Kunstuitingen protohistorie

Doorheen de tijd zijn enkele muziekinstrumenten manifest aanwezig. Zo zijn er enkele duidelijk te zien op rotstekeningen. Daarnaast vond men vaak ratels, zoals tintinabula of klinkende hangertjes maar de meest opmerkelijke vondsten zijn deze van blaastoestellen. Zo trof men in Scandinavië enkele luren aan, die duiden op technisch vernuft omdat de verschillende buizen precies in elkaar passen. Deze luren werden per twee gevonden in venen, wat moet wijzen op een religieuze deponering.

De Bronstijd vormt echter vooral een bloeiperiode in de rotskunst, en dat doorheen grote delen van Europa. Het betreft graveringen in door gletsjers gepolijste stenen. Hier worden drie bekende voorbeelden besproken.

Bohuslan

Op deze Zweedse site werd gebruik gemaakt van de picking-techniek, waarbij men individuele slagen kan onderscheiden op de rotswand. Zo bekomt men een onbeschilderd contrast tussen de gepatineerde en de afgeklopte wand.

Men treft vrij veel menselijke figuren aan met een duidelijk genderonderscheid (paardenstaarten tegenover fallussen). Deze voorstellingen zijn eerder schetsmatig en er komen verschillende afmetingen voor binnen één paneel. Velen dragen wapens en soms ziet met speciale figuren met rare oren of haren, mogelijks met een religieuze functie.

Daarnaast zijn boten en wagenachtige dingen te zien, en er is ook een ploegscène bekend waarbij men gebruik maakt van een keergetouw. De scènes zijn vaak vrij triviaal (dansen, vechten, werken, …) maar toch geven ze een religieuze indruk, ondermeer door de aanwezigheid van mogelijke zonnesymbolen.

Mont Bego

Deze verrassend afgelegen plaats nabij Nice kent hetzelfde vormengoed maar toch zijn er enkele duidelijke verschillen vast te stellen. Zo zijn er geen boten aanwezig en telt men minder mensachtige figuren, maar valt het grote aantal wapens, van dolken tot hellebaarden, op. Ook hier zijn veldscènes te zien, meestal in vogelperspectief.

Een karakteristiek van de rotskunst bij Mont Bego is het rundskopsymbool, bestaande uit een rechthoek met twee antennes. Ook veel voorkomend zijn variërende, geometrische symbolen. Opmerkelijk is tevens de zogenaamde biddende priester die een dolk in de hand houdt.

Val Camonica

Ook op deze Italiaanse site werd de picking-techniek toegepast. Chronologisch gezien moeten we deze tekeningen echter later situeren, met sporen tot in de IJzertijd. Zo zijn er meer ruiters te zien, met zelfs helmdracht bij de meesten. Verder betreft het dagdagelijkse scènes met gelijke symboliek, zoals de dansende figuren, het ploegen en de wapens. Opvallend zijn de smid en het dorp dat van bovenaf gezien wordt.

Op andere plaatsen, zoals Ierland en Spanje, werden eveneens rotstekeningen aangetroffen. Het is moeilijk om hiervan de symboliek in te schatten. Velen menen dat het gaat om zonnesymboliek, anderen zien een andere toedracht in de vele geometrische figuren, zoals cupules (ronde uithollingen) en spiraaltjes.

Daarnaast zijn ook op vele voorwerpen dergelijke symbolen, zoals puntstrepen, spiralen, e.d. aangetroffen. Ook de objecten zelf geven een dieper inzicht op de toenmalige samenleving.

Onder andere in Aventon werden holle, gouden hulzen gevonden die tot 80 cm groot kunnen zijn. De functie is onbekend, sommigen menen zelfs dat het om rituele hoeden gaat door de doorboringen aan de zijkant.

Een ander voorbeeld van de zonnecultus, is de schijf van Nebra ( cfr. supra).

Tot slot is er ook de wagen van Trundholm, die een nieuw bewijs vormt voor de verspreiding van de zonnecultus. Het betreft een vierwielige wagen, getrokken door een paard, waarop de zon wordt gedragen.