Opkomst van Israël

Palestina

- Zionisme vanaf eind 19^e eeuw

• ^§ Reactie op Europees anti-semitisme
• ^§ Doel: joods thuisland vestigen in Palestina

- Na WOII vluchten vele joden naar Palestina

• ^§ Arabisch protest hiertegen
• ^§ GB controleert de migratie en weigeren vele joden
• ^§ Joodse leiders zoeken steun bij VN

- 1947: VSA én SU stemmen voor een verdeling van Palestina (op vraag van zionisten)

- 1947: Palestina verdeeld in 2 delen

• ^§ Joods deel
• ^§ Arabisch deel
• ^§ Jeruzalem wordt onder internationale controle geplaatst
• ^§ Tegen de zin van Arabische buurlanden

- 14 mei 1948: zionistische leiders verklaren Israël tot de “Republiek Israël”

• ^§ Syrië, Libanon, Egypte, Jordanië en Irak (de 5 Arabische buurlanden) erkennen dit niet
• ^§ Vallen Israël binnen
• ^§ Israël (de Israëli, inwoners van de republiek Israël) doet een tegenaanval: 600.000 Palestijnse Arabieren moeten vluchten

- 1949: wapenstilstand

• ^§ Jordanië had de Westelijke Jordaan-oever en een deel van Jeruzalem veroverd
• ^§ Egypte had de Gaza-strook veroverd
• ^§ Maar vooral Israël had opmerkelijke gebiedswinst geboekt
• ^§ De Palestijnse Arabische vluchtelingen worden in vluchtelingenkampen gestoken

- Jeruzalem wordt verdeeld onder Jordanië en Israël

• ^§ Jordanië: oosten
• ^§ Israël: westen
• ^§ Dus: internationale controle op Jeruzalem vervangen door deze tweedeling

De nieuwe staat Israel

- Israëli voelen Israël aan als een joods “thuisland”

• ^§ Moest een toevluchtsoord voor alle joden worden
• ^§ Rabbijnen hadden een enorme invloed
• ^§ Toch godsdienstvrijheid

- Israël wordt een parlementaire democratie in westerse stijl

• ^§ Socialistische partij blijft lang aan de macht
• ^§ Hecht veel belang aan vakbonden, landbouwcoörperaties, onderwijs, gezondheidszorg
• ^§ Ook staatscontrole op de economie

- Vlotte economische ontwikkeling

• ^§ Industrialisatie Ý
• ^§ Buitenlandse steun en investeringen
• ^§ Levensstandaard ligt hoger dan andere Arabische landen
• ^§ Moderne militaire industrie

 nucleaire wapens

- 1948 - … : 2 miljoen immigranten in Israël

• ^§ 1990: problemen ivm werkgelegenheid en huisvesting

De Arabisch-Israëlitische oorlogen

- 1956: Israël vs Egypte

• ^§ Egypte had het Suezkanaal genationaliseerd
• ^§ Israëlische schepen worden geblokkeerd
• ^§ Israël gesteund door FR en GB

- 1967: Zes-Dagen Oorlog (Israël vs Egypte, Syrië en Jordanië)

• ^§ Egypte had de Golf van Aqaba gesloten voor Israëlische schepen
• ^§ Ramp voor de Israëlische economie
• ^§ Israël wint overtuigend
• ^§ !!! Westelijke Jordaan oever, oosten van Jeruzalem, Syrische Golan-Hoogtes, Gazastrook (van Egypte) en het schiereiland Sinaï gaan naar Israël!

- 1973: Egypte en Syrië vallen Israël aan tijdens Jom Kippoer (belangrijke joodse feestdag)

• ^§ Israël slaat de aanval vrij snel af
• ^§ Maar de Arabische Liga legt een olie-embargo op (belemmering van olie-transport)
• ^§ !!! OPEC verviervoudigt hierop de olieprijzen
• ^§ Wereldwijde oliecrisis
• ^§ Ondertussen: VSA bemiddelt en de oorlog wordt beëindigd
• ^§ Israël trekt zich terug uit de Westelijke Suez oever

- 1982: Israël valt Libanon binnen

• ^§ Daar heerste anarchie door een burgeroorlog
• ^§ Israël was slachtoffer geworden van de PLO (Engelse afkorting voor Organisatie Ter Bevrijding Van Palestina)

