lager en middelbaar onderwijs

middeleeuwen: zaak van en vor de geestelijkheid
- 12^de eeuw: onderwijs voor niet-geestelijken uit handelsoogpunt
kleine scholen, instellingen voor basisonderwijs
- verbonden aan parochie
- lezen (volkstaal), schrijven, rekenen
verdergezet onderwijs
- stedelijke centra: Latijnse scholen
- grammatica, dialectica en retorika = trivium
humanisten
- essentiële aangelegenheid voor vorming van de nieuwe mens
- door opvoeding onderscheidt de mens zich van de dieren
hervormingen vanaf 1400
- Cele
  - scheiding van lager en middelbaar onderwijs
  - indeling van de latijse school in 8 klassen
  - monitorensysteem
  - gebruik van correct en fraai Latijn
- ratio studiorum
  - jezuïeten
  - uitgebreid opvoedingsplan
  - contrareformatorisch
uitbreiding schoolnet in de 16^de eeuw