RELIGIEUZE TOLERANTIE IN DE REPUBLIEK De vroegmoderne tijd

 meeste regio’s gold slechts één confessie als de officiële en religieuze minderheden werd er streng vervolgd – de Republiek vormde hier als enige een uitzondering op

• officiële of publieke Kerk was de gereformeerde
• overheid betaalde calvinistische predikanten in ruil voor preken en het voltrekken van dopen en huwelijken
• ! enkel leden vd gereformeerde kerk konden een publieke functie opnemen !
  • slechts 20 % vd bevolking officieel lid in 1620
  • groot deel vd bevolking woonde als liefhebber de gereformeerde diensten bij (ontrekken aan de strenge calvinistische discipline)
• 1579: Unie van Utrecht: erkenning principe van gewetensvrijheid
  • geen vrijheid van eredienst! (katholieke of lutherse diensten waren dus in theorie illegaal)
  • schuilkerken en synagogen werden toch oogluikend toegestaan
  • wereldlijke overheid stelde de concordia of sociale harmonie boven het ‘monopolie van de waarheid’

 positief voor de handel

 atheïsme of de radicale filosofie van Spinoza werden niet geduld