 ° 1964

 raids georganiseerd vanuit Libanon door PLO

• ^§ Israël dringt door tot Beiroet en eist de afschaffing van het PLO
• ^§ Israël trekt zich hierna terug
• ^§ Behoudt wel een veiligheidszone in Zuid-Libanon

- Het Midden-Oosten en de Koude Oorlog

• ^§ Het westen steunt Israël
• ^§ SU steunt de Arabische staten
• ^§ Eisenhouwerdoctrine belooft Amerikaanse steun aan alle anti-communistische landen in het Midden-Oosten

- De PLO (= Organisatie Ter Bevrijding Van Palestina / Palestine Liberation Organization)

• ^§ ° 28 mei 1964
• ^§ Palestijnse Arabieren
• ^§ Steeds meer militant en terrorisme Ý
• ^§ 1964: PLO wordt lid van de Arabische Liga

 PLO erkend als spreekbuis (of zelfs “verbannen regering”) van alle Palestijnse Arabieren

• ^§ Eist terugtrekking van Israël uit de gebieden veroverd na 1967
• ^§ Eist een onafhankelijke Palestijnse staat In de westelijke Jordaan oever en de Gazastrook

- Israël vs Palestina

• ^§ 1977: Socialisten verliezen de meerderheid

 door blijvende terroristische bedreiging in Israël

• ^§ Religieus geïnspireerde nationalistische partij (Likud) komt aan de macht

 olv Menachem Begin als eerste minister

• ^§ Moedigt de Israëlieten aan zich permanent te vestigen op de Westelijke Jordaan Oever en de Gazastrook
• ^§ Verwerpt onderhandelingen met PLO
• ^§ 1980: annexatie van Oost-Jeruzalem

- Conflicten Ý

• ^§ Over de gebieden die Israël bezette sinds 1967
• ^§ Over het probleem met de Palestijnse Arabieren (die een onafhankelijke staat eisen)

- 1978: Egyptische president Al-Sadat breekt met het Arabische “front”

• ^§ Onderhandelt met Israël
• ^§ 1979: akkoord onder toezicht van de VSA
• ^§ Israël zou zich terugtrekken uit Sinai behalve uit de Gazastrook
• ^§ Israël mocht vrij het Suezkanaal gebruiken

- Egypte wordt door de Arabische staten uit de Arabische Liga gezet

• ^§ Al-Sadat wordt vermoord door Islamextremisten
• ^§ Opgevolgd door Mubarak

Israël: de bezette gebieden en vredesonderhandelingen

- De Intifada

• ^§ “afschudden” in het Arabisch
• ^§ Opstanden in Palestijnse gebieden tegen wat Palestijnen de “Israëlisiche bezetting” noemen
• ^§ 1987: eerste intifada
• ^§ Door een Palestijnse nationalistische agitatie (spanningen Ý)
• ^§ Israëlisch leger VS Palestijnse jongeren (rellen)
• ^§ PLO gebruikt de onrust om onafhankelijkheid te eisen voor Palestina
• ^§ Negatief voor de Israëlische economie en democratie

- Vredesonderhandelingen

• ^§ VSA moedigt vredesonderhandelingen aan
• ^§ Israël zou de gebieden die het sinds 1967 bezette moeten verlaten
• ^§ In ruil zouden de Arabische staten Israël erkennen als staat
• ^§ De Palestijnen zouden een eigen land krijgen
• ^§ Maar het joodse volk voelt zich onveilig omdat ze omsingeld zijn door islamlanden

 voor sommigen was territoriale expansie hier een antwoord op

• ^§ Begin’s opvolgers (Likud-partij, nationalistisch cf. supra) ijveren voor definitieve vestiging in de Westelijke Jordaan oever en in de Gazastrook
• ^§ De meeste Israëli zien echter de noodzaak van een vredevolle samenleving met de Islamieten

- 1992: Socialisten weer aan de macht

• ^§ Olv Yitzhak Rabin en Shimon Peres
• ^§ Rabin beëindigt de permanente vestigingen op de Westelijke Jordaan oever
• ^§ Heropent vredesgesprekken

