Opkomst van Israël

januari 23, 2014
Gepubliceerd in Geschiedenis
Lees 1457 keer

Palestina

- Zionisme vanaf eind 19^e eeuw

^§Reactie op Europees anti-semitisme
^§Doel: joods thuisland vestigen in Palestina

- Na WOII vluchten vele joden naar Palestina

^§Arabisch protest hiertegen
^§GB controleert de migratie en weigeren vele joden
^§Joodse leiders zoeken steun bij VN

- 1947: VSA én SU stemmen voor een verdeling van Palestina (op vraag van zionisten)

- 1947: Palestina verdeeld in 2 delen

^§Joods deel
^§Arabisch deel
^§Jeruzalem wordt onder internationale controle geplaatst
^§Tegen de zin van Arabische buurlanden

- 14 mei 1948: zionistische leiders verklaren Israël tot de “Republiek Israël”

^§Syrië, Libanon, Egypte, Jordanië en Irak (de 5 Arabische buurlanden) erkennen dit niet
^§Vallen Israël binnen
^§Israël (de Israëli, inwoners van de republiek Israël) doet een tegenaanval: 600.000 Palestijnse Arabieren moeten vluchten

- 1949: wapenstilstand

^§Jordanië had de Westelijke Jordaan-oever en een deel van Jeruzalem veroverd
^§Egypte had de Gaza-strook veroverd
^§Maar vooral Israël had opmerkelijke gebiedswinst geboekt
^§De Palestijnse Arabische vluchtelingen worden in vluchtelingenkampen gestoken

- Jeruzalem wordt verdeeld onder Jordanië en Israël

^§Jordanië: oosten
^§Israël: westen
^§Dus: internationale controle op Jeruzalem vervangen door deze tweedeling

De nieuwe staat Israel

- Israëli voelen Israël aan als een joods “thuisland”

^§Moest een toevluchtsoord voor alle joden worden
^§Rabbijnen hadden een enorme invloed
^§Toch godsdienstvrijheid

- Israël wordt een parlementaire democratie in westerse stijl

^§Socialistische partij blijft lang aan de macht
^§Hecht veel belang aan vakbonden, landbouwcoörperaties, onderwijs, gezondheidszorg
^§Ook staatscontrole op de economie

- Vlotte economische ontwikkeling

^§Industrialisatie Ý
^§Buitenlandse steun en investeringen
^§Levensstandaard ligt hoger dan andere Arabische landen
^§Moderne militaire industrie

 nucleaire wapens

- 1948 - … : 2 miljoen immigranten in Israël

^§1990: problemen ivm werkgelegenheid en huisvesting

De Arabisch-Israëlitische oorlogen

- 1956: Israël vs Egypte

^§Egypte had het Suezkanaal genationaliseerd
^§Israëlische schepen worden geblokkeerd
^§Israël gesteund door FR en GB

- 1967: Zes-Dagen Oorlog (Israël vs Egypte, Syrië en Jordanië)

^§Egypte had de Golf van Aqaba gesloten voor Israëlische schepen
^§Ramp voor de Israëlische economie
^§Israël wint overtuigend
^§!!! Westelijke Jordaan oever, oosten van Jeruzalem, Syrische Golan-Hoogtes, Gazastrook (van Egypte) en het schiereiland Sinaï gaan naar Israël!

- 1973: Egypte en Syrië vallen Israël aan tijdens Jom Kippoer (belangrijke joodse feestdag)

^§Israël slaat de aanval vrij snel af
^§Maar de Arabische Liga legt een olie-embargo op (belemmering van olie-transport)
^§!!! OPEC verviervoudigt hierop de olieprijzen
^§Wereldwijde oliecrisis
^§Ondertussen: VSA bemiddelt en de oorlog wordt beëindigd
^§Israël trekt zich terug uit de Westelijke Suez oever

