NIEUWE RUIMTES VOOR POLITIEKE OPINIE 1600 -1800

 op café

• groot succes van de koffiehuizen in GB, Fr en It
• lezen van kranten en boeken
• Parijs: Procope ‘stamcafé’ van Diderot en kennissen
• Discussieruimte

 Republiek van de Letteren

• imaginaire gemeenschap via uitwisseling v brieven, manuscripten & boeken
• ontstaan van tijdschriften

 Salons

• 17^e E; hofcultuur van aristocratie had eigen sociale praktijk gecreërd van voordragen en bediscussiëren van literaire werken
• meer en meer habitat van de stedelijke culturele middenklasse (burgerlijk)

 vrijmetselaarsloges

• Great Lodge of London – 1717
• Deïstisch
• Aristocraten en stedelijke burgerij stonden er op gelijke voet

 wetenschappelijke vennootschappen (veralgemeend en dus deel vd publieke ruimte)

• steeds autonomer vanaf 18^e E

 Notie publieke ruimte werd door Kant verbonden aan communicatievormenn die de deelnemers op sociaal gelijke voet plaatste

• 60 % vd Franse bevolking was in 1780 nog analfabeet: geen algemene sociale gelijkheid daar vnl de plattelandbesvolking niet in het proces werd betrokken