- 1993: Oslo-akkoorden

• ^§ Geheime gesprekken tussen Israëli en Palestijnen
• ^§ Leidt tot akkoord
• ^§ Rabin en Yasser Arafat tekenen een akkoord in Washington (+ een ontmoeting met Bill Clinton)
• ^§ !!! Israël erkent de PLO
• ^§ Israël belooft stappen naar een Palestijns zelfbestuur
• ^§ !!! PLO erkent Israël als soevereine staat
• ^§ PLO zou het geweld stopzetten

- Maar, akkoord van korte duur

• ^§ 1995: Joods fanatiekeling vermoordt Rabin (socialist, dus gematigd jood)
• ^§ 1996: Peres (socialist, cf. supra) en de socialisten verliezen

 Likud neemt de macht terug over (nationalistisch)

 olv Benjamin Netanyahu

• ^§ Netanyahu laat de joden zich weer vestigen op de Westelijke Jordaan oever en de Gazastrook
• ^§ Maar onder druk van de VSA worden in 1998 de Oslo-akkoorden herbevestigd (Netanyahu en Arafat)

 hierdoor verliest Netanyahu veel aanhangers!

• ^§ Bij de volgende verkiezingen winnen de socialisten terug

 olv Ehud Barak

• ^§ Onderhandelingen worden hervat
• ^§ Israëlische troepen trekken weg uit de Westelijke Jordaan oever en uit de Libanese veiligheidszone (sinds 1982 bezet, na inval in Libanon)
• ^§ De Golan Hoogtes gaan terug naar Syrië

- De Israëli zijn afgeschrikt door de toegevingen van Barak

• ^§ Verliest de volgende verkiezingen

- 2000: opnieuw onderhandelingen tussen Barak en Arafat

• ^§ Mislukken
• ^§ Arafat bleef Oost-Jeruzalem eisen als hoofdstad voor een Palestijnse staat

- Spanningen Ý

• ^§ De Israëli vinden dat Arafat zijn volk niet in toom houdt

- 2001: Ariel Sharon bezoekt een moslim site (De Tempelberg)

• ^§ Nationalistisch (anti-Palestijns)
• ^§ Heel provocerend voor de moslims/Palestijnen

- 2^e Intifada breekt uit

- Sharon wordt premier (2001-

• ^§ Vele Israëli vonden dat Barak te ver gegaan was in zijn toegevingen

- 2004: Arafat 

• ^§ Mahmoud Abbas volgt hem op

 veel gematigder dan Arafat

• ^§ Nieuwe mogelijkheid tot onderhandelingen
• ^§ Akkoord

 Israël begint zich terug te trekken uit de Gazastrook

- Sharon bouwt echter een muur als grens tussen Israël en Palestina

- Sharon steunt de joden op de Westelijke Jordaan oever

- 2006: Hamas-groepering komt aan de macht in Palestina

• ^§ Vele terroristische aanslagen van Palestijnen vinden plaats

- Zowel in Israël als Palestina willen extremisten niet wijken

• ^§ De meeste Israëli en Palestijnen willen echter een vredesakkoord

Libië en Syrië

- 1969: kolonel Muhammar Al-Khadaffi grijpt de macht in Libië

• ^§ Dictator
• ^§ Pro pan-Arabisme
• ^§ Pro Arabisch nationalisme
• ^§ Steunde internationaal terrorisme
• ^§ 21^ste eeuw: zijn standpunten matigen

- Politieke instabiliteit na onafhankelijkheid Syrië

• ^§ Veel coups
• ^§ 1963: socialistische Baath (partij) komt aan de macht

 vestigt een éénpartijstaat

• ^§ 1971: coup van Hafez Al-Assad

 vestigt een dictatuur

• ^§ Blijft 30 jaar aan de macht (tot 2000)
• ^§ 1982: opstand van Moslim Broederschap

 bloedig onderdrukt

• ^§ Al-Assad was erg anti-Israëlitisch (na verlies van de Golan Hoogtes in 1967)
• ^§ Al-Assad steunt de militante Arabieren in de burgeroorlog in Libanon

 verkrijgt virtuele controle over Libanon (tegen de zin van vele Libanezen)

• ^§ 2000: zijn zoon volgt hem op en trekt troepen terug uit Libanon