- 1982: Israël valt Libanon binnen

^§Daar heerste anarchie door een burgeroorlog
^§Israël was slachtoffer geworden van de PLO (Engelse afkorting voor Organisatie Ter Bevrijding Van Palestina)

 ° 1964

 raids georganiseerd vanuit Libanon door PLO

^§Israël dringt door tot Beiroet en eist de afschaffing van het PLO
^§Israël trekt zich hierna terug
^§Behoudt wel een veiligheidszone in Zuid-Libanon

- Het Midden-Oosten en de Koude Oorlog

^§Het westen steunt Israël
^§SU steunt de Arabische staten
^§Eisenhouwerdoctrine belooft Amerikaanse steun aan alle anti-communistische landen in het Midden-Oosten

- De PLO (= Organisatie Ter Bevrijding Van Palestina / Palestine Liberation Organization)

^§° 28 mei 1964
^§Palestijnse Arabieren
^§Steeds meer militant en terrorisme Ý
^§1964: PLO wordt lid van de Arabische Liga

 PLO erkend als spreekbuis (of zelfs “verbannen regering”) van alle Palestijnse Arabieren

^§Eist terugtrekking van Israël uit de gebieden veroverd na 1967
^§Eist een onafhankelijke Palestijnse staat In de westelijke Jordaan oever en de Gazastrook

- Israël vs Palestina

^§1977: Socialisten verliezen de meerderheid

 door blijvende terroristische bedreiging in Israël

^§Religieus geïnspireerde nationalistische partij (Likud) komt aan de macht

 olv Menachem Begin als eerste minister

^§Moedigt de Israëlieten aan zich permanent te vestigen op de Westelijke Jordaan Oever en de Gazastrook
^§Verwerpt onderhandelingen met PLO
^§1980: annexatie van Oost-Jeruzalem

- Conflicten Ý

^§Over de gebieden die Israël bezette sinds 1967
^§Over het probleem met de Palestijnse Arabieren (die een onafhankelijke staat eisen)

- 1978: Egyptische president Al-Sadat breekt met het Arabische “front”

^§Onderhandelt met Israël
^§1979: akkoord onder toezicht van de VSA
^§Israël zou zich terugtrekken uit Sinai behalve uit de Gazastrook
^§Israël mocht vrij het Suezkanaal gebruiken

- Egypte wordt door de Arabische staten uit de Arabische Liga gezet

^§Al-Sadat wordt vermoord door Islamextremisten
^§Opgevolgd door Mubarak

Israël: de bezette gebieden en vredesonderhandelingen

- De Intifada

^§“afschudden” in het Arabisch
^§Opstanden in Palestijnse gebieden tegen wat Palestijnen de “Israëlisiche bezetting” noemen
^§1987: eerste intifada
^§Door een Palestijnse nationalistische agitatie (spanningen Ý)
^§Israëlisch leger VS Palestijnse jongeren (rellen)
^§PLO gebruikt de onrust om onafhankelijkheid te eisen voor Palestina
^§Negatief voor de Israëlische economie en democratie

- Vredesonderhandelingen

^§VSA moedigt vredesonderhandelingen aan
^§Israël zou de gebieden die het sinds 1967 bezette moeten verlaten
^§In ruil zouden de Arabische staten Israël erkennen als staat
^§De Palestijnen zouden een eigen land krijgen
^§Maar het joodse volk voelt zich onveilig omdat ze omsingeld zijn door islamlanden

 voor sommigen was territoriale expansie hier een antwoord op

^§Begin’s opvolgers (Likud-partij, nationalistisch cf. supra) ijveren voor definitieve vestiging in de Westelijke Jordaan oever en in de Gazastrook
^§De meeste Israëli zien echter de noodzaak van een vredevolle samenleving met de Islamieten

- 1992: Socialisten weer aan de macht

^§Olv Yitzhak Rabin en Shimon Peres
^§Rabin beëindigt de permanente vestigingen op de Westelijke Jordaan oever
^§Heropent vredesgesprekken

