Voortschrijdende organisatie

• Kooplieden, gilden en hanzen

Zorgden voor bescherming handelaars en goederen:

• rechtsbescherming (eigen rechtsspraak, leidde soms tot conflicten tussen Hanzen)
• tolvrijstelling

• Handelaarskolonies

• Vreemde handelaars vestigden zich bij elkaar in gebouw, straat, wijk,... ter bescherming en controle lokale autoriteiten (bv Italianen in Islamitische havens vestigden zich in wijken die ‘funduq’ genoemd werden)
• Duurzame relaties tussen inheemse en vreemdeling waren nodig om tot lonend handelsverkeer te komen

• Jaarmarkten

• Overheden steunden buitenlandse handelaars, vermits zij een +effect hadden op de economie
• Om handelsbewegingen te bevorderen: Jaarmarkten. Kenmerkend waren oa de marktvrede, vrijgeleide van bezoekers, lage tol, rechtbanken die handelsconflicten ter plaatse oplosten

Locatie

bepaald door ligging bij stad, handelsroute of productiegebie

Data

volgden elkaar in jaarcyclus op, zodat kooplieden van de ene naar de andere konden doorreizen.

Belangrijkste

- Z-O Engeland (wol)

- Z-W Zweden (haring)

- Vlaanderen

- Champagne

- Neder – Rijngebied

Kredietoperaties

Systeem

Winst die (Italiaanse) handelaars maakten investeerden ze op jaarmarkten zelf door krediet te verlenen. Zo evolueerden ze naar echte geldhandelaars. Kredietoperaties werden schriftelijk vastgelegd in schuldbekentenissen. Betaling hoefde niet rechtstreeks a schuldeiser maar kon ook gebeuren via vennoten of zakenpartners op een jaarmarkt in een ander land.

Intresten

- 10 à 15 % voor korte risicoloze

- tot 43;3% voor risicovolle

- hogere rente=woeker ->zware kerkelijke straffen

Soorten jaarmarkten

Algemene

- bedienden zowel de verre handel als de regionale en lokale handel

- voor de regionale en lokale handel bestonden er op talloze plaatsenkleinere jaarmarkten.

Etappeplaats

Jaarmarkten die hun belang vooral ontleenden aan de ligging als ettappeplaats op en route verdwenen weer in de vergetelheid zodra macro-economische en politieke omstandigheden leidden tot verschuivingen.

Voorbeeld

Jaarmarkten, zoals bvb die van Champagne, verloor omstreeks 1300 hun rol als W-Europees ontmoetingscentrum; vooral als gevolg van de verdere groei van het handelsvolume.

Opvolgers

Er kwamen wel opvolgers, zoal bvb. de Frankfurter Messe die nog altijd bestaat. Toch is hun functie als centrale plaats voor alle producten en betalingen verdwenen; omdat de tijdelijke ontmoetingen niet meer voldeden; de behoefte aan permanente jaarmarkten werd groter.

• Verdere stappen in de commercialisering van Italië

Algemene tendens

- arbeidsverdeling tss handelaar en vervoerder

- schaalvergroting van de handelsonderneming

- vorming van netwerken van permanente vertegenwoordigers

Complexe handelsrelaties efficiënt laten verlopen

1) verschriftelijking van de bedrijfvoering vereist.

- aandeelhouders wensten inzage te hebben in bedrijfsresultaten

- handelscorrespondentie tussen partners

- handelsvertegenwoordigers (factors) belast met informeren over honderden producten...

=> produceren van grote papierberg!

2) einde van de 13^e eeuw: de praktijk van de wisselbrief groeit

- ingevoerd dr Italiaanse firma’s

- betekende het verlenen van kortlopend handelskrediet, het omwisselen van munt en het overmaken van geld van de ene plaats naar de andere zonder dat er muntstukken aan te pas kwamen.

- Systeem kon alleen wanneer verschillende transacties tegelijk geregeld konden worden in het kader van een uitgebreid netwerk van duurzame partnerschappen.

Vb.: in Brugge en Barcelona werd dagelijks op een vaste plaats en tijd beurs gehouden om de wisselbrieven vast te stellen.

- Voordelen :

* gebruikers kunnen handelsoperaties vereffenen zonder dat er een muntstuk aan te pas komt; wat verlies uitsloot.

* vergemakkelijkte het internationale betalingsverkeer

- dit betalingsverkeer: voor gebruik wisselbrief; grenzen:

* noordgrens: London – Brugge – Keulen

* zuidgrens: Frankfurt en Geneve

3) Boekhouding

- perfectionering teneinde overzicht te houden over de complexe relaties en gegevens + om winstkansen tijdig in te schatten

- In Venetië in 14^e eeuw eerste dubbele boekhouding

4) kooplieden dienden behoorlijk te worden opgeleid

- 12^e eeuw: scholen in praktische kennis vr handelaren; die het monopolie van de Kerk op onderwijs hadden doorbroken

- circuleren van leerboeken in Italië over de best te nemen reisroutes, ...

Handelkapitalisme

Mentaliteit van de 14^e eeuwse handelaar: kapitalistisch!

Dit handelskapitalisme in sterk contrast met kerkelijke leer! (toch zochten theologen naar enige matiging; bvb. de theorie van de ‘juiste prijs’, die nog wel ovedreven winst betreed, maar aanvaardde niettemin het beginsel van de winst als vergoeding vr geleverde diensten)