omgeving

Collectieve accumulatie van kennis: verleggen van grenzen

Vuur

Landbouw

Fabricage van landbouwwerktuigen

Metaalbewerking

Koper, brons, ijzer, zilver, goud

Zorgde voor ontbossing (houtskool)

Waterbeheersing

Via irrigatie zich van zoet water verzekeren

Voeding, woning en kledij

Collectief of sociaal leren via externe geheugensystemen

Taal

Schrift

Classificatiesystemen

Bibliotheken, instellingen van onderwijs en onderzoek

Het bewaren van onze vergaarde kennis

Digitale systemen

Groei van de digitale opslagcapaciteit

Historici onderscheiden 10 ‘technological complexes’ of ‘toolkits’ waarbinnen in elke beschaving nieuwe kennis wordt gegenereerd en opgeslagen.

Wapens, textiel, schriftdragers (papier), vuur, water (irrigatie), bureaucratie, trekkracht, scheepvaart, wiskunde, landbouw

Innovatie en diffusie van kennis gebeurt via sociaal/collectief leren binnen de sociale netwerken

Vele centra van technologische ontwikkeling

Geen rechtlijnig proces, gebeurt in sprongen

Vele vernieuwingen komen uit het Oosten

China

Cartografie

Zeevaart: kompas, zeilschepen

Irrigatie en kanalenbouw

Oorlogsvoering: buskruit

Drukkunst

Ambachtelijke productie van porselein, textiel, papier en zijde

India

Technieken in de productie van katoenen stoffen

Islamwereld

Productie van specerijen

Hout- en tapijtproductie

Ook hier komen er nieuwe technieken

Europa

Technieken in de landbouw

Wolnijverheid

Glasblazerij

Brouwproces

Pre-moderne wetenschappelijke tradities delen een aantal kenmerken

1) Het verwerven van kennis moet vallen binnen dominante filosofische en religieuze wereldvisie

Zorgt voor een groter risico op conflicten

2) Onderscheid wiskunde en natuurkunde

Wiskunde: getallenkunde en geometrie

Natuurkunde: natuur en de mens

Beschavingen hebben lange tijd geprobeerd om de wetenschappelijke kennis te verzoenen met de filosofisch-religieuze legitimatie. Dit wordt gedaan door de volgende orde te respecteren

1) Traditie, religie en openbaring als wortels van kennis

2) Kennis verworven door deductie

3) Kennis verworven via observatie of experiment

Vele centra van kennisopbouw

Eurazië tot 1500: Moslimrijken

Door verstrakking van het regime zal er minder tolerantie zijn en meer nadruk op orthodoxie

Innovatie maakt plaats voor verstarring

Een nieuwe Europese wetenschappelijke kennis

1500/1800: nieuw wetenschappelijk klimaat

Voorang aan de rede (rationalisme) en aan observatie en experiment (empiricisme)

Geen centraal sturend gezag die vernieuwingen kan blokkeren

Gaat gepaard met technologische doorbraken (industrie, transport, militaire slagkracht, communicatie, consumptierevolutie)

Groeiende ecologisch impact