- 1993: Oslo-akkoorden

^§Geheime gesprekken tussen Israëli en Palestijnen
^§Leidt tot akkoord
^§Rabin en Yasser Arafat tekenen een akkoord in Washington (+ een ontmoeting met Bill Clinton)
^§!!! Israël erkent de PLO
^§Israël belooft stappen naar een Palestijns zelfbestuur
^§!!! PLO erkent Israël als soevereine staat
^§PLO zou het geweld stopzetten

- Maar, akkoord van korte duur

^§1995: Joods fanatiekeling vermoordt Rabin (socialist, dus gematigd jood)
^§1996: Peres (socialist, cf. supra) en de socialisten verliezen

 Likud neemt de macht terug over (nationalistisch)

 olv Benjamin Netanyahu

^§Netanyahu laat de joden zich weer vestigen op de Westelijke Jordaan oever en de Gazastrook
^§Maar onder druk van de VSA worden in 1998 de Oslo-akkoorden herbevestigd (Netanyahu en Arafat)

 hierdoor verliest Netanyahu veel aanhangers!

^§Bij de volgende verkiezingen winnen de socialisten terug

 olv Ehud Barak

^§Onderhandelingen worden hervat
^§Israëlische troepen trekken weg uit de Westelijke Jordaan oever en uit de Libanese veiligheidszone (sinds 1982 bezet, na inval in Libanon)
^§De Golan Hoogtes gaan terug naar Syrië

- De Israëli zijn afgeschrikt door de toegevingen van Barak

^§Verliest de volgende verkiezingen

- 2000: opnieuw onderhandelingen tussen Barak en Arafat

^§Mislukken
^§Arafat bleef Oost-Jeruzalem eisen als hoofdstad voor een Palestijnse staat

- Spanningen Ý

^§De Israëli vinden dat Arafat zijn volk niet in toom houdt

- 2001: Ariel Sharon bezoekt een moslim site (De Tempelberg)

^§Nationalistisch (anti-Palestijns)
^§Heel provocerend voor de moslims/Palestijnen

- 2^e Intifada breekt uit

- Sharon wordt premier (2001-

^§Vele Israëli vonden dat Barak te ver gegaan was in zijn toegevingen

- 2004: Arafat 

^§Mahmoud Abbas volgt hem op

 veel gematigder dan Arafat

^§Nieuwe mogelijkheid tot onderhandelingen
^§Akkoord

 Israël begint zich terug te trekken uit de Gazastrook

- Sharon bouwt echter een muur als grens tussen Israël en Palestina

- Sharon steunt de joden op de Westelijke Jordaan oever

- 2006: Hamas-groepering komt aan de macht in Palestina

^§Vele terroristische aanslagen van Palestijnen vinden plaats

- Zowel in Israël als Palestina willen extremisten niet wijken

^§De meeste Israëli en Palestijnen willen echter een vredesakkoord

Libië en Syrië

- 1969: kolonel Muhammar Al-Khadaffi grijpt de macht in Libië

^§Dictator
^§Pro pan-Arabisme
^§Pro Arabisch nationalisme
^§Steunde internationaal terrorisme
^§21^ste eeuw: zijn standpunten matigen

- Politieke instabiliteit na onafhankelijkheid Syrië

^§Veel coups
^§1963: socialistische Baath (partij) komt aan de macht

 vestigt een éénpartijstaat

^§1971: coup van Hafez Al-Assad

 vestigt een dictatuur

^§Blijft 30 jaar aan de macht (tot 2000)
^§1982: opstand van Moslim Broederschap

 bloedig onderdrukt

^§Al-Assad was erg anti-Israëlitisch (na verlies van de Golan Hoogtes in 1967)
^§Al-Assad steunt de militante Arabieren in de burgeroorlog in Libanon

 verkrijgt virtuele controle over Libanon (tegen de zin van vele Libanezen)

^§2000: zijn zoon volgt hem op en trekt troepen terug uit Libanon